رقص از تیتراژ تا پایان بندی

بالاخره با گذشت یک هفته از تعطیلات سال نو  بحث های پیرامون مجموعه های تلویزیونی کم کم فروکش کرده است. طبق عرف این چند ساله رسانه سیما در اقدامی پیش دستانه از تمامی سریال های خویش و کارگردانانش تقدیر و تشکر کرد و به صورت گزینشی مصاحبه های همسو با تمامی مجموعه ها را از شبکه های مختلف سیما پخش کرد. روزنامه جام جم نیز همین رویه را دنبال کرد و در مصاحبه های  مبسوط  نظرات نمایندگان مجلس در تایید سریال ها را درج کرد.

از سوی دیگر سایر رسانه های مکتوب و به ویژه رسانه های دیجیتال مانند و ب سایت ها و وبلاگها به نقدهای جدی تر و گاه بی رحمانه این سریال ها پرداختند به عنوان نمونه می توانید سری به وبلاگ کارگردان سریال «دارا و ندار» در تایید همین مطلب بزنید.

نقطه مشترک هر سه سریال

در نگاه اول و در تحلیل سطحی می توان اذعان داشت رویکرد هر سه مجموعه شاد کردن و ایجاد نشاط و شادمانی در جامعه ایرانی به ویژه پس از گذران سالی پربار از ریزش ها و رویش های سیاسی – اجتماعی و معنوی -دینی بود. در مجموعه "چهار دیواری"با بهره جستن از موسیقی مقامی و سنتی ایرانی و لهجه شیرین آذری خیل عظیم جمعیت آذری زبان را همراه خود کرد. مجموعه "زن بابا"با استفاده از بازیگران مورد علاقه جوانان به ویژه "علی صادقی"و "مهران غفوریان"مخاطبان خاص خویش را به دست آورد. مجموعه"داراو ندار" هم به واسطه اولین حضور "مسعود ده نمکی " و خیل بازیگران شناخته شده نیز از مخاطبان پرشمار برخوردار گردید.

رقص و دیگر هیچ

اما با نگاهی عمیق تر به گشاده دستی مسئولان سیما و فراخ تر نمودن فضای تساهل فرهنگی – دینی در استفاده افراطی و نابجای از عنصر رقص در این مجموعه ها به ویژه «زن بابا» و «دارا و ندار» تصریح کرد.

در مجموعه «زن بابا» بدون هیچگونه تعارف تیتراژ ابتدایی شما  را به دیدن رقص بی قواره و پویایی نمایی شده مهمان می کند. باور کنید در این تیتراژ هیچگونه تمهید هنرمندانه ای جز نمایش رقص پای یک مرد دیده نشده است. بالاخره آنتن است و هزار ویک مشکل.

می دانید علت این عدم جلب توجه را می توان کارکرد رسانه نامید. یعنی تبدیل «مخاطب فعال و هوشمند» به مخاطب منفعل و صرفا پذیرا. یکی از کارکرد رسانه ها عادی سازی و هنجارسازی است. بخوانید یکی از کارکردهای تخریبی رسانه ها هنجارسازی ناهنجارها و تبدیل ضد ارزشها به ارزشهاست. پس جای تعجب نیست اگر این رقص را به یاد نیاورید و یا ندیده گرفته باشید.

در مجموعه ی «دارا و ندار» یکی از شخصیت های ثابت مجموعه «حاجی فیروز" است که چهار قسمت پایانی به محوریت او شکل می گیرد و طبیعتا  از مطرب و حاجی فیروز انتظاری جز رقص و نمایش به اصطلاح «رو حوضی» نیست.

برای اولین بار

در طی 30 سال گذشته نمایش رقص همواره از خطوط قرمز رسانه ملی است که گاه با ترفند نشان دادن رقص کودکان نابالغ به ویژه پسران رقص های ابداعی و مضحک مانند رقص برده ای و رقص های سنتی مردان همراه بوده است. مانند رقص شمشیر در اعراب خوزستان، رقص با چوب بیرجندی و... .  اما امسال در مجموعه «دارا و ندار» و در قسمت عروسی در منزل آقا تیمور برای اولین بار با صحنه ای مواجه می شویم که گویا تمامی ناظران کیفی سیما در تعطیلات رسمی به سر برده بودند. رقص رضا رویگری تمام کادر دوربین را پر کرده است. آنهم از پشت!. قسمت آخر این سریال هم که به سه قسمت رقص در زندان، رقص در میدان آزادی و رقص در خانه مخروبه تقسیم می شد و بس .

برنامه های کودک نیز با شعار رسمی "دست و هورا" ی "مجید قناد" و آوازخوانی های زوج "پورنگ وامیرمحمد"چندسالی است که کودکانمان را مسخ کرده است. به راستی پدران و مادران دیگر الگوی فرزندان خویش نیستند.

آقای ضرغامی بخندانیم ولی مردم را نرقصانیم!

جناب آقای ضرغامی یادمان نرود رسانه کارکرد آموزشی و ارزش سازی دارد. اگر تا سال قبل رقص رانشان نمی دادید امسال به خوبی نشان دادید در برنامه تحویل سال در میدان تجریش تهران انواع رقص های سنتی ایرانی را به هم وطنان هدیه دادید. در سریال ها پسران نابالغ ،مردان میان سال و حتی پیرمردان را به رقص آوردید. امسال زنان در قسمت آخر سریال «دارا و ندار» تنها با رقص کودکان خندیدندو دست زدند.

اگر این فرایند عادی سازی را ادامه دهید سال آینده چه چیز را به مخاطبان هدیه خواهید کرد. یادمان نرود این برنامه ها برای  مخاطب ذائقه سازی می کند. شیطان هم بیکار نمی نشیند و مخاطب را به امید و انتظار  روزها یی می نشاند که زنان و دختران هم در رسانه رسمی به دست افشانی و پایکوبی بپردازند.استحاله فرهنگی  یکباره نازل نمی شود  همانگونه که خداوند مهربان در آیه 21 سوره نور، یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لَا تَتَّبِعُوا خُطُوَاتِ الشَّیْطَانِ وَمَن یَتَّبِعْ خُطُوَاتِ الشَّیْطَانِ فَإِنَّهُ یَأْمُرُ بِالْفَحْشَاء وَالْمُنكَرِ وَلَوْلَا فَضْلُ اللَّهِ عَلَیْكُمْ وَرَحْمَتُهُ مَا زَكَا مِنكُم مِّنْ أَحَدٍ أَبَدًا وَلَكِنَّ اللَّهَ یُزَكِّی مَن یَشَاء وَاللَّهُ سَمِیعٌ عَلِیمٌ

ترجمه:ای کسانی که ایمان آورده اید ، پای به جای پای شیطان مگذارید و هر، که پای به جای پای شیطان گذارد، بداند که او به فحشا و منکر فرمان می دهد و اگر فضل و رحمتی که خدا بر شما ارزانی داشته است نمی بود ، هیچ یک از شما هرگز روی پاکی نمی دید ولی خدا هر کس را که بخواهد پاکیزه می سازد و خدا شنوا و داناست..می فرمایدسیاست فرهنگی شیطان گام به گام است.

سخن آخر آنکه وزش باد برای رقصیدن برگ ها نیست برای آزمودن استواری ریشه هاست.جناب آقای ضرغانی وزش بادنوروزی برای رقصاندن مردم نیست برای آزمودن کیفیت برنامه های شماست.

گروه هنری تبیان_ا.تهرانی