تبیان، دستیار زندگی
بعضیها همه چیز و حتی زندگی را هم با عینک دودی نگاه می‌کنند و آبی آسمان را نیز تیره می‌بینند، ولی آسمان آبی است و زندگی آبی، رنگ رنگ آب است و زندگی، رنگ رویش و سبزی، رنگ خنده و خرّمی، رنگ امید و فردا و فرداها، رنگ خواستنی و شدن و کامیابی، رنگ کار و تلاش و
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

مثل باران مثل سایه

همراه با تمثیلهای قرآن كریم

باران

«وَ‌اضرِب لَهُم مَثَل الحَیوة الدّنیا کمآءٍٍ أنزلناهُ مِنَ السّمآء، فأختَلَطَ بِِه نَبات الأرض فأصبح هشیماً تَذروه الرّیاح وَ‌ کانَ اللّهُ عَلی کُلِّ شَیءٍٍ مُقتَدراً»

زندگی دنیا چو آب باران ماند که گلها و گیاهان بدان سبز و زیبا گردد، و سپس ـ هنوز چند صباحی نگذشته ـ زرد و خشک گردد و خرد و‌ ریز آن در هوا به پرواز در‌آید، و خداوند بر‌ هر ‌کاری قدرتمند و توانا است». (سوره‌ی کهف، آیه‌ی 45)

جهان بر آب نهادست و زندگی بر باد

بعضیها همه چیز و حتی زندگی را هم با عینک دودی نگاه می‌کنند و آبی آسمان را نیز تیره می‌بینند، ولی آسمان آبی است و زندگی آبی، رنگ آب است و زندگی، رنگ رویش و سبزی، رنگ خنده و خرّمی، رنگ امید و فردا و فرداها، رنگ خواستنی و شدن و کامیابی، رنگ کار و تلاش و کوشش و درخشش و ستاره و فوق ستاره‌ شدن و رنگ همّت، غیرت، اراده و استفاده از نعمت‌های بیکران الهی. بعضی‌ها بی‌جهت ماتم گرفته‌اند و عینک دودی ‌زده‌اند و تیرگی را زمزمه و شاید هم باور می‌کنند.

اینجا دنیا است نه بهشت موعود، زمین است نه آسمان هفتم، واقعیت است نه رؤیا و تخیل، اینجا نوش با نیش و مهر با قهر و عشق با درد و بهار با پائیز و سبزی با زردی همراه است، این هم هشدار و زینهاری برای آنهایی که اینجا را با آنجا اشتباه گرفته‌اند و یا اشتباه می‌گیرند.

بدین دَه روزه دهقـانی، مشو غـرّه که ناگاهان         چـو این پیمانه پرگـردد نه دِه مـاند نـه دهقـانی

تو مانی و بد و‌ نیکت، چو زین عالم برون رفتی          نیاید با تو در خاکت، نه مغفوری1 نه خاقانی2

زندگی دنیا از نظر قرآن

1. قرآن زندگی دنیا را به آب تشبیه می‌کند، آبی که از آسمان فرو می‌ریزد و باعث حیات و رویش گیاهان و گلها می‌شود و به یکباره همه جا را سبز و خرّم و زیبا می‌کند.

این تمثیل واقعاً زیباست، آ ب سرچشمه‌ی حیات و الفبای رویش و زندگی و مظهر زیبایی و طراوت و تازگی است، آب ابتدای هر‌ تولّد و پیدایش و شروع است، زندگی موهبتی الهی است، مثل آب و به پاکی و زلالی آب، و پیش به سوی جاودانگی و کمال و بهشت برین؛ «واضرب لهم مثل الحیوة الدنیا کمآءٍ أنزلناه من السّمآء…».

جهان بر آب نهاد است و زندگی بر باد      غـلام هـمّـت آنـم کـه دل بـر‌آن ننهـاد

دنیا هر‌ چند فراخ و بزرگ می‌نماید؛ امّا در عین حال کوچک است و محدود و بی ثبات و متغیر و نامطمئن، نعمت‌هایش بی دوام است و نا‌ماندگار و سر‌سبزیش کوتاه و زود گذر.

2. متاع غرور، زندگی دنیا همانند آبی است که از آسمان می‌ریزد تا گلها و گیاهان را برویاند و سبز و خرّم گرداند و در صباحی دیگر زرد و خشک و پژمرده گردند و خشک‌ریزه‌های آنها نیز در هوا معلّق گردد.

این تمثیل در آیات فراوانی تکرار شده است. (سوره‌ی کهف، آیه‌ی 45، سوره‌ی یونس، آیه‌ی24، سوره‌ی حدید، آیه‌ی20) مضمون مشترک همه‌ی این آیات ناپایداری و موقّتی بودن زندگی دنیا و بی‌دوامی نعمتها و زیبایی‌های دلفریب آن است.

