نوجوان ایرانی ،سلام!
نوجوانی به عنوان دوره ای است که در آن بحران هویت تجربه می شود، عدم تعادل بین ارزیابی نوجوان از خود و ارزیابی جامعه از وی می تواند سرآغاز این بحران باشد و این زمینه ی مناسبی است تا الگوهای فرهنگی متفاوت غربی بتواند هویت ساز نوجوان آشفته و سردرگم شود. در این مقاله در ابتدا سعی بر آن است تا این الگوها و گروه های ارایه و اشاعه دهنده ی آن معرفی و سپس به آسیب شناسی گرایش برخی نوجوانان به این الگوها پرداخته شود.
غرب پیشرو
ریشه ی بسیاری از عقاید و نظریات جوانان و هم چنین جنبه های گوناگونی مظاهر رفتار سیاسی و غیرسیاسی آن ها را می توان در اواخر قرن هجدهم و نوزدهم در غرب اروپا یافت. پیشرفت سریع تکنولوژی و گسترش نظام سرمایه داری موجب دگرگونی تدریجی روابط اجتماعی شد و اثرات اجتماعی و فرهنگی آن قبل از هر چیز گریبانگیر نسل جوان شد.
آلمان آغاز ناسازگاری نوجوانان
کشور آلمان نخستین مملکتی بود که ناآرامی و ناسازگاری نوجوانان را به طور فراگیر تجربه نمود، در واقع گروه «جوانان نواشر» (Neve Shar Group) را که در سال 1819 در آلمان ظاهر شد ، می توان به عنوان پیش قراول به اصطلاح «هیپی» (Hippies) در اروپای امروز تلقی کرد.
براساس اطلاعات موجود از لحاظ پوشش ظاهری به سبک بسیاری از جوانان امروز اروپا و آمریکا، موی سر خود را بلند می کردند و به جای کفش، صندل به پا نموده از زیور آلات برای آرایش خود استفاده کرده، نسبت به بهداشت و نظافت بی توجه بوده و به طور کلی از تمدن شهری ابراز نفرت داشتند.
از لحاظ نوع تفکر و رفتار به فلسفه هندو تمایل داشتند و از روابط آزاد در مسایل جنسی جانب داری می نمودند، در گردهمایی های خود میان افراد گل پخش می کردند و به خواندن آواز و رقص دسته جمعی می پرداختند، البته این گونه رفتارها و تظاهرات ناسازگار تنها منحصر به جوانان آلمانی نمی شد و چنین ناسازگاری هایی به تدریج به سایر نقاط اروپا به ویژه ایتالیا هم نفوذ کرد.
انگلستان
گاهلرها: این گروه در اروپا از سال 1960 به بعد شکل گرفتند، این جوانان با خشم و عصیان نسبت به هنجارهای جامعه ی انگلیس قد علم کردند و طرز پوشش و آرایش ویژه ای را پیش گرفتند. به دلیل این که موهای سر خود را بلند کرده، مانند زن ها در صورتشان دست می بردند و با لباس هایی با رنگ بسیار شاد و تند و زننده در محیط جامعه ظاهر می شدند از سوی مردم به رد اصول مردانگی متهم شدند. اوج عصیان آن ها را شاید بتوان به این واقعه دانست که جمعی 200 نفره از گاهلرهای افراطی به غاری پناه برده، زندگی مشترکی را با هم آغاز کردند.
گروه «تدی بوی» (Tedy Boys)
جمعی از جوانان بودند که در محله ی «چلسای» لندن گرد آمده و روزگار را به رقص و پایکوبی می گذراندند، این افراد نیز صورتشان را غیرمعمولی آرایش کرده و پوشش غیرعادی بر تن داشتند به تقلید از وایکینگ ها یا رومیان باستان قسمتی از بدن خود را توسط پوست یا پارچه ای پوشانده و تقریبا نیمه عریان بودند.
نمونه های زیادی از این گروه ها در آمریکا نیز وجود دارد مانند:هیپی ها،رپ ها،پانک ها و ...اما مسئله ی ما شناساندن گروه های انحرافی آنان نیست بلکه باید ببینیم چرا برخی جوانان ما با داشتن فرهنگی غنی و دینی کامل به سمت آنان گرایش می یابند؟
چگونگی نفوذ این فرهنگ بین جوانان ایرانی:
به طور کلی شاید بتوان راه های زیر را برای نفوذ خرده فرهنگ ها برشمرد:
1- مسافرت های خارج از کشور که در آن تبادل فرهنگی اجتناب ناپذیر است.
