بدشانس‌ترین فیلمساز تاریخ سینما
اعلام خبر اكران فیلم تازه‌ای از تری گیلیام، كارگردان انگلیسی كه یكی از بدشانس‌ترین فیلمسازان تاریخ سینماست همیشه حس عجیبی از هیجان و ابهام را برمی‌انگیزد
چرا كه با وجود فیلمنامه‌های خوبی كه به دست او می‌رسد انتقال این قصه‌های خوب به روی پرده سینما غالبا موفقیت‌آمیز نبوده است.
آخرین فیلم او «تخیلات دكتر پارناسوس» نام دارد كه داستانی تخیلی در مورد سفر‌های یك گروه تئاتر سیار با بازی جود لاو، هیث لجر، جانی دپ و كریستوفر پلامر است و با وجود اینكه هیث لجر در میانه‌های راه درگذشت و فیلم می‌توانست به همین خاطر نیمه كاره بماند اما به لطف كمك‌های جود لاو و جانی دپ كار به پایان رسید. تری گیلیام در این گفت‌وگو راجع به شرایط دشوار كارش و موضوع فیلم توضیحات بیشتری می‌دهد:
* این روزها همه به اینترنت و كامپیوتر اعتیاد پیدا كرده‌اند اما فیلم شما در ستایش ذهن و نقطه مقابل شرایط كنونی است. این ایده از كجا به ذهن شما رسید؟
در روزگار فعلی ما توسط اطلاعاتی كه از رسانه‌ها و اینترنت به دستمان می‌رسد بمباران می‌شویم و تصور اینكه مردم در چنین شرایطی بتوانند هویت مستقل داشته باشند برایم دشوار است و در مقابل، خودم را فردی خوش شانس می‌دانم چون در دهكده‌ای بزرگ شده‌ام كه فقط رادیو در دسترسمان بود و باید خیلی از چیزها را براساس توصیفی كه از آن در رادیو می‌شد تصور می‌كردیم.خودم را فردی خوش شانس می‌دانم چون در دهكده‌ای بزرگ شده‌ام كه فقط رادیو در دسترسمان بود و باید خیلی از چیزها را براساس توصیفی كه از آن در رادیو می‌شد تصور می‌كردیم
پسر من هم تجارب مشتركی دارد. ما در ایتالیا خانه‌ای داریم كه در آنجا كامپیوتر و تلویزیون وجود ندارد و هر زمان كه آنجا می‌رویم روزهای اول حوصله او سر می‌رود چون دستگاه پلی استیشنی در آنجا وجود ندارد ولی در عوض پس از گذشت چند روز به‌خودش می‌آید و دست به ساخت اسباب بازی‌هایی می‌زند و خودش را با تخیلش سرگرم می‌كند. من سعی دارم با این فیلم روی این نكته تأكید كنم كه می‌توان چنین تغییری در زندگی به‌وجود آورد و به مردم یاد داد كه می‌شود از كامپیوتر فاصله گرفت و تنهایی را تجربه كرد.
