دارو درمانی در آسم

تا چند سال پیش درمان آسم با داروهایی مثل تئوفیلین و آمینوفیلین که برونش را گشاد می‌ کردند، بود ولی از دو دهه پیش تا‌ کنون که مشخص شده التهاب و تورم مخاط راه‌ های هوایی عامل ایجاد این بیماری است، سنگ بنای درمان بیماران آسمی تجویز داروهایی با اثرات ضد‌ التهابی مثل کورتون است اما چون این بیماران نیاز به تجویز طولانی مدت دارو دارند، باید از کورتونی استفاده شود که تا حد امکان حائز اثرات موضعی باشد ولی جذب سیستمیک و عارضه جدی نداشته باشد.

برای همین به جز در موارد خاص که در دوره‌ های کوتاه ‌مدت به بیماران در زمان حمله، کورتون به ‌صورت خوراکی یا تزریقی توسط پزشک مجرب تجویز می ‌شود، بیماران هیچ ‌گاه نباید اقدام به مصرف کورتون خوراکی یا تزریقی به ‌صورت دوره ‌ای یا مستمر کنند. به همین جهت تجویز داروهای کورتون ‌دار استنشاقی که غالبا جذب نمی ‌شوند و در دوزهای متعارف کم ‌ترین میزان عوارض جانبی را دارند، با یا بدون تجویز داروهای طویل‌ الاثر گشاد‌ کننده برونش، توصیه می ‌شود.

دوز دارو مهم است

یکی از مهم‌ ترین نکات در مورد بیماران آسمی این است که این بیماران حتی در زمانی که علائم بیماری با مصرف دارو فروکش می‌ کند یا قطع می ‌شود، به هیچ عنوان نباید بدون نظر پزشک اقدام به کم کردن میزان دارو یا قطع اسپری تجویز شده کنند و اجازه دهند که پزشک با سؤالات منطقی در ویزیت‌ های دوره‌ ای و در صورت نیاز تکرار اسپیرومتری تصمیم بگیرد که در زمان مقتضی دوز دارو را کاهش دهد.

آسم خارج از کنترل

مهم ‌ترین عامل در کنترل نشدن آسم بیماران، عدم‌ تعهد بیمار به مصرف پیوسته و منظم داروهای استنشاقی است و مهم ‌ترین نکته که در قریب به 30 تا 50 درصد از بیماران دیده می ‌شود، ابتلای همزمان به رینیت و سینوزیت آلرژیک است.

درصد قابل ‌توجهی نیز با یا بدون علامت دچار رفلاکس اسید از معده هستند. در این موارد غالبا پزشک با بررسی ‌های مختلف می ‌تواند به تشخیص این بیماری‌ ها برسد و با تجویز داروهای مناسب و درمان این بیماری ‌ها شانس کنترل آسم هم بالاتر برود.

داروهایی که برای درمان آسم به کار می روند، به دو دسته تقسیم می شوند:

داروهای زود اثر

به محض شروع اولین علائم آسم مصرف می شوند. اثرات این داروها را در عرض چند دقیقه احساس خواهید کرد.

هر فرد آسمی به یک داروی زوداثر یا " خلاص کننده "، برای توقف علائم آسم، قبل از این که بدتر شود نیاز دارد. بتا آگونیست های استنشاقی کوتاه اثر، داروهای کوتاه اثر ارجح هستند. این داروها متسع کننده برونش هستند. این داروها سریع عمل می کنند تا عضلات منقبض اطراف راه های هوایی شما را گشاد کرده، طوری که راه های هوایی بیشتر باز شده و اجازه دهند هوای بیشتری عبور کند.

باید داروهای زود اثر خود را به محض احساس علائم آسم، مثل سرفه، خس خس، فشار سینه یا نفس تنگی مصرف کنید. اسپری زود اثر تان را همیشه به منظور حمله آسم همراه داشته باشید.

پزشک تان ممکن است توصیه کند داروی زوداثر خود را در مواقع دیگر، مثلا قبل از ورزش مصرف کنید.

داروهای کنترل دراز مدت

این داروها هر روز و برای مدت زمان طولانی خورده می شوند تا از علائم و حملات یا دوره های آسم پیشگیری کنند. اثرات کامل این داروها را بعد از مصرف شان برای چند هفته خواهید دید. بیماران دچار آسم پایدار به داروهای کنترل طولانی اثر نیازمند هستند.

