تیغه فرزها(قسمت دوم)
دانش پژوهان عزیز، یکی از مهارت های پرکاربرد که در بسیاری از پروژه ها مورد استفاده قرار می گیرد، مهارت استفاد از تیغه فرزها است که در زیر توضیحاتی در مورد آن ارائه می شود.
تیغهفرزهای پهلوبُر
این نوع تیغهفرزها تیغ های ساده استوانهای شکلی هستند که دندانههایی در یک و یا هر دو طرف محیط خود دارند. تیغهفرزهای پهلوبر برای فرزکاری جانبی، شیارزنی و فرزکاری راستگوشهها مناسب هستند.
اگر تیغهفرز فقط در یک طرف دندانه داشته باشد تیغهفرز پهلوبُر یک طرفه نامیده میشود. از این نوع تیغهفرز برای فرزکاری سنگین بار راستگوشهها استفاده میشود.
تیغه فرز پهلو بر (راست بر) | تیغه فرز پهلو بر (چپ بر) |
تیغهفرزهای پهلوبر دندانه شطرنجی برای شیارزنی عمیق و فرزکاری های سنگین بار جانبی طراحی میشوند.
در این ابزار جهت نیروی برشی به تناوب در چپ و راست تغییر میکند و به همین دلیل نیروی محوری حاصل از پهلوها خنثی میشود.
چپ و راست بودن یک در میان تیغهها و نیز بزرگ بودن زاویه بُنبریدگی آن ها موجب میشود که این ابزار بتواند بدون لرزش های مخرب یا سروصدای زیاد برادهبرداری سنگین و عمیقتری کند و صافی سطح خوبی هم برجای بگذارد.
با این ابزار برش های آزاد را میتوان با سرعت دوران و سرعت باردهی زیاد انجام داد. همچنین اگر عملیات برش متوقف شود میتوان این ابزار را به آسانی با ابزارهای معمولی جایگزین کرد.
گرچه تیغهفرزهای دندانه شطرنجی نخست برای تراشکاری عمیق در فولاد در نظر گرفته شدند ولی برای فرزکاری های کمعمق هم میتوان از آن ها استفاده کرد و این ویژگی در مواردی که عمق برش متغیر باشد امتیازی برای آن ها محسوب میشود. با جفت کردن دو یا چند تیغهفرز دندانه شطرنجی و به کار بردن مجموعه آن ها بهجای یک تیغهفرز پهنتر با فاصله دندانههای بازتر میتوان شیارهای پهن را هم فرزکاری کرد.
تیغهفرزهای پهلوبُر جفتشو
در مواردی که برای پهنای شیار دقت زیاد لازم باشد بسیار کارساز هستند. در این گونه موارد برای بهدست آوردن پهنای مناسب میتوان تیغهها را همراه با طوقههای پولکی فاصلهانداز در هم جفت کرد.
از آن جایی که جهت نیرویبرشی در این تیغهها به تناوب در چپ و راست تغییر میکند نیروی محوری جانبی حذف و در نتیجه عمل برش بسیار نرم و سریع انجام میشود.
اندازههای بزرگتر این ابزار را میتوان با تیغچههای بازشو ساخت. سطوح براده دندانههای آن همه دارای زاویه براده مثبت هستند و این ابزار علاوهبر این که برای تأمین پهنای دقیق شیارها قابل تنظیم است این امتیاز را هم دارد که کف شیارها را پرداخت میکند.
تیغهفرزهای تیغچهای (با تیغچههای بازشو)
در صورتی به کار میروند که ابعاد تیغهفرز بزرگ باشد. تیغچهها (که گاه تیغه نیز نامیده میشوند) معمولاً به این دلیل بهکار برده میشوند که این ساختار ارزانتر است و در صورت لزوم تمام دندانهها را میتوان به راحتی تعویض کرد.
ساختار دندانه تیغچهای از خطر ترک خوردن دندانهها را میتوان به راحتی تعویض کرد. ساختار دندانه تیغچهای از خطر ترک خوردن دندانهها در هنگام عملیات سختکاری پیشگیری میکند. دندانهها را میتوان از فولاد تندبُر، کربورسمانته و یا آلیاژهای ریختگی ساخت.