2- وجود تکنولوژی از جمله رایانه و اینترنت با تمام مزایا و محاسنشان با خود عوارضی چون نفوذ فرهنگهای بی هویت به همراه می آورد.
3- در بعضی موارد کالاهایی که به عنوان اسباب بازی، آدامس، شکلات، آلبوم عکس و... با پیام های تصویری و نوشتاری نامناسب وارد می شوند.
در دیدگاه امیل دورکیم وقتی فرهنگ وظیفه ی خود را خوب انجام ندهد، بدعت زیاد شده ، افراد طغیان می کنند ، بدعت به معنای هنجارشکنی است .
اگر فرهنگ در کارکرد خود قوی عمل کند ، انتقال ارزش ها درست صورت می گیرد و اگر اجتماع در کارکرد خود ضعیف عمل نماید، باید و نبایدها را در پیش افراد قرار می دهد.
شبیه گرایی یکی از عوامل انحراف
اصولا جامعه ما برون مدار است و نسبت به خروجی های کشورهای دیگر کم تر مقاومت می کند. ما به یک نهضتی نیاز داریم که شبیه گرایی را از ما دور کند. شکل رفتار و گفتار، شناخت و تزیین داخلی خانه، پوشش و آرایش (در خوراک کم تر)، شبیه گرایی خطرناکی به غرب دارد. قوانین و فرهنگ، شبیه گرا شده است چون اصالت یافته، خطرناک است وگرنه صرفا شبیه گرایی ناپسند نیست. اولین عنصر برای مبارزه با شبیه گرایی «خودباوری» است.
غربیان را زیرکی ساز حیات
شرقیان را عشق راز کائنات
اگر باورهای دینی تقویت شود از کدام موج و بحری باک خواهد بود که:
چه غم دیوار را باشد که دارد چون تو پشتیبان
چه باک از موج بحر آن را که باشد نوح کشتیبان
امام خمینی می فرمایند:
«از جمله نقشه ها که مع الاسف تاثیر بزرگی در کشورها و کشور عزیزمان گذاشت و آثار آن تا حد زیادی به جا مانده بیگانه نمودن کشورهای استعمارزده از خویش و غرب زده و شرق زده نمودن آنان است به طوری که خود را و فرهنگ و قدرت خود را به هیچ گرفتند و غرب و شرق را دو قطب قدرتمند و نژاد برتر و فرهنگ آنان را والاتر و آن دو قطب را قبله گاه عالم دانستند».
امام(ره) غرب را شناخت و شکست. اما امر مشتبه نشود به این که از این پس به «غرب شناسی» روی آوریم که آن ها هم همین را می خواهند. به نظر می آید که اگر عناصر اصلی فرهنگ، اقتصاد، سیاست و اجتماع کارکرد مناسب خویش را ارایه دهند، گرایش به آن سو کاسته خواهد شد، جز عده ی اندکی که: «فی قلوبهم مرض فزادهم الله مرضا» هستند که غرب قبله ی آنان باد.
در آخر با ارایه پیشنهادهایی به خانواده های عزیز سعی می کنیم تا با فرهنگ غنی خودمان آشتی کنیم و هویت فرهنگی خود را به باد فراموشی نسپاریم:
1- به فرزندانمان بیاموزیم که بگویند «نه»، عصیان در حد متعارف و تسلیم در حد احترام هر دو لازم است.
2- ایجاد هم بستگی و دل بستگی برای فرزندان، محبت خویش را به آنان بازگوییم « والقیت علیک محبه منی و لتصنع علی عینی» (طه 39) و من محبت خویش را شامل حال تو کردم تا تحت نظر من باشی.
3- نظارت (سخت گیری نه) و پیگیری بر امور فرزندان.
4- شریک قرار دادن فرزندان در امور خانواده و ایجاد حس مسوولیت در آنان.
5- آسان گیری: «یریدالله بکم الیسر و لایرید بکم العسر» (بقره 186) خداوند حکم را برای شما آسان خواسته و تکلیف را مشکل نگرفته است.
6- اصلاح شرایط محیط خانوادگی برای فرزندان.
مقالات مرتبط