* زمانی كه خبر درگذشت هیث لجر را شنیدید چه احساسی داشتید؟
من تمامی افكارم را در مقاله‌ای برای نشریه ونیتی فیر نوشتم و پیشنهاد می‌دهم آن را بخوانید.* چگونه به راه حل فعلی برای به پایان رساندن فیلم رسیدید؟
زمانی كه اتفاقاتی از این دست رخ می‌دهد باید عملگرا بود اما در آن زمان بازیگری در دسترس نبود كه بتواند جایگزین لجر شود. ما مشغول كار بودیم و سایر هنرپیشه‌ها هم برنامه كاری شلوغی داشتند و اینكه ما توانستیم جانی دپ و جود لاو را بیش از برنامه تعیین شده در فیلم داشته باشیم یك معجزه بود. من این شانس را پیدا كردم و كار ادامه پیدا كرد. بازی لجر به قدری خوب بود كه برای جایگزین كردن او به 3هنرپیشه خوب نیاز بود. اما وقتی تصمیم گرفته شود كه چهره شخصیت‌ها در آینه تغییر كند دیگر نیازی به بازنویسی فیلمنامه نیست. تمام دیالوگ‌هایی كه شما در این فیلم می‌شنوید همان چیزهایی است كه پیش از مرگ لجر نوشته شده بود. برخی تصور می‌كنند گفته‌های جانی دپ در مورد جوانمرگ شدن اشاره به مرگ لجر دارد اما اینطور نیست و فیلم من اخلاق‌گرایانه است و این بخش نیز از ابتدا در آن وجود داشت.* در برخی از نشریات از فیلم «طالع خوش» به‌عنوان كار بعدی شما نام برده شده است. این فیلم تا چه اندازه شانس ساخته شدن پیدا كرده است؟
من از مدت‌ها قبل به داستان رویارویی خیر و شر علاقه داشتم و به همین دلیل هم بود كه فیلمنامه طالع خوش را نوشتم اما این داستانی متفاوت با كارهای مشابه است و به بودجه فراوانی نیاز دارد و باید حامی مالی قدرتمندی را یافت كه به سوژه كار هم علاقه‌مند باشد. یكی از مسائلی كه در مورد پروژه‌های پرخرج وجود دارد این است كه این فیلم‌ها پیش از ساخته شدن باید برای گیشه برآوردی داشته باشند و همین موضوع بسیاری از سرمایه‌گذاران را محافظه‌كار می‌كند.جلوه‌های ویژه كامپیوتری تلاش دارد تا هر چه بیشتر مخلوقات كامپیوتری را به آنچه در دنیای واقعی می‌بینیم نزدیك‌تر كند و این شاید برای بسیاری جالب باشد اما جذابیتی برای من ندارد
* شرایط كار در دنیای سینما با روزهایی كه شما شروع به كار كردید متفاوت شده و حالا صحبت از اكران فیلم‌های 3بعدی است. آیا شما برای حضور دراین فضا آمادگی دارید؟
من همیشه با توجه به شرایط موجود هنرم را عرضه می‌كنم. این روزها جلوه‌های ویژه كامپیوتری تلاش دارد تا هر چه بیشتر مخلوقات كامپیوتری را به آنچه در دنیای واقعی می‌بینیم نزدیك‌تر كند و این شاید برای بسیاری جالب باشد اما جذابیتی برای من ندارد و تصور می‌كنم كه می‌توانیم بدون استفاده از این جلوه‌ها هم به نتایج مشابهی برسیم. من می‌دانستم برای فیلم حاضر بودجه زیادی ندارم و نمی‌توانم با فیلم‌های 100میلیون دلاری رقابت كنم بنابراین ازاین آینه استفاده كردم و توانستم فیلمم را به نتیجه برسانم.
* با توجه به 3هنرپیشه‌ای كه در كنار هیث لجر فقید داشتید تا چه حد تمایل داشتید آنها هم نقش او را ایفا كنند یا اینكه انتظار بیشتری از آنها داشتید؟
من كسانی را برای بازی در این فیلم انتخاب كردم كه از دوستان نزدیك هیث لجر بودند و من دی وی دی تمام سكانس‌هایی را كه هیث در آنها حضور داشت به آنها داده بودم تا با رفتار و گفتار او بیشتر آشنا شوند و زمانی كه به سر صحنه رسیدند دیگر زمانی برای بازی آزمایشی نبود و آنها در شرایطی از عهده كار برآمدند كه من چندان به نتیجه كار امیدوار و مطمئن نبودم.* روند تدوین فیلم چگونه بود؟ آیا با سایر كارهایتان متفاوت بود ؟
هیچ تغییری در كار به‌وجود نیامد و من هر كاری را كه برای فیلم‌های دیگر انجام می‌دادم برای این فیلم هم در نظر گرفتم. در تمامی مراحل تدوین حضور داشتم و تنها نكته مهم برای منتأسف خوردن دائم از بابت مرگ هیث بود، هر چند كه او در طول كار برای همه ما هنوز هم زنده بود.
* آیا در آینده باز هم كار مشتركی با جانی دپ خواهید داشت؟
هر زمان كه او آمادگی كار را داشته باشد خوشحال می‌شوم كه همكاری داشته باشم ولی برنامه كاری او پر است و شاید برای چند سال آینده هم شانس كار با او را پیدا نكنم.گاردین-20 مارس
همشهری- ترجمه امیررضا نوری زاده
تنظیم از محمد نبوی