خـوش است عمر، دریغا که جـاودانی نیست       پـس اعـتمـاد بـر‌ایـن پنج روز فـانی نیست

درخــت قـــد صــــنـوبــر خــــرام انـســان را        مــدام رونــق نـوبـــاوه‌ی جـــوانی نیست

گلی است خـرّم و‌ خندان و تازه و ‌خـوش بوی       و‌لیک امیـد ثبـاتـش ‌چـنـانـکـه دانـی نیست

مبـاش غـرّه و غـافل، چـو میش سر در پیش       کـه در طبیعت این گـرگ گـلّه بـانـی نیست

زندگی دنیا چو آب باران ماند که گلها و گیاهان بدان سبز و زیبا گردد، و سپس ـ هنوز چند صباحی نگذشته ـ زرد و خشک گردد و خرد و‌ریز آن در هوا به پرواز در‌آید، و خداوند بر‌هر‌کاری قدرتمند و توانا است.
جاده چالوس؛ چهارمین جاده زیبای دنیا

دنیا و زندگی دنیا

حضرت امیر علیه السلام در خطبه‌ی 63 نهج البلاغه می‌فرماید: [دنیا] همانند سایه‌ای است که هنوز گسترش نیافته، کوتاه می‌گردد و هنوز فزونی نیافته، کاهش می‌یابد. دیدید هنگامی که صبحگاهان خورشید طلوع می‌کند و اشعه زرّینش را به زمین می‌پاشد، چگونه با حایل شدن درختا ن و کوهها و قلّه‌ها بین زمین و نور خورشید سایه‌های بلند سر راست می‌کنند و خودنمایی می‌کنند و با بالا آمدن خورشید به سرعت کوتاه و کوتاهتر می‌شوند، یعنی هنوز نیامده، جمع می‌شوند.

از نگاه امیرالمؤمنین علیه السلام دنیا نیز این گونه است؛ یعنی همانند سایه در حال بازگشت است که به سرعت به سمت کاستی و نابودی پیش می‌تازد، همه‌ی شؤون دنیا چنین است: جوانی، زیبایی، سلامتی، قدرت، فرصت، وقت و عمر و همه‌ی گوهرهای گرانبهای دیگر که به سرعت به سمت کاستی و نابودی و به سمت پائیز می رود و به ناگاه انسان می‌بیند که تمامی این گوهرهای قیمتی را از دست داده است و جز اشک و حسرت و آه چیز دیگری در بساط ندارد.

از آن سـرد آمـد این کـاخ دلاویز    که تا جا گرم کردی گویدت خیز

تبدیل سریع مقاطع زندگی

دوره‌ها و مقاطع و فصول زندگی نیز به سرعت متبدل می‌شود، مثل تبدّل سریع فصول سال و جایگزینی فصل‌های جدید به جای فصل‌های پیشین، دوران کودکی و نوجوانی و پیری هر کدام به سرعت سپری می‌شوند و جای خویش را به دیگری می‌دهند، نسل‌ها و قدرت‌ها نیز اینگونه‌اند، هر یک فقط مقطعی از تاریخ را اشغال می‌کنند و سپس جای خویش را به دیگری می‌سپارند.

اَیـا سر گشـتـه‌ی دنیا مشـو غـرّه بـه مـهر او       که بس سرکش که اندر ‌گور خشتی زیر سر‌دارد

دو نکته

1. جـهــان ای ‌بــرادر نـمـانـد بـــه کـــس       دل انـدر جـهــان آفــریـن بـنــد و بـس

گــر اهـل معرفـتی دل در ‌آخـرت بــنـد       نه در خرابه دنیا که مـحـنت آبـاد است

جهان بر ‌آب نهاد است و عـاقلان دانند       که روی آب نـه‌جای قـرار و بنیاد است

2. پنج روزی کـه در ایـن مـرحـله مهلت داری    خوش بیاسای زمانه که زمان این همه نیست

پس چه بهتر که قبل از رسیدن بادهای حوادث و سر‌رسیدن أجل، فرصتها را مغتنم شمریم و از آنها به نفع دنیا و آخرت خویش بهره گیریم و فردا و فرداها را دریغاگوی نباشیم، پیامبر گرامی اسلام فرمودند: چهار چیز را قبل از چهار چیز غنیمت شمارید:

1. جوانی را قبل از پیری،

2. تندرستی را قبل از بیماری،

3.  ثروت را قبل از فقر و تهیدستی،

4. زندگی را قبل از مرگ.

فسانه خوب شو آخر، چو می‌دانی که پیش از تو       فسـانه نیک و بـد گشتنـد سـامـانی و سـاسـانی

بشارت، ش 41، محمد بابکی

تنظیم: گروه دین و اندیشه تبیان


1و2. به معنای پادشاهی.