تبیان، دستیار زندگی
از روزگاری که گذرنامه به معنی چند برگ کاهی دستنویس بود که مشخصات مسافران فرنگ را اعلام می کرد، تا امروز که دولت ها مراقبند مو لای درز سجل مسافران نرود، یک قرن می گذرد
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

سفر فرنگ با سجل هوشمند

از روزگاری که گذرنامه به معنی چند برگ کاهی دستنویس بود که مشخصات مسافران فرنگ را اعلام می کرد، تا امروز که دولت ها مراقبند مو لای درز سجل مسافران نرود، یک قرن می گذرد. در این سال ها، گذرنامه کم کم از معنای صرف مجوز عبور گذشته و تبدیل به معتبرترین شناسه هویتی افراد شده است.

سفر فرنگ با سجل هوشمند

گذرنامه های قدیمی یك سری مشخصات سجلی در داخل شان داشتند كه هویت مسافر را نشان می داد. درست مثل شناسنامه. اما این روزها با رواج گذرنامه‌های الكترونیكی این مشخصات داخل یك تراشه قرار می‌گیرد و این تراشه هم در داخل گذرنامه طراحی و جاسازی می شود. به این ترتیب امکان چک کردن اطلاعات گذرنامه و تطبیق دادن آن با اطلاعات تراشه فراهم شده و چون دسترسی و دستبرد به تراشه الكترونیكی غیرممكن است، در صورتی که تفاوتی میان اطلاعات این دو بخش گذرنامه وجود داشته باشد گذرنامه تقلبی ضبط می شود. اما عمر این گذرنامه ها به 8 سال قبل بر می گردد. یعنی ‌سال 2002  که در آن به بهانه حادثه 11 سپتامبر و تبعاتش کنگره ایالات متحده قانونی را تصویب کرد که به هوشمند شدن گذرنامه ها تاکید داشت. این قانون آغاز همه گیر شدن گذرنامه های الکترونیکی در جهان بود تا تحولی در زمینه امنیت سفرهای خارجی به وجود آید.

این روند در ایران از سال 86 آغاز شد و بعد از گذشت دو سال کم کم روی روال افتاد. به طوری که در حال حاضر تمام گذرنامه های جدیدی که صادر می شوند این تراشه را در داخل خود دارند و گذرنامه های قدیمی تر هم با مراجعات افراد برای تمدید یا تعویض گذرنامه شان به این امکانات مجهز می شود.

این روزها با رواج گذرنامه‌های الكترونیكی مشخصات فردی شما داخل یك تراشه قرار می‌گیرد و این تراشه هم در داخل گذرنامه طراحی و جاسازی می شود. به ترتیب  مقایسه اطلاعات تراشه با اطلاعات داخل گذرنامه امکانپذیر خواهد بود

چشم ها مجوز عبور می دهند!

اما نوع دیگری از گذرنامه هم وجود دارد که این روزها به شدت مورد توجه قرار گرفته است. خصوصا بعد ‌از حادثه 11سپتامبر که نواقص امنیتی فرودگاه ها بیش از پیش مشخص شد و مقامات کشورها تصمیم گرفتند تا زمانی که شجره نامه هر کدام از مسافران را بیرون نکشیده اند، اجازه عبور و مرور را به آنها ندهند. در این زمان بود که زمزمه های گذرنامه های بیومتریک هم سر زبان ها افتاد. گذرنامه هایی که با ثبت اطلاعات تغییر ناپذیر فردی احتمال تخلف و تقلب را تقریبا به صفر می رسانند.

سفر فرنگ با سجل هوشمند

اتفاقا صدور این گذرنامه ها هم در سال 87 به صورت پایلوت در ایران اجرا شد اما هیچ وقت جنبه عمومی پیدا نکرد. در این گذرنامه ها که اولین آن برای رئیس جمهور صادر شد، هویت افراد براساس مشخصه‌های فیزیولوژیكی یا رفتاری منحصر به فردشان شناسایی می شود. مثل فرم چهره و جمجمه، ویژگی های عنبیه نگاری، هندسه دست، صدا، عروق شبكیه، عروق دست و.... این ویژگی ها در طول زمان ثابت هستند و برخلاف اثر انگشت به هیچ شکلی قابل دستکاری نیستند. بنابراین بهترین روش برای شناسایی افراد به حساب می آیند.

