معنای مداد!

در این شماره به یک نکته مهم و جالب تبلیغی - تحقیقی دیگر اشاره می کنیم امیدواریم مورد قبول واقع شود

برای خواندن قسمت اول اینجا کلیک کنید

نكته3

برخى بر اين پندارند كه عبارت «مِدادُ العُلَماءِ أَفضَلُ مِن دِماءِ الشُّهَداءِ» حديث نيست و در كتاب‏هاى حديثى ما ديده نشده است. و برخى ديگر كه آن را حديثى از معصوم (عليه‏السلام) مى‏دانند، گاه به صورت «مداد (يا قلم) دانشمندان از خون شهيدان برتر است» ترجمه و معنا مى‏كنند.

بايد توجه داشت كه مضمون اين عبارت، از امام صادق (عليه‏السلام) است و در يكى از كتاب‏هاى چهارگانه و گران‏سنگ حديثى شيعه، يعنى «كتاب من لايَحضُرُهُ الفَقيه» اثر محدِّث صادق شيعه، «شيخ صدوق»، نقل شده و سپس در كتاب‏هاى ديگرى، مانند «بحارالانوار» نيز آمده است؛ اما متن كامل و دقيق اين حديث پُر ارز و پُر مغز بدين گونه است:

«اذا كانَ يَومُ القِيامةِ جَمَعَ اللّهُ عَزَّوجَلَّ النّاسَ فى صَعيدٍ واجدٍ و وُضِعَتِ المَوازينُ فَتوزَنُ دِماءُ الشُّهَداءِ مَعَ مِدادِ العُلَماء فَيُرجَحُ مِدادُ العُلَماء عَلى دِماء الشُّهَداء»2

يكى از اشتباهات بزرگى كه ممكن است در ترجمه يك متن عربى و به ويژه در ترجمه آيات و روايات صورت بگيرد، اين است كه يك واژه عربى را كه در زبان فارسى نيز كاربرد دارد، به همان معنا و مفهومى كه در زبان فارسى رايج يا رايج‏تر است، ترجمه و معنا نماييم؛ در صورتى كه گاه امكان دارد ترجمه و معناى آن واژه عربى بدين گونه نباشد.

بلكه به معناى «مُركّب» و «جوهرِ» قلم و مايعى است كه وسيله نوشتن، مانند نى، را در آن مى‏زده يا به آن آغشته مى‏كرده‏اند و سپس با آن وسيله، مطالب خود را مى‏نوشته‏اند و به تعبير ديگر، «مداد» مظروف براى وسيله نوشتن است؛ نه ظرف براى آن، به همين جهت هم، در حديث پيش گفته، اين مايعِ نوشتن را با خون شهيدان كه مايع است، مقايسه و ارزش‏گذارى كرده‏اند و خداوند كريم در قرآن مجيد نيز به آب دريا كه مايع است، مثال زده و فرموده است: «قُل لَو كانَ البَحرُ مِداداً لِكَلِماتِ رَبّى...»؛ «بگو: اگر دريا براى سخنان پروردگارم مركّب مى‏بود...».

از همين روى و راى، ترجمه و معناى صحيح اين حديث شريف بدين گونه خواهد بود:

آن هنگام كه روز رستاخيز شود، خداى بزرگ مردمان را در سرزمينى گرد هم آورَد و ابزارهاى سنجش برنهند. و چون خون‏هاى شهيدان با مركّب قلم دانشمندان بسنجند، مركّب قلم دانشمندان بر خون‏هاى شهيدان برترى يابند.

منبع:فرهنگ جهاد                                            تنظیم:نقدی-حوزه علمیه تبیان