چرا آثار شهید مطهری?

شهيد مطهرى هماهنگ با تحصيل به تهديب خويش كوشيد و همواره در دو جبهه تعليم و تهذيب باهمتى بلند و پشتكارى عجيب به كسب فضايل اخلاقى و رفع رذايل اخلاقى و فهم مسايل روزگار گذارند. وقتى احساس كرد براى سازندگى و آماده ساختن جامعه نياز به جوانان متعهد و مسئول دارد كه در بحرانهاى جهانى حافظ اسلام و نگهدار احكام الهى باشند.سال 1331 ه.ش، به تهران آمد و با تدريس در دانشكده الهيات پايه گذار خدمات فرهنگى بزرگی گشت.

استاد مطهرى، معلم و مرشد بزرگ انقلاب، هم عزت خون شهيدان راه حق را پشتوانه شخصيت كم نظير خود داشت و هم كرامت انديشه و قلم علماى ربانى را. او كه عمرى را در سنگرپاسدارى از ارزشهاى مكتبى به دفاع از ميراث گرانقدر پيامبر(ص)و ائمه(ع)گذارنده بود و درلحظه لحظه حيات پربارش، با هر كجى و انحراف و انديشه هاى ناخالص مبارزه كرده بود، توانست با تكيه بر دانش گسترده و نبوغ كم نظير و بالاتر از اين دو، ايمان و خلوص سرشار خود، بلندترين گامها را در راه روشنگرى اسلام ناب و اصيل وپاسخ به پرسشهای انسان معاصر بردارد.

او عليرغم تبليغات بدخواهان و با وجود هزاران هزار دست هاى پنهان و آشكار كه نيت تلاششان مسخ چهره اسلام و تحريف حقيقت آن بوده و هست تفكر صحيح اسلامى را كه خود درمحضر اساتيدى همچون امام خمينى(رض)وعلامه طباطبایی و...فرا گرفته بود، با بيانى در غايت شيوايى كه حاصل سالها تدريس در حوزه و دانشگاه و تماس با اقشار مختلف مردم علی الخصوص جوانان از طريق منبر و خطابه بود به جامعه و نسل جوان تشنه و جوياى حقيقت عرضه كند.او نیازهای جوان را از نزدیک درک نمود ودرصدد رشد وشکوفایی ذهن خلاق وپدسش گر جوان بود

او هیچ گاه هیچ سوال وپرسشی را تخطئه نکرد وآن را راهی بری دانش می دانست. استاد مطهرى حماسه و اسطوره هاى فراموش ناشدنى از ايثار و عشق و مجاهدت از خود به يادگار گذاشت اين عالم ربانى و متفکر روحانى كه در اسلام شناسى و فنون مختلف اسلام و و قرآن كريم كم نظير بود، عمرشريف و ارزنده خود را در راه اهداف مقدس اسلام صرف كرد و با كجرويها و انحراف سرسختانه مبارزه كرد.

شهيد مطهرى به نيازهاى جامعه مى نگريست و با هر طبقه اى مطابق فراخور فهم و نياز معنوى خود سخن مى گفت. قلم استاد شيوا و دقيق و روشن بود حتى در بيان غامض ترين مسايل فلسفى و عرفانى خيلىآسان و قابل فهم سخن گفته است.

شهيد مطهرى همانند يك معلم دلسوز، افكار خفته جامعه را روشن كرد. او مى گفت :

«من به عنوان نصيحت مى گويم كسانى كه مى خواهند مكتب اسلام را با مكاتب ديگر تطبيق دهند وعناصرى ازآن مكتب را در اسلام وارد كنند چه بدانند و چه ندانند در خدمت استعمار هستند از اين روبراى حفظ انقلاب اسلامى در آينده از جمله اساسى ترين مسايلى كه بايد مد نظر داشته باشيم حفظ اشاعه استقلال مكتبى و ايديولوژيك خودمان است.»

قلم استاد، فكر و انديشه استاد فقط براى پاسدارى از فرهنگ عميق اسلام ودغدغه های انسان معاصر در جنبه های مختلف معطوف بود. استاد قلم خود را با خون خويش آغشته ساخت و طريقه پاسدارى از ارزشهای انسانی را به نسل حاضر و نسلهاى آينده انقلاب اسلامى آموخت.برای این که نردبان اندیشه خود را در جاى محكمى قرار دهيم، بهترين زير بناى فكرى آن است كه مقام معظم رهبرى (دام ظلّه الوارف) در مورد آن فرموده‏اند: آن چيزى كه ما مى‏توانيم بگوييم اين است كه: «مبناى فكرى انقلاب» تفكّرات شهيد مطهرى است و لا غير...

