اعجاز غیبی قرآن
اشاره:
قرآن از ابعاد و زوایاى مختلف معجزه است و اعجاز آن اختصاصى به فصاحت و بلاغت ندارد. برخى از این ابعاد را قرآن خود به صراحت بیان نموده و در مورد آنها «تحدى» كرده است. برخى دیگر از وجوه اعجاز وجود دارند كه در مورد آنها تحدى خاصى در قرآن صورت نگرفته است. این موارد مشمول آیات تحدى به صورت عام قرار مىگیرند.
ناگفته پیداست كه هیچ كس نمىتواند مدعى بررسى همه جانبه ابعاد اعجاز قرآن باشد; چرا كه مسلما بسیارى از رموز و شگفتىهاى قرآن بر ما هنوز پوشیده مانده است. شاید بتوان گفت: حصر و برشمردن همه وجوه اعجاز قرآن و بازشناسى دقیق آنها، خود اعجازى دیگر است.
یکی از ابعاد اعجاز قرآن، غیبگویی قران است که می توان از آن تحت عنوان اعجاز غیبی قرآن سخن گفت.
در این نوشتار به اختصار به نمونه هایی از اعجاز غیبی قرآن را اشاره می کنیم:
قرآن كریم، هم از زندگى اقوام و پیامبران گذشته پرده برداشته و هم نسبت به آینده خبرهایى را از پیش گفته است. در هر دو زمینه، خبرهاى داده شده خبرهایى غیبى بودهاند. تحدى به اخبار غیبى در چندین آیه مطرح گردیده است:
تِلْكَ مِنْ أَنبَاء الْغَیْبِ نُوحِیهَا إِلَیْكَ مَا كُنتَ تَعْلَمُهَا أَنتَ وَلاَ قَوْمُكَ مِن قَبْلِ هَـذَا فَاصْبِرْ إِنَّ الْعَاقِبَةَ لِلْمُتَّقِینَ 1 این از خبرهاى غیب است كه آن را به تو وحى مىكنیم، پیش از این نه تو آن را مىدانستى و نه قوم تو.
این یادآورى در داستان حضرت مریم و حضرت یوسف(ع) نیز آمده است.2 بنابراین بخش عظیمى از قرآن كریم كه سرگذشت پیشینیان و داستان پیامبران الهى را بیان نموده است -در حالى كه خود پیامبر هیچ اطلاعى از آنها نداشته است- در حوزه اعجاز غیبى قرآن كریم قرار مىگیرند.
اعجاز در مورد خبرهاى غیبى مربوط به آینده بیشتر قابل توجه است; به ویژه هنگامى كه همه آن چه خبر داده شده، عینا به وقوع پیوست. به چند نمونه اشاره مىكنیم:
الف) خبر پیروزى رومیان بر ایرانیان
غُلِبَتِ الرُّومُ فِی أَدْنَى الْأَرْضِ وَهُم مِّن بَعْدِ غَلَبِهِمْ سَیَغْلِبُون َ 3
رومیان شكست خوردند. در نزدیكترین سرزمین. ولى بعد از شكستشان، در ظرف چند سالى، به زودى پیروز خواهند گردید.همانگونه كه قرآن خبر داده بود، ارتش روم در فاصله كمتر از ده سال بر ایران غلبه یافت و پیروز شد.
ب) خبر پیروزى مسلمانان در جنگ بدر
أَمْ یَقُولُونَ نَحْنُ جَمِیعٌ مُّنتَصِرٌ سَیُهْزَمُ الْجَمْعُ وَیُوَلُّونَ الدُّبُرَ 4
آیه خبر از گفتار ابوجهل در جنگ بدر مىدهد كه مىگفت: «نحن ننتصر الیوم من محمد و اصحابه.» در حالى كه خداوند مسلمین را طبق همین وعده پیروز نمود.در آیه هفتم سوره بدر نیز خدا به مسلمانان وعده پیروزى مىدهد; در حالى كه عدد آنان در حدود یك سوم مشركان، و تجهیزات آنان به مراتب كمتر از كفار است و این وعده محقق مىگردد.
ج) وعده بازگشت پیروزمندانه به مكه
إِنَّ الَّذِی فَرَضَ عَلَیْكَ الْقُرْآنَ لَرَادُّكَ إِلَى مَعَادٍ 5
همان كسى كه این قرآن را بر تو فرض كرد، یقینا تو را به سوى وعدهگاه باز مىگرداند.اكثر مفسران بر این عقیدهاند كه مراد از «معاد» مكه است كه پیامبر پیروزمندانه وارد آنجا مىگردد.
د) وعده حفاظت از قرآن
إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّكْرَ وَإِنَّا لَهُ لَحَافِظُونَ 6
در بخش تحریفناپذیرى روشن گردید كه برخلاف كتب آسمانى گذشته، قرآن بىهیچ افزایش و نقصانى از گزند حوادث مصون مانده است.ه) پیروزى دین اسلام بر دیگر ادیان
هُوَ الَّذِی أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدَى وَدِینِ الْحَقِّ لِیُظْهِرَهُ عَلَى الدِّینِ كُلِّهِ وَلَوْ كَرِهَ الْمُشْرِكُونَ 7
او كسى است كه پیامبرش را با هدایت و دین درست، فرستاد تا آن را بر هرچه دین است پیروز گرداند; هرچند مشركان خوش نداشته باشند.این آیه سه بار در قرآن تكرار گردیده است و اعجاز غیبى آن امروز، از هر زمان دیگر بیشتر قابل درك است. اسلام به اعتراف دوست و دشمن به عنوان برترین مكتب، زندهترین دین و الهام بخشترین آیین به میدان آمده و به سرعت در حال گسترش و نفوذ به دنیاهاى جدید است.
تنظیم: گروه دین و اندیشه تبیان
1. هود(11) آیه 49.
2. آلعمران(3) آیه 4; یوسف(12) آیه 102.
3. روم(30) آیه2 و 3.
4. قمر(54) آیه44 و 45.
5. قصص(28) آیه 85.
6. حجر(15) آیه 9.
7. توبه(9) آیه33; فتح(48) آیه28; صف(61) آیه9.
منبع: درسنامه علوم قرآنى، حسین جوان آراسته
