بعد از مرگ!!!

موریس مترلینگ^*

من نمیدانم  به چه مناسبت اموات باید دارای مقام و احترام خاصی باشند.

برای چه وقتی یک نفر ?مرد تمام خطاها و اشتباهات او را فراموش کرده و در عوض درباره محاسن و مزایای او صحبت می کنند؟!

حتی اگر بعد از مرگ او خیانت ها و گناهان جدیدی از مرده کشف شود باز او را می بخشند.

چرا تا وقتی که کسی نمرده ما آنطور که شاید و باید او را دوست نداریم.

حال خیلی غریب است که ما درباره آنهایی که زنده هستند اینطور رفتار نمی کنیم.

اگر درباره آنها اینطور رفتار می کردیم زندگی ما در این جهان خیلی لذت بخش می شدو بسیاری از مصائب و بدبختی ها از بین می رفت!!!  

" موریس مترلینگ "

«موریس پولیه در برنارد مترلینگ» (Maurice Maeterlinck)، شاعر، اندیشمند، نمایشنامه نویس، فیلسوف و محقق بزرگ بلژیکی در 29 آگوست سال 1862 در شهر «گان» متولد شد. مترلینگ تحصیلات ابتدایی را در کالج «سن بارب» و تحصیلات عالیه را در رشته حقوق و در دانشگاه «گان» به پایان رسانید. وی در سال 1884 و در سن 22 سالگی به عضویت کانون وکلای شهر «گان» انتخاب شد و یک سال بعد، به مقام ریاست کانون دست یافت، اما قوانین خشک مجمع حقوقدانان نمی توانست اندیشه های بزرگ و طبع کاوشگر او را قانع سازد. از این رو، تا پایان عمر، دست از وکالت کشید. مترلینگ در خانواده خود، زبان آلمانی و فرانسه را آموخت و بعد از ترک شغل وکالت، از دانش زبان انگلیسی برخوردار شد. در سال 1887 با دلی پر از امید به پاریس رفت تا در این شهر پرهیاهو، نام خود را به عنوان یک نویسنده، بلند آوازه سازد. اما شش ماه بعد، پدرش درگذشت و او به ناچار به شهر «گان» بازگشت. مرگ پدر، او را به اندیشیدن درباره هستی، حیات و مرگ واداشت. مترلینگ کار نویسندگی را به طور رسمی از سال 1889 آغاز کرد. نمایشنامه ای شایسته تحسین به قلم او، نظر انجمن های ادبی را به خود جلب کرد؛ اما شهرتش از شهر تجاوز نکرد. این شکست باعث شد که وی برای مدت چهار سال، ناامید و سرخورده، قلم را کنار بگذارد. در سال 1896 دوباره به پاریس سفر کرد و در آنجا با اربابان علم و ادب و همچنین با رهبران مکتب ادبی «سمبولیسم» آشنایی یافت. مترلینگ در سال 1897، نمایشنامه «شاهزاده خانم مالن» و در سال 1898،«عقل و سرنوشت»، در سال 1901،«زنبور عسل»، در سال 1902، نمایشنامه «موناوانا»، در سال 1903، کتاب «معجزه سن آنتوان» و در سال 1907، «فراست گلها» را منتشر کرد. وی در سال 1908، شاهکار ادبی خود، نمایشنامه «پرنده آبی» را به رشته تحریر درآورد. این نمایشنامه در طول پانزده سال، به 65 زبان مختلف ترجمه شد و در آمریکا نود و سه هزار مؤسسه از جمله مغازه، تئاتر، رستوران، کافه، سینما و غیره، نام «پرنده آبی» را بر روی خود گذاشتند. انتشار این نمایشنامه و دیگر آثار با ارزش مترلینگ باعث شد که وی در سال 1911، جایزه نوبل ادبیات را دریافت کند. او در سال 1912، کتاب «مرگ» را منتشر نمود و در سال 1919، با اینکه در بلژیک به سر می برد، به عضویت آکادمی علوم فرانسه درآمد. وی در سال 1920، طی سفر به آمریکا با بزرگان ادب آنجا آشنا شد. مترلینگ در سال 1926، كتاب «موریانه»، در سال 1931، «مورچگان»، در سال 1935، «عنکبوت زجاجی» و در سال 1937، کتاب معروف «در برابر خدا» را منتشر كرد. جنگ اول و دوم جهانی، اثر بدی در روحیه او به جا گذاشت؛ به گونه ای كه می توان نشانه های آن را در مقاله هایی که با نام «بقایای جنگ» در انگلستان و «کشتار معصومان» در آمریکا انتشار یافت، مشاهده نمود. یکی از رویدادهای بزرگ زندگی مترلینگ، آشنایی او با زنی به نام «ژرژت لبلان» خواهر «موریس لبلان»، نویسنده داستانهای معروف «آرسن لوپن» است. «ژرژت» چه از نظر مادی و چه از نظر معنوی بزرگترین مشوق مترلینگ بود. در سال 1940، پس از حمله هیتلر به کشور بلژیک، مترلینگ همراه با «ژرژت» به آمریکا فرار کرد. در سال 1941 ژرژت درگذشت و موریس را تنها گذاشت.

