مشکلات ناشی از استنشاق سُرب

سُرب یکی از ترکیبات رایج آلاینده ی هوا و محیط ‌زیست است که از صنعت ناشی می‌ شود. این ماده ی سمی می‌ تواند از طریق مجاری تنفسی و گوارشی به راحتی وارد بدن شود.

بسیاری از مشاغل همچون سازندگان شیشه ‌های کریستال، لوله‌ کش‌ ها، تعمیرکاران رادیاتور و باتری و برق‌ کش‌های ساختمانی به دلیل تماس با سرب در معرض مسمومیت قرار دارند.

افرادی که در مناطق پَُر ترافیک اوقات خود را سپری می‌ کنند از دیگر قربانیان آن هستند. علائم ناشی از مسمومیت از علائم غیر اختصاصی همچون درد شکم، خستگی و عدم تمرکز تا کم ‌خونی، اختلال در اعصاب و آسیب ‌های کلیوی متفاوت است.

در گذشته می ‌دانستند که کودکان به اثرات سمی سُرب حساس هستند. اثر سُرب در وضعیت ذهنی به صورت ناتوانی در یادگیری و افت ضریب هوشی، خود را نشان می‌ دهد.

در بررسی‌ های انجام شده دیده شده بود که کودکان دارای سطح سرب بالاتر از 10 میکرو گرم در میلی ‌لیتر دارای اختلال در یادگیری و ضریب هوشی هستند.

مطالعات بعدی نشان داد که در سطوح پایین ‌تر اثرات خفیف ‌تری از سُرب بر وضعیت ذهنی کودکان دیده می ‌شود.

در روسیه تحقیقی روی 489 پسر انجام شد. این پسران برای مدت 3 سال تحت نظر بودند و از نظر علائم بروز بلوغ مورد معاینه قرار گرفتند. از طرفی سطح سرب خون این کودکان سنجیده شد و آن ها را در دسته ‌ای با سطح سرب کمتر از 5 میکرو گرم در میلی ‌لیتر و گروه دیگر با سطح بالاتر قرار دادند.

طی بررسی انجام شده محققان دریافتند که در کودکان با سطح بالاتر از 5 میکرو گرم، سن متوسط بلوغ 6 تا 8 ماه از گروه دیگر دیرتر بروز کرد. این تاخیر برای یک نفر شاید دارای ارزش نباشد ولی در مقیاس جمعیتی باعث انتقال میانگین سن شروع بلوغ به سن بالاتری می ‌شود. در این حالت می ‌توان انتظار تاخیر بلوغ در افرادی را داشت که سن بلوغ شان به طور طبیعی از هم ‌سن ‌های شان بالاتر است. در صورت تاخیر تا 13 سالگی این افراد جزو افراد با بروز بلوغ تاخیری محسوب می‌ شوند.

افراد با بلوغ تاخیری در معرض اعتماد به نفس کمتر، افسردگی و اختلالات تغذیه ‌ای بیش تر هستند.

بررسی روی حیواناتی همچون جوندگان بر اثر بخشی سرب در تاخیر بروز سن بلوغ دلالت داشت.

از طرفی در بررسی ‌های قبلی روی سطح سرب در دختران، تاخیر در بلوغ در این جنس هم دیده شد.

سطح متوسط سرب در کودکان آمریکایی 2 میکرو گرم در میلی ‌لیتر است، اما در تعدادی (7 تا 8 درصد) به بالای 5 می‌ رسد. این سطح بالاتر در بچه‌ های خانوارهای با درآمد پایین و کسانی که در خانه ‌های قدیمی زندگی می‌ کنند، دیده می ‌شود. علت این که در بچه‌ هایی که در خانه‌ های قدیمی زندگی می‌ کنند این مورد بیش تر دیده می ‌شود، رنگ هایی است که در این خانه‌ ها، در آن زمان، استفاده می‌ شده که حاوی سرب بوده است.

با این شواهد آیا جا ندارد که بررسی سنجش سطح سرب کودکان تهرانی انجام گیرد؟ شاید بسیاری از مشکلات یادگیری و ضریب هوشی، اختلالات رفتاری و تغذیه‌ ای کودکان ایرانی ساکن در شهرهای با آلودگی بالا، در سطح بالای سُرب آن ها نهفته باشد.

دکتر بهروز هاشمی - جام‌ جم

اگر می خواهید با پزشکان سایت مشورت کنید، اینجا را کلیک کنید.

برای شرکت در بحث های انجمن سایت مرتبط با بهداشت و سلامت، اینجا را کلیک کنید.