تبیان، دستیار زندگی
در حدیث است كه: اگر مؤمنان، راه صحیح را طى كنند فرشتگان با آنان مصافحه(4) مى‏كنند: «لصافحتهم الملائكة‏» (5) . گاهى دست انسان در خواب یا بیدارى به دست فرشته‏ها مى‏رسد. در كارهاى علمى، آنجا كه با دست‏خود، مطالب حق مى‏نویسد و در كارهاى عملى، آنجا كه با دس
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

فرشته را ببوس!

مصافحه با ملائک

انسانها در اثر پذیرى، یكسان نیستند. آنها كه از نزاهت روح برخوردارند، گاهى به طور مستقیم و گاهى به طور غیر مستقیم، از ذات اقدس اله و مبادى عالیه، فیض و معارفى دریافت مى‏كنند و فضایل نفسانى نصیبشان مى‏شود و انسان صالحى خواهند بود. و آنها كه راه آلودگى را طى كرده‏اند، براى تاثیر شیطان در خود، زمینه مساعدى فراهم كرده‏اند و در نتیجه، خاطرات بد، نقشه‏هاى زشت و رذایل نفسانى به آنها القا مى‏شود و بر اثر این تاثیر گذارى شیطان، به صورت شیطان ممثل در مى‏آیند. خداوند در قرآن كریم براى این دو نوع یا این دو صنف، دو دسته از آیات را تنظیم كرده است.

درباره مؤمنان، كه هم از نظر عقیده صائبند و هم از نظر عمل صالح، وعده داده است كه خود و فرشتگان او بر آنان صلوات و درود بفرستد. ذات اقدس اله در سوره «احزاب‏» دو قسم صلوات را ذكر مى‏فرماید:

قسم اول، صلواتى است كه بر پیغمبر نازل مى‏كند:

إِنَّ اللَّهَ وَ مَلَائِكَتَهُ یصَلُّونَ عَلَى النَّبِی یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَیهِ وَ سَلِّمُوا تَسْلِیمًا؛

خدا و فرشتگانش بر پیامبر درود می‌فرستد؛ ای کسانی که ایمان آورده‌اید، بر او درود فرستید و سلام گویید و کاملا تسلیم (فرمان او) باشید.1

یعنى، مؤمنین هم، به صلوات بر پیغمبر (و آل پیغمبر) صلى الله علیه و آله و سلم و تسلیم در برابر حكم الهى آنان مامورند.

قسم دوم، صلواتى است كه خدا و فرشتگان او بر مؤمنان مى‏فرستند:

هُوَ الَّذِی یصَلِّی عَلَیكُمْ وَ مَلَائِكَتُهُ لِیخْرِجَكُمْ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ وَك َانَ بِالْمُؤْمِنِینَ رَحِیمًا؛

او کسی است که بر شما درود و رحمت می‌فرستد، و فرشتگان او (نیز) برای شما تقاضای رحمت می‌کنند تا شما را از ظلمات (جهل و شرک گناه) به سوی نور (ایمان و علم و تقوا) رهنمود گردد؛ او نسبت به مؤمنان همواره مهربان بوده است!»2

در حدیث است كه: اگر مؤمنان، راه صحیح را طى كنند فرشتگان با آنان مصافحه(4) مى‏كنند: «لصافحتهم الملائكة‏» .

یعنى، خداوند و فرشته‏هاى او بر شما صلوات مى‏فرستند تا شما را نورانى كنند.

البته این صلوات فرستادن، گاهى بدون این كه فرشته‏ها بر كسى نازل بشوند از همان اوجى كه دارند صلوات را نازل مى‏كنند; و گاهى از این مرحله، تنزل مى‏كنند، یعنى بر اشخاص نازل مى‏شوند و با آنها سخن مى‏گویند; به آنان چیزى یاد مى‏دهند یا آنها را مطمئن و آرام مى‏كنند. گاه، مطلب صحیحى به ذهن انسان مى‏آید اما انسان نمى‏داند از كجا نازل شده; ولى باید بداند كه از ناحیه الهام فرشته‏هاست. گاهى انسان بر سر دو راهى قرار مى‏گیرد كه آیا فلان كار بد را انجام بدهد یا نه؟ یا اگر انسان محتاطى است و از كار بد پرهیز دارد، كار مشكوك و مشتبهى براى او پیش آمده و نمى‏داند كه آن را انجام بدهد یا نه; ولى ناگهان تصمیمى قطعى بر ترك آن مى‏گیرد. این تصمیم، در مقابل فیض علمى، فیضى فعلى است. گاهى ذهن انسان در حین مطالعه برقى مى‏زند و مطلبى را مى‏فهمد.