مترلینگ برای بار دوم جایزه ادبیات نمایشی «فرهنگستان زبان و ادبیات فرانسه» را دریافت كرد. این نویسنده بزرگ در اواخر عمر دچار فراموشی شد و مدتها در یکی از بیمارستانهای آمریکا به سر می برد. وی در اواخر عمر به فرانسه بازگشت و در سال 1949، در جنوب فرانسه درگذشت. مترلینگ در تمام طول عمر خود با احترام می زیست و در زمان حیات، نام او را در دائرة المعارفها ثبت کردند. پادشاه بلژیک در جشن هفتاد سالگی خود، لقب اشرافی «کنت» را به او داد، ولی مترلینگ از به کار بردن این لقب خودداری می کرد. پادشاه انگلستان نیز در کشور خود، قصری را به نام او ثبت كرد. مترلینگ در شعر و نویسندگی از مکتب «سمبولیسم» پیروی می کرد. در این مكتب، شعر بیانگر عواطف و احساساتی است که از اعماق روح انسان بر می خیزد. او به ترجمه آثار دیگران علاقه داشت و  از «شکسپیر» تجلیل می كرد. به همین دلیل، وی را «شکسپیر بلژیک» لقب دادند. مترلینگ در آثار فلسفی خود، مسائل تازه ای را طرح کرد که انجمنهای مذهبی و اخلاقی جهان را بر ضد خود شوراند. وی با نبوغ خود، ذات اشیاء را مورد بررسی و جستجو قرار داد و همه چیز را با دقت عجیبی مشاهده كرد. اندیشه های او درباره «مورچگان»، «زنبور عسل» و «موریانه» برگرفته از مشاهدات اوست.

برخی از مهمترین آثار وی عبارتند از :

نمایشنامه های «مرگ تن تاژیک»، «معجزه»، «درام ماری ماکدولین»، «آریان و بارب بلو»، «پله آس» و «ملیزاند» و کتابهای «قانون بزرگ»، «جاده های کوهستانی»، «ساعت سنگی»، «دیوان اشعار»، «راز بزرگ»، «معبد مدفون»، «هوش گلها»، «گنجینه ناچیز»، «بعد چهارم»، «میزبان ناشناس» و «سایه بالها».

مترلینگ ناگهان نویسندگی تئاتر را رها كرد و شروع به نوشتن كتابهای فلسفی نمود. این كتابها كه به راستی در جهان علم و ادب، غوغا به پا كردند، عبارتند از :

1- عقل و سرنوشت

2- زندگی زنبور عسل

3- معبد ویرا

4- دو باغ هوش گلها

5- مرگ

6- بقایای جنگ

7- صاحبخانه ناشناس

8- جاده های كوهستانی

9- راز بزرگ

10- زندگی موریانه

11- زندگی فضا

12- عرصه فرشتگان

13- زندگی مورچه

14- ساعت ریگی

15- سایه بالها

16- قانون بزرگ

17- قبل از سكوت بزرگ

18- گنجینه فقرا

19- دروازه بزرگ

«بركسون» فیلسوف و دانشمند شهیر، در ارتباط با مترلینگ بیان می دارد :

«ما اگر بگوییم كه مترلینگ به منزله سقراط عصر حاضر است، سقراط را خیلی بزرگ و مترلینگ را كوچك كرده ایم».

انیشتین نیز در این رابطه می گوید :

«شاید قرنها بگذرد و در كره خاكی اندیشمندی مانند مترلینگ به وجود نیاید».

عظمت مترلینگ در نیروی فكر او بود و در هیچ یك از علوم فیزیك، شیمی، ریاضی و مكانیك و ...به پای دانشمندان امروزی نمی رسید. مترلینگ یك دهم از معلومات انیشتین را در ریاضیات نداشت، اما امواج مغز او چندین برابر انیشتن بود؛ به گونه ای كه خود انیشتین می پذیرد كه او مرد بزرگی است. خلاصه اینكه، برتری یك دانشمند یا فیلسوف به میزان دانسته هایش نیست و اگر چنین باشد، ارزش و دانش یك دائرة المعارف بیشتر از دهها دانشمند است.

برخی از كتابهای مترلینگ در زمان حیاتش، تنها در فرانسه بیش از یكصد و پنجاه بار تجدید چاپ شد.

* به مناسبت سالروز درگذشت موریس مترلینگ

برگرفته از سایت های مترلینگ و شمیم نت

تهیه و تنظیم برای تبیان : زهره سمیعی – بخش ادبیات تبیان