با طبیعت مادرانه رفتار کنید!

تا به حال اسم اکوتوریسم به گوشتان خورده؟ سفر بدون دود چطور؟ اكوتوریسم یا طبیعت‌گردی همان سفر مهربانانه به طبیعت است كه البته به آن «صنعت بدون دود» هم گفته می شود. سفری مسئولانه به مناطق طبیعی که در آن گردشگران درست مثل مادری مهربان که مراعات طراوت و شادابی محیط را کرده و برای بهتر شدن اوضاع منطقه گردشگری، تلاش می کند؛ بدون آنکه ردی از عبورشان در منطقه به جا بماند.

چنین سفری باید هم باعث افزایش رفاه و درآمد مردم محلی و هم باعث كاهش اثرات منفی بر جامعه محلی و محیط طبیعی ‌شود و البته در حفاظت از فرهنگ بومی، زیستگاه‌ها و گونه‌های در خطر انقراض منطقه، مردم محلی و دولت‌ها را یاری ‌كند. سفر مسئولانه با در نظر داشتن قوانین بوم شناختی و اعتقادات محلی كه در طبیعت‌گردی رعایت می‌شود، به افزایش دانش بازدید‌كنندگان درباره محیط زیست و فرهنگ مردم منطقه منجر می شود. شاید باور کردنی نباشد اما در حال حاضر طبیعت گردی پر درآمدترین شاخه گردشگری در دنیا محسوب می شود. تماشای یك دسته فیل در قلب قاره آفریقا و كشور كنیا 610‌هزار دلار در سال درآمد ایجاد می‌كند اما یك فیل نر شكار شده آن هم فقط به‌دلیل عاج‌های آن معادل 10‌هزار دلار قیمت دارد! در بیشتر موارد، حدود 80‌درصد درآمد‌های حاصل از انواع توریسم به خطوط هوایی، هتل‌ها و شركت‌های مسافرتی تعلق می‌گیرد، در حالی كه در طبیعت‌گردی 95‌درصد درآمد به مردم محلی می‌رسد.

سفر اکوتوریستی

اکوتوریسم نه تنها برای جوامع میزبان منافع مادی به همراه دارد، بلکه باعث افزایش علاقه بازدید‌كنندگان به طبیعت و كمك به حفاظت بیشتر از مناطق طبیعی و تنوع زیستی هم می‌شود. اما برای ترویج اکوتوریسم راهی نیست جز آنکه گردشگران را با اصول این سفر آشنا کنیم و به آنها آموزش دهیم. در حال حاضر می توان گفت که تمام افراد و سازمان‌هایی كه با طبیعت در ارتباط هستند به آموزش درباره شناخت محیط طبیعی و چگونگی حفاظت از آن نیاز دارند چون هر فعالیتی كه در طبیعت صورت می ‌گیرد باید  مسئولیت‌‌پذیری گردشگر و با دانش كافی او همراه باشد تا در رده سفرهای اكوتوریستی جای بگیرد.

این تنها راه پایدار کردن صنعت سودآور طبیعت‌گردی است؛ صنعتی که برای رونق دادنش نیازی به انواع هتل‌های رنگارنگ و تورهای فانتزی نیست! طبیعت‌گردی به طبیعت نیاز دارد و این نیاز در جایی جز ساختمان‌های بلند، بزرگراه‌ها، خودروها، دود و آلودگی صوتی معنا می شود!

1- در یك سفر مسئولانه به مناطق طبیعی بهتر است در منطقه اثری از خود بر جا نگذارید، زباله نریزید و به‌منظور رعایت این اصل همواره كیسه‌ای مخصوص زباله به همراه داشته باشید و درصورت امكان زباله‌های موجود در محیط را هم جمع آوری كنید و به محل مخصوص زباله برسانید.

2- دور ظروف پلاستیکی و یک بار مصرف را خط بکشید! برای كاهش زباله در سفر، غذای خود را در ظروفی حمل كنید كه چندین بار قابل استفاده باشند، در غیراین صورت بهتر است از ظروف گیاهی یا ظروف نشاسته‌ای كه فساد پذیر هستند، استفاده كنید.

3- همیشه یك دوربین عكاسی یا فیلمبرداری همراه داشته باشید و از مناظر زیبا و گونه‌های گیاهی و جانوری مختلف تصویر تهیه كنید تا پس از سفر هم از دیدن آنها لذت ببرید.

4- درصورت مشاهده جانوران منطقه طوری رفتار كنید كه مزاحم آنها نشوید و فاصله مناسب با آنها را حفظ كنید. سعی کنید طوری در زیست بوم حیوانات وارد شوید که آنها حس نکنند دشمن به سراغشان آمده است. این طور رفتار کردن فرصت لذتبخش تماشای زندگی واقعی آنها را هم به شما می دهد تا بتوانید رفتارهای طبیعی یک حیوان را از نزدیک ببینید.

5- از چادر‌زدن در محل‌هایی كه نشانه‌های حضور جانوران به‌ویژه پستانداران بزرگ وجود دارد، نظیر چشمه‌ها خودداری كنید و هیچگاه به آشیانه، تخم، جوجه‌ها و توله‌های پرندگان و پستانداران دست نزنید و آنها را از منطقه خارج نكنید. در برخی موارد برای انجام كارهای پژوهشی، پژوهشگر برای بیومتری (زیست سنجی) مجبور به لمس تخم‌ها، جوجه‌ها یا توله‌هاست اما در سایر موارد لمس كردن آنها ضرورتی ندارد.

6- هرگز به حیات‌وحش غذا ندهید و از خرید حیوانات تاکسی درمی شده هم خودداری کنید. زیرا خرید شما انگیزه شكار غیرقانونی را بالا می‌برد!

7- به فرهنگ، زبان و آداب و رسوم مردم بومی احترام بگذارید و طوری رفتار كنید كه آنها ارزش بیشتری برای زبان، فرهنگ و لباس خود قائل شوند و در حفظ آن تلاش كنند. درصورت امكان نیازهای خود را از طریق مردم بومی بر طرف و از آنها خرید كنید. این كار شما هر چند كوچك است اما به پایداری منطقه و محیط طبیعی آن كمك می‌كند.

8- یك طبیعت‌گرد واقعی در سفرهای خود هرگز در هتل نمی‌خوابد. او برای‌گذار از شب چادر خود را انتخاب می کند و یا در یك خانه روستایی اقامت می‌كند.