موثرترین داروی کنترل دراز مدت برای آسم یک کورتیکواسترویید استنشاقی است، زیرا این دارو تورم راه های هوایی را که در حمله ی آسم شایع است کاهش می دهد.

کورتیکواستروییدهای استنشاقی، یا به اختصار استرویید، داروی ارجح برای کنترل آسم خفیف، متوسط، و شدید پایدار هستند. این دارو ها اگر با راهنمایی پزشک مصرف شوند، عموما ایمن هستند.

در برخی بیماران، قرص یا شربت های استروئید برای مدت کوتاهی از زمان استفاده می شوند تا آسم را کنترل کنند. شکل قرص یا شربت ممکن است برای کنترل آسم شدید هم مصرف شوند.

سایر داروهای کنترل دراز مدت شامل:

* بتا آگونیست های طولانی اثر استنشاقی. این داروها متسع کننده ی برونش یا شل کننده ی عضله و نه ضد التهاب هستند. این داروها برای کمک به کنترل آسم متوسط و شدید و پیش گیری از علائم شبانه مصرف می شوند. بتا آگونیست های طولانی اثر معمولاً با داروهای کورتیکواسترویید استنشاقی مصرف می شوند.

* تعدیل کننده های لوکوترین مانند مونتلوکاست(montelukast)، زافیرلوکاست(zafirlukast) و زایلتون(Zileuton) که به تنهایی در درمان آسم پایدار خفیف، یا همراه کورتیکوستروییدهای استنشاقی در درمان آسم متوسط تا شدید به کار می روند.

* کرومولین و ندوکرومیل که در درمان آسم خفیف پایدار به کار می روند.

* تئوفیلین که به تنهایی در درمان آسم پایدار خفیف یا همراه کورتیکواستروییدهای استنشاقی در درمان آسم پایدار متوسط به کار می رود.

بیمارانی که مصرف تئوفیلین دارند باید سطح خونی دارو را چک کنند تا مطمئن شوند مقدار دارو مناسب است.

اگر مصرف داروهای کنترل دراز مدت را متوقف سازید احتمالا آسم شما دوباره بدتر خواهد شد.

بسیاری از افراد مبتلا به آسم، به یک متسع کننده ی برونش کوتاه اثر برای استفاده در زمان وخامت علائم و داروهای کنترل آسم دراز مدت روزانه برای درمان التهاب مداوم نیازمند هستند.

به مرور زمان پزشک تان ممکن است به اعمال تغییراتی در درمان آسم ملزوم شود. ممکن است نیاز به افزایش مقدار دارو، کاهش مقدار دارو یا امتحان ترکیبی از داروها داشته باشید. با اطمینان با پزشک تان برای یافتن بهترین درمان همکاری کنید. هدف، کمترین میزان داروی مورد نیاز برای کنترل آسم تان است.

بیشتر داروهای آسم استنشاقی هستند. آن ها مستقیم به درون شش های شما می روند، جایی که مورد نیاز هستند. انواع گوناگونی از اسپری ها وجود دارد و بسیاری نیاز به تکنیک های خاص دارند. مهم است که بدانید چگونه اسپری خود را درست مصرف کنید.

استفاده از پیک فلومتر

پزشک شما ممکن است توصیه کند که به عنوان بخشی از برنامه روزانه ی مراقبت از خود، یک وسیله ی دستی به نام پیک فلومتر(peak flow meter) در خانه برای کنترل میزان کارآیی ریه های تان به کار برید.

شما پیک فلومتر را با انجام یک نفس عمیق به داخل و سپس دمیدن هوا به طور محکم درون دستگاه به کار می برید. پیک فلومتر سپس به شما یک عدد ماکزیمم جریان نشان می دهد که به شما می گوید با چه سرعتی هوا را بیرون داده اید.

شما به دانستن عدد ماکزیمم جریان " مناسب خود " نیاز دارید. این کار را با ثبت روزانه عدد ماکزیمم جریان برای چند هفته تا وقتی آسم تان کنترل شود، انجام دهید. بالاترین عددی که در طول این زمان به دست می آورید جریان ماکزیمم مناسب شما است. سپس می توانید اندازه های جریان ماکزیمم آتی را با جریان ماکزیمم شخصی خود مقایسه کنید و این امر نشان خواهد داد آیا آسم تان هنوز تحت کنترل است.