الف) نظر اسلام در مورد زن چيست؟ بالأخره روش تربيت اسلامى بر چه اصولى تكيه دارد؟ عقيده ما در مورد جهان آخرت چگونه بايد باشد؟ اين‏ها و صدها سؤال ديگر ذهن بسيارى از ما را مشغول كرده است و براى يافتن جواب، يا مرجعى براى پاسخگويى پيدا نمى‏كنيم يا با جوابهاى متفاوت و متضادّ روبرو مى‏شويم و يا اگر كمر همّت مى‏بنديم تا با مراجعه به منابع اصيل معارف اسلامى جواب خود را بيابيم، در پيمودن راه دشوارى كه براى جداكردن حقّ از باطل و سخن مستند از دروغ و كتاب صحيح از تحريف شده و كلام واقعى از تقيّه و نقل صادقانه از مغرضانه و... وجود دارد درمانده مى‏شويم. بهتر آن است كه پاسخ تمام پرسشهاى خود را در ميان آثار شخصيتى جستجو كنيم كه مراحل دشوار تاريخ، ادبيات، منطق، فلسفه، فقه، اصول، رجال، كلام، تفسير و عرفان را با موفقيّت كم نظيرى پيمود و روح مطهّرش كه معطّر به ولايت واقعى معصومين بود، ذهن جوّال و استعداد خارق العاده‏اش را يارى نمود تا عصاره آن معارف را در قالب كلمات ساده‏اى بريزد و معجزه‏آسا تصوير جامع‏الاطرافى از آموزه‏هاى اسلام را آماده استفاده مشتاقان نمايد.

اين است كه مقام معظّم رهبرى (دام ظلّه) مى‏فرمايند:

«امروز جوانان ما، دانشجويان ما، معلّمان ما، كارگران ما اگر مى‏خواهند در زمينه افكار اسلامى عمق پيدا كنند و پاسخ سؤالات خود را پيدا نمايند بايد به كتابهاى شهيد مطهرى مراجعه كنند.»

ب) همه ما مى‏دانيم كه براى ساختن يك بناى محكم و پايدار، قبل از آن كه مصالح خوب و با كيفيّتى را به كار گيريم نيازمند يك نقشه دقيق و معقول هستيم تا بر اساس آن، پايه و شالوده محكمى ايجاد و نصب ستونها و بالابردن ديوارها آغاز شود. كسانى كه در وادى تفكّر قدمى برداشته‏اند اين حقيقت مهمّ را دريافته‏اند كه اگر انسان پايه‏هاى تفكّر خويش را بر اساس اصول قطعى و خدشه‏ناپذيرى استوار نكرده باشد دير يا زود در برابر امواج سهمگين سؤال و شبهه، نه تنها توان مقاومت و پاسخگويى ندارد بلكه در دانسته‏هاى قبلى خويش نيز ترديد مى‏كند و سرانجام خسته و نااميد، با حسرت فرصتهاى از دست رفته در انتظار آينده مبهم و بى¬ثمر خويش مى‏نشيند. درست مانند كسى كه بهترين مصالح ساختمانى را در زمينى سست و شنى به كار مى‏برد و با كوچكترين لرزه جز تلّى از خاك و سنگ بى‏مصرف در برابر خود نمى‏بيند.

براى فرار از اين عاقبت شومِ فكرى، بايد ابتدا اصول قطعى و محكمى را بپذيريم و آنگاه قدم به قدم در مسير علم و دانش گام برداشته، با استدلال مناسب به استقبال مسائل مختلف برويم. البته اين توهّم پيش نيايد كه قرار است مقلّد بى چون و چراى افكار و نظرات شهيد مطهرى باشيم، زيرا به جز كلامى كه متّصل به سرچشمه وحى است، هرچه باشد در تضارب افكار عرصه‏هاى علمى دستخوش تحوّل و تكامل مى‏گردد. بلکه غرض آن است كه نردبان اندیشه خود را در جاى محكمى قرار دهيم و بهترين زير بناى فكرى آن است كه مقام معظم رهبرى (دام ظلّه) در مورد آن فرموده‏اند: آن چيزى كه ما مى‏توانيم بگوييم اين است كه: «مبناى فكرى انقلاب» تفكّرات شهيد مطهرى است و لا غير.