برای بستن تیغچهها روش های گوناگونی بهکار میرود. تیغچهها معمولاً به اندازه کافی بلند ساخته میشوند تا بتوان آن ها را چندین بار تیز کرد. این تیغهفرزها در فرزکاری جانبی سنگین بار و کارهای پیشانیتراشی وقتی بهکار میروند که عمر کار طولانی در شرایط سخت مورد نظر باشد.
تیغهفرزهای انگشتی
تیغهفرز انگشتی بنابر تعریف دقیق تیغهفرزی است که تنها در انتها دندانههای برنده داشته باشد. با وجود این تیغهفرزهای انگشتی ممکن است علاوه بر دندانههای انتهایی در طول محیط یا روی سطح استوانهای خود نیز دارای دندانه باشند.
از آن جاییکه دندانههای برنده این تیغهفرزها در انتهای آن هاست معمولاً دارای دنباله هستند. دنبالههای آن ها برای سازگاری با غلاف ها و رابط های گوناگون میتواند راست یا مخروطی باشد.
تیغه فرز انگشتی با دنباله راست | تیغه فرز انگشتی با دنباله مخروطی |
تیغهفرزهای انگشتی را میتوان راستبُر یا چپبُر ساخت. جهت مارپیچ (راستگرد یا چپگرد) آن ها میتواند همجهت یا در جهت خلاف گردش تیغهفرز باشد. اگر جهت مارپیچ با جهت دوران تیغهفرز یکسان باشد (راستگرد یا چپگرد) زاویه براده دندانهها مثبت است. برای بعضی از کاربردهای خاص تیغهفرزهایی وجود دارد که جهت مارپیچ آن ها با جهت دورانشان مخالف است برای مثال تیغهفرز چپبُر با مارپیچ راستگرد. ولی معمولاً تیغهفرزهای انگشتی راستبُر با مارپیچ راستگرد برتر شمرده میشوند.
انتهای برنده تیغهفرزهای انگشتی به صورت های گوناگون ساخته میشود تا از عهده کاربردهای بسیار گستردهای مانند نقشُّبُری، کفتراشی، شیارزنی، رویهتراشی و بسیاری از کارهای فرزکاری دیگر برآیند. گونههای مختلف سَرِبُرنده تیغهفرزهای انگشتی عبارت است از:
1- دوشیاره
2- چندشیاره (سه شیاره، چهار شیاره، شش شیاره)
3- یکسَر
4- دوسَر
5- توخالی:
الف- ثابت
ب- قابل تنظیم
6- سر ساچمهای
7- نوک کاربیدی
8- پیشانیتراش
تیغهفرزهای انگشتی دوشیاره یکسر برای شیار زدن در تمام مواد مناسب هستند.
تیغهفرز انگشتی دوشیاره دوسر را نشان میدهد. این نوع تیغه نیز برای شیار زدن در تمام مواد کاربرد دارد.
تیغهفرزهای توخالی نوع ثابت و نوع قابل تنظیم را نشان میدهد. این نوع تیغهها برای تنظیم قطر انواع میلگردها در دستگاههای پیچتراشی یا ماشینهای تراش برجکدار (تارت) به کار میروند.
تیغه فرز تو خالی قابل تنظیم | تیغه فرز تو خالی نوع ثابت |
دندانههای این تیغهها برای فرزکاری فولاد دارای بُن بریدگی و برای فرزکاری برنز صاف هستند. نوع دیگر این ابزار قابل تنظیم است و سایش داخلی تیغهها را جبران میکند.
تیغهفرزهای انگشتی سرساچمهای برای فرزکاری انحناها و شیارهایی که گوشه آنها گرد باشد و نیز در قالبسازی کاربرد گسترده دارند.
تیغهفرزهای انگشتی نوک کاربیدی در انواع و شکل های گوناگون ساخته میشوند. مزیت این نوع تیغهها این است که میتوانند با سرعت برادهبرداری زیاد کار کنند. سرعت برادهبرداری این نوع تیغهها دو برابر تیغههای ساخته شده از فولاد تندبُر است.
مطالب مرتبط:
دانش نامه ماشین کاری 1 - ریس میلر
گروه مدرسه اینترنتی سایت تبیان- تنظیم: سمیرا بادامستانی
