راه تبدیل ناکامی به کامیابی
دین و مهارت های زندگی (1)
زندگی در اندیشه دینی، مزرعه آخرت و خاستگاه رسیدن به كمال اُخروی است . گروهی به غلط، دین را «زندگی ستیز» مى دانند و گروهی به اشتباه، «زندگی پرست» مى شوند و ممكن است آنانی كه از تفكر زندگی ستیزی جدا مى شوند، به دامان زندگى پرستی درافتند. دین، نه زندگی ستیز است و نه زندگى پرست بلكه دین، زندگی را بستر تكامل و مقدمه آخرت مى داند . ازا ین رو، زندگی موفق از آن کسی است كه هنر زندگی کردن را داشته باشد. كسانی مى توانند به تكامل بیندیشند كه با زندگی خود مشكل نداشته باشند. میان «مشكل داشتن در زندگی» با «مشكل داشتن با زندگی» تفاوت وجود دارد.
زندگی را نباید دست كم و ساده انگاشت. زندگى پرستی مطرود است اما، بى خیالی و بى برنامگی در زندگی نیز مطرود است . زندگی پیچیده و پر رمز و راز است لذا برای موفقیت در زندگی باید «مهارت زندگی كردن» را آموخت. راز بسیاری از ناكامى ها، ناكامی در مهارت های زندگی است. كسانی كه مهارت زندگی كردن را نمى دانند ، از زندگی خود نالان و ناراضى اند.
دین و مهارت های زندگى
خوشبختانه و البته بر خلاف تصور موجود ، دین ، آموزه های فراوانی در حوزه مهارت های زندگی دارد. آموزه هایی كه یا دیده نشدند و یا به درستی فهم نشدند. به جهت جایگاه مهمی كه رضامندی از زندگی در تكامل معنوی دارد ، اولیای دین آموزه های فراوانی را به پیروان خود آموخته اند. رسول خدا در كنار تعالیم قدسی و ملكوتی خود، مهارت های زندگی را به پیروان خود و حتی كسانی همانند امام على(ع)، ابوذر غفاری و دیگران مى آموزد. امام على (ع) نیز مهارت های زندگی را به یاران خود مى آموختند. از بقیه معصومین نیز همین مسأله ثبت است. حتی فراتر از این، قرآن كریم نیز در این زمینه آموزه های مهمی دارد. بنابراین یكی از دغدغه های دین، رضامندی از زندگی است و یكی از رسالت های آن آموزش مهارت های زندگی كردن به پیروان خویش است. متأسفانه این بخش از آموزه های دینى كمتر مورد توجه واقع شده و یا اصلاً مورد توجه قرار نگرفته اند.
عوامل رضایت از زندگی
احساس كامیابى عامل اساسى در شادكامى و رضامندى است. شادكامى و خرسندى هنگامى پدید مى آید كه انسان تصور كند هر آنچه را مى خواسته به دست آورده و هر آنچه را باید داشته باشد ، دارد (كامیابى). در طرف مقابل، احساس ناكامى عامل اساسى در ناخرسندى و نارضایتى است. وقتى انسان احساس كند كه آنچه را مى خواسته به دست نیاورده (ناكامى در دست یابى) و یا آنچه را داشته، از دست داده (فقدان) و یا به آنچه نمى خواسته دچار شده است (حادثه)، نالان و بى تاب مى گردد، لب به شكایت مى گشاید، در تنگنا قرار مى گیرد، ناتوان گشته و ناامید مى گردد. مجموعه این ویژگى ها، نشانگر نارضایتى فرد از زندگى است.
بنابر آنچه گفته شد یكى از مهم ترین عوامل نارضایتى از زندگى، «احساس ناكامى» است. ریشه احساس ناكامى چیست؟ منشأ احساس ناكامى امور متعددى مى تواند باشد كه در این بحث به چند مورد آن اشاره مى كنیم:
الف) محرومیت مالى.
گاهى انسان به خاطر ندارى و محرومیت، دچار احساس ناكامى مى گردد. وقتى انسان احساس كند كه چیزى ندارد تا با آن زندگى كند، به احساس ناكامى دچار مى شود. این قسم، «ناكامى مالى / دارایى» نامیده مى شود.
ب) بى معنایى زندگى.
گاهى ناكامى به این دلیل است كه زندگى معنایى ندارد. كسانى كه معنایى براى زندگى نمى یابند و نمى دانند كه چرا باید زندگى كنند ، دچار احساس ناكامى مى شوند . هر چند ثروتمند و دارا باشند. این قسم را « ناكامى معنایى » مى نامند.
ج) برآورده نشدن انتظارات.
در پاره اى موارد، احساس ناكامى به دلیل برآورده نشدن انتظارات است. اگر انسان از زندگى دنیا انتظاراتى داشته باشد و این انتظارات برآورده نشوند، دچار احساس ناكامى مى گردد. این قسم، «ناكامى انتظارات» نامیده مى شود. چگونه مى توان به احساس كامیابى دست یافت؟ عوامل كامیابى به تناسب عوامل ناكامى شكل مى گیرند. ناكامى مالى را به وسیله «درك داشته ها»، ناكامى معنایى را به وسیله «معنایابى» و ناكامى انتظارات را به وسیله «هماهنگى انتظارات با واقعیت ها» مى توان به احساس كامیابى تبدیل كرد و از این طریق به احساس رضامندى دست یافت.
در مجموعه مقالات دین و مهارت های زندگی با ما همراه باشید....
منبع : کانون اندیشه جوان-مهدی خیر اللهی
گروه خانواده و زندگی تبیان - تهیه و تغییر :نداداودی
مقالات مرتبط :