پس آنجا كه فضیلتى علمى یا فضیلتى عملى بهره كسى مى‏شود، به وسیله فرشته‏هاى خدا و اثر همان صلوات فرشته‏هاست كه نصیب مؤمن صالح مى‏شود.

گاهى فرشتگان از این مرحله هم، تنزل مى‏كنند، یعنى نه تنها صلوات مى‏فرستند; بلكه بر مؤمنین، نازل مى‏شوند و این، اختصاصى به برزخ یا حالت احتضار ندارد; چنان كه مى‏فرماید:

« إِنَّ الَّذِینَ قَالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقَامُوا تَتَنَزَّلُ عَلَیهِمُ الْمَلَائِكَةُ أَلَّا تَخَافُوا وَلَا تَحْزَنُوا وَأَبْشِرُوا بِالْجَنَّةِ الَّتِی كُنْتُمْ تُوعَدُونَ»؛

به یقین کسانی که گفتند: «پروردگار ما خداوند یگانه است!» سپس استقامت کردند، فرشتگان بر آنان نازل می‌شوند که: «نترسید و غمگین مباشید، و بشارت باد بر شما به آن بهشتی که به شما وعده داده شده است! 3

همان گونه كه انبیا منذر و مبشرند، فرشته‏ها نیز منذر و مبشرند. در این آیه مى‏فرماید: قلب كسانى كه از نظر عقیده، موحد و از نظر عمل، مستقیم و بردبار هستند، منزل فرشته‏هاست.

با توجه به این نكته كه آن مقام كامل و عالى صلوات، مخصوص پیغمبر و ائمه(علیهم السلام) است مقام متوسط و نازل آن، شامل مؤمنان هم مى‏شود. در باره نزول ملائكه نیز چنین است، ملائكه‏اى كه وحى تشریعى مى‏آورند مخصوص پیغمبرند; و ملائكه‏اى كه وحى تشریعى نمى‏آورند; ولى وحى انبایى و تسدیدى و تاییدى البته در حدبرتر مى‏آورند مخصوص ائمه هستند; ولى نزول ملائكه مادون آنها كه علوم و اعمال صالحه را افاضه مى‏كنند، براى مؤمنان هم حاصل مى‏شود. پس مؤمن مى‏تواند بر اثر تهذیب اخلاق، به جایى برسد كه هم مشمول صلوات فرشته‏ها باشد و هم قلبش منزل آنان. از این مرحله برتر، آن است كه نه تنها فرشته‏ها بر مؤمن مهذب، صلوات فرستاده و بر او نازل مى‏شوند، بلكه با او مصافحه مى‏كنند.

بوسه بر گونه فرشته

در حدیث است كه: اگر مؤمنان، راه صحیح را طى كنند فرشتگان با آنان مصافحه(4) مى‏كنند: «لصافحتهم الملائكة‏.» 5

گاهى دست انسان در خواب یا بیدارى به دست فرشته‏ها مى‏رسد. در كارهاى علمى، آنجا كه با دست‏خود، مطالب حق مى‏نویسد و در كارهاى عملى، آنجا كه با دست‏خود، كارهاى خیر انجام مى‏دهد، دستش، با دست فرشته‏ها مصافحه كرده است. اینها براى كسى است كه در مسیر صحیح، حركت كرده، اعتقادى دارد، آنچه را كه مى‏فهمد عمل مى‏كند، خود را فریب نمى‏دهد و فریب دیگران را هم نمى‏خورد.6

______________________

1. سوره احزاب، آیه 56.

2. همان، آیه 43.

3. سوره فصلت، آیه 30.

4- مصافحه یعنی: دست یکدیگر را گرفتن از روی دوستی و صداقت و تکان دادن دست و روی هم را بوسیدن(ر.ک: لغتنامه دهخدا)

5. تهذیب الاحكام، ج 6، ص 24، ح 52.

6. تفسیر موضوعى قرآن كریم، تالیف آیت الله جوادی آملی


تنظیم برای تبیان: شکوری_گروه دین و اندیشه تبیان