نقدی بر ترجمه قرآن فولادوند

سالیانی چند اس از تاریخ نشر چاپِ نخستِ ترجمه استاد محمد مهدى فولادوند ازقرآن كریم مى‏گذرد، پس از دریافت نسخه‏اى از چاپ اول، با میل و رغبت فراوان به مطالعه آن پرداختم. این ترجمه را در مجموع اثرى نیكو، خوشخوان و روان یافتم، و بیشترین امتیازش را بر شمارى از ترجمه‏هاى قرآن به «مطابق بودن» آن با متن آیات شناختم. این ترجمه گویا و رسا در «معادل یابى كلمات قرآن» حتى الامكان از واژه‏هاى مأنوس زبان فارسى به گونه‏اى بهره جُسته است كه عموم اهل مطالعه اعم از دانش پژوهان عادى و فرهیختگان ادب پارسى و تازى، مى‏توانند به خوبى از آن استفاده كنند.

افرادى از ناقدانِ پژوهشگر در شمارى از مجلاّت به نقد و بررسى آن پرداختند و با اشاره به جنبه‏هاى قوّت و نقاط ضعف این اثر، بر شهرتِ بسزا و استقبال همگانى آن افزودند. از آن جا كه آرزوى همیشگى این بنده دستیابى به ترجمه‏اى كامل و گویا از قرآن كریم بوده و سالیانى چند با علاقه و دلبستگى فراوان به كاوش در زمینه تفسیر، ترجمه و معارف قرآنى پرداخته و بیشترین ترجمه قرآن كریم را از نظر گذرانده و در جست و جوى ترجمه‏اى آراسته به محسّنات ادبى و پیراسته از نواقص لفظى و معنوى بوده‏ام، با دقّت فراوان چاپ نخستِ این اثر را بررسى كردم و تمام نارسایى‏ها، كاستى‏ها و تركِ اَوْلى_"feهاى آن را ــ به گمان خود ــ یادداشت نمودم و در انتظار چاپ‏هاى بعدى ماندم. ولى چاپ دوم آن بدون هیچ‏گونه تصحیح و بازنگرى همچون چاپ اول، پخش و منتشر گردید.

هنگامى كه در یكى از كتاب‏فروشى‏ها مژده چاپ سوم آن را به من دادند، با شور و شوق فراوان مبادرت به خرید آن كردم و پیش از هر چیز به شناسنامه آن نگریستم، نوشته بود: «با تجدید نظر كامل!» از این خبر سخت خوشحال شدم و خداى را سپاس گفتم كه ترجمه‏اى از قرآن كریم، پیراسته از نقایص در دسترس «همگان» قرار مى‏گیرد. ولى پس از بررسى و مطالعه، با كمال تعجّب دیدم موارد اصلاح شده آن به مراتب كمتر از اصلاح ناشده‏هاى آن است! لذا پس از گذشت سه سال از چاپ اول آن، دریغم آمد كه مجموعه ملاحظات خود را بر این اثر نفیس در معرض دیدِ اهل مطالعه قرار ندهم. البته از میان دست نوشته‏هاىِ نقدِ چاپ اول، مواردى را كه در چاپ سوم اصلاح شده بود حذف كردم، و اینك مجموعه نكات اصلاحى را به مترجم گران‏قدر و ارجمند، و نیز قرآن پژوهانِ اهل نظر خالصانه تقدیم مى‏دارم، باشد كه با اِعمال آنها و اصلاح نهایى و همه جانبه و استفاده از تمامى نقدهاى ناقدانِ صالح و دلسوز، این اثر شیوا و گویا، در چاپ چهارم ــ ان شاء اللّه‏ ــ بى‏هیچ عیب و نقصانى به صورت كامل در دسترس دین پژوهان و قرآن خوانانِ آگاه قرار گیرد.

انگیزه این جانب در ارائه نقدِ ترجمه‏هاى قرآن كریم، چیزى جز زدودنِ كاستى‏ها از ساحت ترجمه این كتابِ بى‏مانند و شناساندنِ پیامِ بلند پایه وحىِ الهى نبوده و نیست. و البته تنها ترجمه‏هایى را مورد بررسى و نقد قرار داده و مى‏دهم كه ارزش نقد و بررسى را داشته باشند. یعنى مترجمِ آن، علاوه بر احراز شرایط لازم و كافى براى ترجمه، از قبیل: داشتنِ مراتبِ علمى، اخلاقى، معنوى و تسلّط كامل بر ساختار ادبى دو زبان پارسى و تازى، داراى ترجمه‏اى دستِ كم با اعتبار بیش از نود درصد باشد.

بارى، از عمقِ جان و بُنِ دندان، صمیمانه و خالصانه مى‏گویم:

وَ ما أُریدُ إِلاَّ الاْصْلاحَ مَا اسْتَطَعْتُ وَما تَوْفیقى إِلاّ بِاللّه‏ِ عَلَیْهِ تَوَكَّلْتُ وَإِلَیْهِ أُنیبُ.

موارد اشكال یا ترك اَوْلى

1 ـ بقره  :  12