مومن آل فرعون کیست؟
وقتی به آیه 28 سوره غافر یا همان مومن می‌رسی داستان مردی شروع می‌شود که خداوند 17 آیه از کتاب شریفش را به او اختصاص داده است:
ماجرا این گونه آغاز می‌شود که خداوند می‌فرماید: و قال رجل مومن من آل فرعون یکتم ایمانه اتقتلون رجلا ان یقول ربی الله؟
به گاه محاکمه موسی مردی از میان خاندان فرعون که مومن بود و ایمانش را پنهان می‌داشت به پا خاست و فریاد زد: آیا می‌خواهید مردی را بکشید که می‌گوید خدای من الله تبارک و تعالی است؟
در این نوشتار و شماره های بعدی آن بر آنیم که این مرد بزرگ را برایتان معرفی کنیم
قسمت اول: شخصیت مؤمن آل فرعون
از آیات قرآن همین قدر استفاده مى‌شود که او مردى بود از فرعونیان که به موسى ایمان آورده بود اما ایمان خود را مکتوم مى‌داشت، در دل به موسى عشق مى‌ورزید و خود را موظف به دفاع از او مى‌دید.
او مردى بود هوشیار و دقیق و وقت شناس و از نظر منطق بسیار نیرومند و قوى که در لحظات حساس به یارى موسى می‌شتافت، و چنان که در دنباله این آیات خواهد آمد او را از یک توطئه خطرناک قتل رهایى بخشید.
این شخص بنابر روایات و تفاسیر، پسر عمو و پسر خاله فرعون بوده و حزقیل نامیده می‌شده است. امام فخر رازی می نویسد: گفته‌اند پسر عم فرعون بود. او مسئولیت حفاظت از خزائن و گنجینه‌های فرعون را بر عهده داشت. قرآن کریم از او به عنوان «مومن من آل فرعون» یاد کرده و در آیات 28 الی 45 سوره مومن از دفاع جانانه او از حضرت موسی و خنثی شدن توطئه ترور حضرت موسی توسط او سخن می‌گوید.
همچنین قرآن ایمان کامل او را به خدا، معاد و دعوت انبیاء و خصوصا موسی را گوشزد می‌کند. اما در روایات اسلامی و سخنان مفسران توصیفات بیشترى در باره او آمده است. از جمله اینکه بعضى گفته‌اند: او پسر عمو یا پسر خاله فرعون بود، و تعبیر به" آل فرعون" را نیز شاهد بر این معنى دانسته‌اند زیرا تعبیر به آل معمولا در مورد خویشاوندان به کار مى‌رود هر چند در مورد دوستان و اطرافیان نیز گفته مى‌شود. بعضى دیگر او را یکى از پیامبران خدا بنام" حزبیل" یا" حزقیل" مى‌دانند بعضى روایت کرده‌اند که او خازن (سرپرست خزائن و گنجینه‌هاى) فرعون بوده است. از ابن عباس نقل شده که در میان فرعونیان تنها سه نفر به موسى ایمان آوردند: مؤمن آل فرعون؛ همسر فرعون؛ و آن مردى که قبل از نبوت موسى به او خبر داد که فرعونیان تصمیم دارند تو را به خاطر قتل یکى از اتباعشان به قتل برسانند و هر چه زودتر از مصر بیرون رو (قصص- 20).
ولى قرائنى در دست است که نشان مى‌دهد بعد از ماجراى موسى با ساحران، گروه قابل ملاحظه‌اى به موسى ایمان آوردند و ظاهر این است که ماجراى مؤمن آل فرعون بعد از جریان ساحران بوده است. بعضى نیز احتمال داده‌اند که او از بنى اسرائیل بوده که در میان فرعونیان مى‌زیسته و مورد اعتمادشان بوده است، ولى این احتمال بسیار ضعیف به نظر مى‌رسد چرا که با تعبیر" آل فرعون"، و همچنین" یا قوم" (اى قوم من) سازگار نیست، ولى به هر حال نقش مؤثر او در تاریخ موسى و بنى اسرائیل کاملا روشن است، هر چند تمام خصوصیات زندگى او، امروز براى ما روشن نیست.
در بعضى از روایات از پیغمبر گرامى اسلام نقل شده: الصدیقون ثلاثة " حبیب النجار" مؤمن آل یس الذى یقول" فاتبعوا المرسلین اتبعوا من لا یسالکم اجرا" و "حزقیل" مؤمن آل فرعون و "على بن ابى طالب" علیه السلام و هو افضلهم:" نخستین تصدیق کنندگان (پیامبران بزرگ) سه نفر بودند: حبیب نجار، مؤمن آل یس همان کسى که به مردم (انطاکیه) مى‌گفت از فرستادگان خدا پیروى کنید، از کسانى پیروى کنید که پاداشى از شما نمى خواهند و خود هدایت یافته‌اند، و حزقیل مؤمن آل فرعون، و على بن ابى طالب علیه السلام که او از همه برتر است".
این حدیث هم در منابع شیعه و هم در منابع اهل سنت به چشم مى‌خورد". و به راستى این هر سه در بحرانى‌ترین لحظات به پیامبران الهى ایمان آوردند و پیشگام و پیشقدم بودند و شایسته نام صدیقند، آنها در راس کسانى قرار دارند که پیامبران الهى را تصدیق کردند، بویژه على علیه السلام که از آغاز عمر تا پایان، همواره یار و یاور پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله بود، و در حیات پیامبر و حتى بعد از رحلت او فداکارى و ایثارگرى را به آخرین حد ابراز داشت.
در ادامه این نوشتار برایتان خواهیم آورد حزقیل چگونه با حمایت موسی علیه السلام پرداخت.
آرایشگر فرعون؛ خانم پرستار امام زمان : این عنوان، تیتر مطلبی است خواندنی درباره همسر حزقیل. حتما بخوانید.
تنظیم: گروه دین و اندیشه - عسگری