این گذرنامه ها با کاهش هزینه‌های امنیتی و ضریب امنیتی بالایی که دارند این روزها در اتریش، بلژیك، جمهوری چك، دانمارك، نروژ، استونی، فنلاند، فرانسه، آلمان، یونان، مجارستان، ایسلند، جمهوری ایرلند، ایتالیا، لیتوانی، مقدونیه، هلند، لهستان، پرتغال، اسلونی، اسپانیا، سوئد، سوئیس، انگلستان، آمریكا، كانادا، استرالیا، نیوزیلند، سنگاپور، ژاپن و هنگ كنگ، مالزی و پاكستان مورد استفاده قرار می گیرد.

البته مسولان پلیس مهاجرت و اتباع خارجی از صدور این گذرنامه در آینده نزدیک خبر داده اند و گفته اند که برابر قوانین مصوب سازمان جهانی هواپیمایی (ایكائو) در سال 2007 باید گذرنامه ها به سمت بیومتریک شدن پیش برود و بنابراین ایران هم درصدد است تا زمینه صدور و کنترل این گذرنامه ها را تا آبان ماه امسال فراهم کند.

در صورت اجرا نشدن این طرح در موعد مقرر ، امكان سفر اتباع ایرانی به كشورهای دیگر کم می شود و حتی با مشكلاتی در خصوص گذرنامه ها روبرو خواهند شد. از طرف دیگر نبود توانایی چک کردن این گذرنامه ها در فرودگاههای كشور هم تنزل درجه فرودگاهی را در پی خواهد داشت.

اگر بیش از 5 سال از صدور گذرنامه تان می گذرد و قصد سفر دارید، لااقل یک هفته قبل از سفر پیگیر کارهای تمدید گذرنامه شوید. هرچند که مسئولان پلیس الکترونیک قول داده اند در حداکثر 72 ساعت گذرنامه شما را تمدید کنند

مراقب باشید گذرنامه دردسر نشود!

- گذرنامه ها عمر دارند. اگر بیش تر از 5 سال از صدور گذرنامه تان می گذرد و قصد سفر دارید، لااقل یک هفته قبل از سفر پیگیر کارهای تمدید گذرنامه تان شوید. وگرنه در آخرین لحظه های سفر به مشکل بر می خورید. مسئولان پلیس الکترونیک شهر که قول داده اند در حداکثر 72 ساعت گذرنامه شما را تمدید کنند، برای تمدید گذرنامه از شما اصل و تصویر تمام صفحات شناسنامه، یك قطعه عكس، فیش بانكی پرداخت هزینه های مصوب، موافقت رسمی و محضری شوهر در مورد بانوان متاهل و موفقت رسمی ولی برای فرزندان كمتر از 18سال، اصل و تصویر تمام صفحات گواهی فوت و یا طلاق نامه و اصل و تصویر كارت پایان خدمت و یا معافیت دائم را درخواست خواهند کرد.

- پیش از آنکه مقدمات سفرتان را آماده کنید، مطمئن شوید که مشکلی از بابت گذرنامه و خروج شما وجود ندارد. وضعیت ممنوع الخروج بودن یا نبودن تان را می توانید از طریق مدیریت اداره گذرنامه در استان تان پیگیری کنید.

- یادتان باشد قبل از سفر از تمام مدارک سفر، شناسنامه، کارت های بانکی، گذرنامه و کارت های شناسایی تان چند کپی تهیه کنید و تعدادی از آنها را در خانه بگذارید و تعدادی را همراه ببرید. به هر حال حادثه خبر نمی کند و ممکن است در هر مرحله ای از سفر گذرنامه تان را گم کنید.

سفر فرنگ با سجل هوشمند

- در سفر گذرنامه و بقیه مدارک تان را در نزدیک ترین جای ممکن به خود نگهداری کنید. ترجیحا در کیف های گردنی که چفت و بست خوبی دارند حمل کنید یا در کیف کمری تان بگذارید. فراموش نکنید که سارقان و جاعلان بین المللی به مدارک شما نیاز دارند و برای به دست آوردن آنها دندان تیز می کنند!

- در سفرهای خارجی برای اخذ ویزا گذرنامه و مدارکتان را به افراد واسطه نسپارید. شما می توانید به طور مستقیم به سفارت مورد نظر مراجعه کنید یا از طریق دفاتر خدمات مسافرتی معتبر ویزا بگیرید.

- به اشخاص بدون یونیفورم و کارت شناسایی در فرودگاه ها و ترمینال ها و سایر اماکن که در ظاهر به قصد کمک یا کنترل مدرک به شما نزدیک می شوند، اعتماد نکنید و مدارک و وسایلتان را به آنها نشان ندهید. خصوصا «گذرنامه» که همه دارایی و هویت شما در خارج از کشور به حساب می آید.


گروه گردشگری تبیان- آرزو رستم زاد