ج) هر يك از ما معمولاً جاى خالى مطالب سودمند، جذّاب، روان و متنوّع را در مطالعات خود احساس مى‏كنيم. نيازى كه بسيارى از ما داريم معرّفى منابع مناسبى براى گسترش مطالعه و كسب اطّلاعات عمومى و اسلامى بيشتر و كارآمد است. (البتّه اين درخواست و احساس نياز معمولاً در هياهوى زندگى امروزى و يكنواختى كشنده آن گم مى‏شود ولى در خلوت تنهايى خود متوجّه اين نقص بزرگ مى‏شويم.)

مجموعه كتابهاى شهيد مطهرى ‏قدس سره به عنوان كتابخانه نسبتاً جامعى از علوم اسلامى منبع مناسبى براى بالا بردن سطح آگاهى‏ها و پركردن اوقات فراغت همه ماست. حضرت امام خمينى‏قدس سره در سومين سالگرد شهادت استاد فرمودند:

آثارى كه از او هست بى‏استثنا همه خوب است و من كس ديگرى را سراغ ندارم كه بتوانم بگويم بى‏استثنا آثارش خوب است، ايشان بى‏استثنا آثارش خوب است.

د) يكى از مشكلاتى كه هنگام بررسى افكار بروز مى‏كند رعايت نكردن نظم منطق پاسخ گويى است. به عنوان مثال گفتگوى يك كارمند با ارباب رجوع را در نظر بگيريد كه هيچ‏كدام متوجّه تقاضاى طرف مقابل نمى‏شود و بدون توجّه به سخنان او با حرارت و عصبانيّت بر گفته خود پافشارى مى‏كند؛ يا جوانى كه با قصد شركت فعّال در جمع دوستانش، مطالب و شواهد مختلفى را با هيجان تعريف مى‏كند ولى متأسّفانه به علّت نا¬آشنايى با «منطق گفتار» هم خود ناراحت و سرخورده مى‏شود و هم دوستانش او را به پراكنده‏گويى و عدم جذابيّت متّهم مى‏كنند.

همه ما در ارتباط با ديگران نيازمند شيوه‏اى علمى و كارآمد براى رعايت نظم و منطق پاسخ گويى هستيم و كسانى كه اندك آشنايى با ادبيّات شهيد مطهرى‏ قدس سره دارند مى‏دانند كه كتابهاى ايشان روشى بديع و مفيد را در فهم مسائل و چگونگى پاسخگويى، آموزش مى‏دهد. حضرت امام خمينى ‏قدس سره در دومين سالگرد شهادت ايشان فرمودند: «او با قلمى روان و فكرى توانا در تحليل مسائل اسلامى و توضيح حقايق فلسفى با زبان مردم و بى قلق و اضطراب به تعليم و تربيت جامعه پرداخت. آثار قلم و زبان او بى استثنا آموزنده و روانبخش است.«

خلاصه اين كه مجموعه كتابهاى شهيد مطهرى ‏قدس سره از هر زاويه‏اى كه مورد بررسى قرار گيرد بى نظير و مطالعه آنها بسيار مفيد و ضرورى است.

ويژگى هاى آثار استاد

كتابهاى استاد شهيد نشان دهنده ويژگى هاى خاصى است كه كمتر دركتاب هاى ديگران يافت مى شود، به طور خلاصه آن ويژگى ها عبارتند از:

1- قابل استفاده بودن براى همگان :چون استاد به هنگام نگارش، جامعه و استعدادآن را مدنظر قرار مى داد.

2- تنوع و گستردگى موضوعات : استاد تاليفات و تحقيقات خود را به موضوعات خاصى محدودنكرده و به مسايل گوناگون ومسائل ودغدغه های انسان معاصر توجه نموده است.

3- توجه به نيازهاى جامعه:نوشته هاى ايشان پاسخى به نيازهاى جامعه بيمار وغرب زده در دوران حاكميت اختناق و حكومت طاغوت است.

4- به كار بردن بهترين روشها :آثار ايشان با بهترين اسلوب و با نهايت دقت و ظرافت نگاشته شده است.

5- توجه به همه جوانب : مطالبى كه استاد نوشته به عمق معانى آنها رسيده و بعد ازبررسى همه جانبه اقدام به نشر آن ها نموده است.

6- زمينه سازى براى ابعاد مختلف انقلاب : آثار استاد در واقع تحليل گر يك انقلاب فكرى ومكتبى بوده و زمينه ساز انقلاب سياسى به شمار مى رود.