پزشک تان به شما خواهد گفت چگونه و کی پیک فلومتر تان را استفاده کنید و چگونه داروهای تان را بر اساس نتایج به دست آمده مصرف نمایید. ممکن است به شما توصیه شود پیک فلومتر خود را هر روز به منظور پیگیری میزان کیفیت تنفس تان انجام دهید.

پیک فلومترتان می تواند کمک کند از یک حمله آسمی احتمالی حتی قبل از این که متوجه علائم باشید آگاه گردید. اگر پیک فلومتر تان نشان دهد که تنفس تان بدتر شده است باید برنامه عملیاتی اورژانسی آسم خود را پیگیر باشید. داروهای زود اثر یا سایر داروهای توصیه شده توسط پزشک تان را مصرف کنید. سپس می توانید پیک فلومتر را جهت رؤیت میزان پاسخ دهی راه های هوایی تان به دارو استفاده کنید.

از پزشک خود در مورد چگونگی مراقبت از آسم خود بپرسید. شما باید بدانید:

* چه چیزهایی تمایل به بدتر کردن آسم تان دارند و چگونه از آن ها پرهیز کنید.

* چگونه و کی پیک فلومتر خود را استفاده کنید.

* چه داروهایی مصرف کنید، چقدر مصرف کنید، کی آن ها را مصرف کنید وچگونه آن ها را صحیح مصرف کنید.

* چه وقت با پزشک خود تماس بگیرید یا او را ببینید.

درمان آسم در کودکان

کودکان مبتلا به آسم مانند افراد بالغ آسمی باید یک پزشک را برای درمان آسم شان انتخاب کنند. درمان شامل تست حساسیت، یافتن راه های کاهش مواجهه با موادی که آسم را ایجاد می کنند و دریافت دارو می باشد.

کودکان کم سن به کمک والدین و سایر افراد خانواده برای کنترل آسم شان نیاز خواهند داشت. کودکان بزرگ تر می توانند یاد بگیرند از خودشان مراقبت کنند و برنامه خود مراقبتی شان را با نظارت کمتر انجام دهند.

داروهای آسم برای اطفال شبیه انواعی است که بالغین مصرف می کنند ولی مقادیر کمتر است. اطفال مبتلا به آسم ممکن است به یک اسپری زوداثر یا " رها بخش " برای حمله ها و درمان روزانه برای کنترل آسم شان نیازمند باشند. کودکان با آسم متوسط یا شدید باید استفاده از یک پیک فلومتر را جهت کمک به کنترل کردن آسم شان یاد بگیرند. استفاده از یک پیک فلو متر می تواند بسیار مفید باشد زیرا کودکان اغلب برای توصیف علائم خود مشکل دارند.

والدین باید نسبت به علائم احتمالی آسم در اطفال مانند سرفه شبانه، سرماخوردگی مکرر، خس خس یا سایر مسائل تنفسی هوشیار باشند. اگر حدس می زنید کودک شما آسم دارد یا آسم کودک تان خوب کنترل نشده است، او را برای معاینه و آزمایش به دکتر ببرید.

پزشک داروهایی بر اساس علائم و نتایج آزمایش برای کودک تان انتخاب می کند. اگر کودک تان آسم دارد نیاز دارید برای پیگیری مرتب و اطمینان از این که او داروها را صحیح مصرف می کند به دکتر مراجعه کنید.

درمان آسم در بالغین مسن

افراد مسن ممکن است نیازمند تنظیم درمان آسم شان به علت سایر بیماری ها یا مسائلی که دارند باشند. بعضی داروها(مثل بتا بلاکرهای مصرفی در درمان پُرفشاری خون و گلوکوم، آسپرین و داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی) می توانند با داروهای آسم تداخل کنند یا حتی سبب حملات آسم شوند. مطمئن شوید درباره همه ی داروهایی که مصرف می کنید به دکتر خود گفته اید، حتی انواع بدون نسخه.

مصرف استروئیدها ممکن است روی تراکم استخوان در بالغین اثر گذارد، لذا از پزشک تان در مورد مصرف مکمل های کلسیم و ویتامین D و سایر راه های کمک به حفظ قدرت استخوان ها سوال کنید.