در آسمان search کنید

در چند دهه پیش چنانچه شخصی علاقمند به ستاره شناسی و محاسبات نجومی بود با مشکلات متعددی مواجه می شد که یکی از آنها نبود امکانات آموزشی و کمک آموزشی بود. عدم دسترسی به ابزارهای محاسبه گر هم مشکلی عمده به حساب می آمد. با پیشرفتهای چشمگیری که در سالهای اخیر در زمینه فناوری اطلاعات و رایانه ها به وجود آمده است ستاره شناسان نیز با تلاش بسیار، سعی به بهره گیری از این ابزار نموده اند. در حال حاضر مراکز علمی و موسسات متعددی در جهان بر روی موضوعات متنوع ستاره شناسی متمرکز شدند. تعدادی از این مراکز نرم افزارهایی را جهت انجام محاسبات نجومی ایجاد نمودند که برخی به صورت رایگان و برخی دیگر با پرداخت مبالغی در اختیار ستاره شناسان و علاقمندان قرار می گیرد و در این میان اینترنت بستر مناسبی جهت عرضه این محصولات خاص و سایر بسته های علمی می باشد. برخی سایت های اینترنتی نیز وجود دارد که شما می توانید از آنها جهت انجام محاسبات نجومی استفاده نمایید. البته در این سایتها شما به صورت مستقیم با الگوریتمها و محاسبات سر و کار نخواهید داشت و فقط باید مکان و زمان دلخواه خود را در سایت وارد نموده و نوع محاسبه را مشخص نمایید. نرم افزارهای قدرتمندی که بر روی سرور سایت نصب شده اند محاسبات را انجام داده و نتایج را برای شما به نمایش می گذارند. یکی از این سایتهای جذاب ستاره شناسی سایت heavens-above.com می باشد.

ستاره شناسان ایرانی این سایت را بیشتر به خاطر محاسبات ردیابی حرکت ماهواره ها و ایستگاه فضایی می شناسند حال آنکه امکاناتی که در این سایت وجود دارد بسیار متنوع است و حتی راجع به صور فلکی نیز اطلاعات کاملی دارد و با توجه به طول و عرض جغرافیایی می تواند نقشه آسمان را در هر ساعت و هر روز طراحی کرده و در اختیارتان قرار دهد. از امکانات موجود در این سایت می توان به موارد زیر اشاره کرد:

ردیابی مسیر حرکت و بررسی زمان رویت ماهواره ها، ایستگاه فضایی و تلسکوپ فضایی هابل در یک منطقه

بر اساس این قابلیت شما قادر خواهید بود تا با مشخص نمودن رصدگاه خود زمان گذر قابل رویت برخی ماهواره ها،  ایستگاه فضایی بین المللی و تلسکوپ فضایی هابل را محاسبه نمایید. این اجرام مصنوعی همواره در آسمان در حال حرکتند. گذر قابل رویت موارد ذکر شده زمانی اتفاق می افتد که صفحات جذب انرژی خورشیدی موجود در هر یک از آنها نسبت به منطقه مورد نظر شما زاویه خاصی ایجاد کند. براساس آن زاویه شما بازتاب نور خورشیدی را از آن اجرام مصنوعی مشاهده می کنید. اگر قدر ظاهری یک جرم آسمانی از 6- کمتر باشد و یا به عبارت دیگر درخشندگی ظاهری آن بیشتر از درخشندگی ظاهری اجرامی با قدر ظاهری 6- باشد حتی در روز می توان آن رامشاهده نمود.

در میان انواع ماهواره ها، ماهواره های ایریدیوم بیشترین درخشندگی ظاهری را دارند و گاهی اوقات قدر ظاهری آنها از 6- هم بیشتر می باشد. از این رو سایت مذکور اخیرا علاوه بر اینکه گذر قابل رویت در شب را برای ماهواره ها پیش بینی می کند، گذر در روز قابل رویت را نیز برای ماهواره های ایریدیوم پیش بینی می نماید.

مشاهده مدار سیارات با توجه به طول و عرض جغرافیایی شما و طراحی بلادرنگ نمودار گرافیکی از آن

در این بخش قادر خواهید بود اطلاعات بسیار دقیقی نسبت به سیارات، همراه با نمودار گرافیکی زیبا به دست آورید. این سایت قادر است در هر زمان که شما بخواهید وضعیت سیارات را با توجه به محل مورد نظر شما نشان دهد.

بانک اطلاعات مختصات نقاط مختلف کره زمین

در این بخش می توانید طول، عرض و ارتفاع حتی کوچکترین روستاهای ایران را با دقت زیادی به دست آورید. رصدگران آسمان شب و عکاسان نجومی همواره به دنبال رصدگاهی عاری از آلودگی نوری می باشند. یافتن چنین مناطقی شاید در اطراف شهر محل سکونتشان راحت به نطر برسد، اما زمانی که قصد دارند در نقاطی که از آن شناخت چندانی ندارند رصدگاه یابی کنند، اطلاعات این سایت می تواند بسیار مفید باشد.

این قابلیت به شما امکان می دهد تا مختصات رصدگاه خود را با دقت خوبی به دست آورید و از آن در نرم افزارهای دیگر نجومی و محاسبات دستی استفاده کنید. نگارنده در کمال تعجب اطلاعات روستاهایی که از 50 سال قبل تا به امروز دیگر اثری از آنها موجود نبوده و تنها افراد مسن محلی، از آن مطلع بودند را از این سایت استخراج نموده است.

محاسبه نقشه آسمان با توجه به طول و عرض جغرافیایی شما و طراحی بلادرنگ نمودار گرافیکی از آن

در این بخش شما قادر خواهید بود نقشه آسمان شب رصدگاه خود را با ابعاد دلخواه به دست آورید. بدین منظور، زمان دلخواه را وارد کرده و رنگ و ابعاد نقشه را نیز مشخص می کنید. در زمان کوتاهی، نقشه آسمان با جزییاتش برای شما ترسیم خواهید شد.

ردیابی خرده سیارات

در این بخش قادر خواهید بود مشخصات، مختصات و نقشه مکان خرده سیارات (minor planet) موجود در آسمان شب رصدگاه خود را که پرنورتر از قدر ظاهری 10 باشند دنبال کنید.

اطلاعات کامل، نقشه و طیف سنجی ستاره های معروف صور فلکی

اگر می خواهید با صور فلکی و ستاره های معروف و پرنور آنها آشنا شوید، سایت مذکور می تواند اطلاعات مفیدی در این زمینه در اختیار شما قرار دهد. حتی اطلاعات طیف سنجی برخی ستاره های صور فلکی نیز در این بخش وجود دارد. شایان ذکر است این اطلاعات در کتب و سایر منابع کمتر به چشم می خورد.

ردیابی دنباله دارها

دراین بخش قادر خواهید بود مشخصات، مختصات و نقشه مکان دنباله دارهای موجود در آسمان رصدگاه خود را که پرنورتر از قدر ظاهری 12 باشند مشاهده نمایید.

نویسنده: علیرضا حکیمی (مجله آسمان شب)

تنظیم برای تبیان: م.ح.اربابی فر