رسالت نوح

آیا رسالت حضرت نوح جهانى بود یا فقط منطقه جعرافیایى زندگى او را شامل مى شد؟

پاسخ: شریعت نوح مربوط به قومى بود كه او در میان آنان زندگى مى كرد، به گواه این كه مى گوید: (إنَّا أرْسَلْنا نُوحاً إلى قَوْمِهِ... )¹  و در آیه ى دیگر به او مى گوید: ( ...أنَّهُ لَنْ یُؤمنَ مِنْ قَوْمِكَ إلاّ مَنْ قَدْ آمَنَ... )² ظاهر این دو آیه، نشان مى دهد كه مأموریت او محدود به قوم خودش بوده است.

گذشته از این، ابلاغ رسالت جهانى در گرو وجود تمدن، در میان ملتهاى متفرقه است كه وسایل رفت و آمد در میان آنان فراهم باشد. در زمان رسول گرامى هر چند در مكّه، امكانات مهمّى وجود نداشت، امّا مكّه و مدینه چهار راه تجارتى یمن تا شام بود و سالها پیش از بعثت پیامبر، میان شرق و غرب وسایل رفت و آمد و ارتباط وجود داشت و پیامبر در پرتو این امكانات، توانست نداى خود را به سَمع جهانیان برساند، ولى در زمان نوح چنین تمدن و امكاناتى وجود نداشت، تا به عنوان پیامبر جهانى پیك خود را به اطراف و اكناف جهان اعزام نماید و رسالت جهانى خود را ابلاغ كند. مگر اینكه گفته شود كه در روى زمین بشرى جز همان قوم او وجود نداشت، در این صورت رسالت قومى یا رسالت جهانى یكى خواهد بود.

البته این سخن محاسبه ى ذهنى ماست و نمى توان صد در صد جهان معاصر نوح را به همین نحو كه یاد آور شدیم، ترسیم كرد.

طوفان نوح جهانى بوده و همه ى افراد بشر را فرا گرفت و از طرفى مى دانیم كه نابودى كافران بدون اتمام حجت، بر خلاف سنت الهى است³ و گواه بر عمومیت طوفان، یكى نفرین نوح است كه از خدا مى خواهد تا احدى از كافران را  بر روى زمین باقى نگذارد⁴  و كلمه ى «ارض» معناى وسیعى دارد كه همه ى جهان را در بر مى گیرد. و دیگرى سفارش خداوند به اوست كه از هر نوع یك جفت را داخل كشتى كند⁵ و اگر طوفان جهانى نبود، اقدام به این كار براى حفظ نسل حیوانات لزومى نداشت.

ولى مى توان گفت: مقصود از زمین، محیط قوم اوست و چنین استعمالى دور از متعارف نیست. قرآن مى فرماید: (فَسِیرُوا فِى الأرْضِ) همچنین هدف از وارد كردن یك جفت از هر نوع به كشتى، به خاطر حفظ نسل آنها، در محیط خود بود نه در مجموع جهان، زیرا انتقال حیوانات از نقطه اى به نقطه اى دیگر تا مدّتى طول مى كشید.

از مجموع آیات مى توان استظهار كرد كه شریعت نوح، مربوط به منطقه ى وسیع خودش بود و طوفان نیز در آن منطقه ى وسیع رخ داد، البته در اینجا گروهى طوفان را (با قطع نظر از جهانى بودن رسالت او) جهانى دانسته و گواه آن را آثار حیوانات مرده اى كه بر قلّه كوه ها یافت شده، مى دانند كه جز طوفان نوح نمى تواند مبدأ وجود حیوانات در آن قلل و ارتفاعات باشد.

[1] . نوح/1.

[2] . هود/36.

[3] . (وَ ما كَانَ رَبُّكَ مُهْلِكَ القُرى حَتّى یَبْعَثَ فى أُمِّها رَسُولاً) (قصص/59).

[4] . (رَبِ لا تَذَرْ عَلَى الأرْضِ مِنَ الْكافِرینَ دَیّاراً) (نوح/ 26).

[5] . (قُلْنَا احْمِلْ فیها مِنْ كُلِّ زَوْجَیْنِ اثْنَیْنِ) (هود/40).