تبیان، دستیار زندگی
مجموعه دو جلدی تمدن هخامنشی به قلم زنده یاد علی سامی و به كوشش سازمان مطالعه و تدوین كتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت) منتشر شد. در این مجموعه دوره تاریخی تمدن ساسانیان با تشریح و تحلیل دقیق و از روی مدارك مستند بیان شده است.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

كتاب تمدن ساساني

کتاب تمدن اسلامی

مجموعه دو جلدي تمدن هخامنشي به قلم زنده ياد علي سامي و به كوشش سازمان مطالعه و تدوين كتب علوم انساني دانشگاه‌ها (سمت) منتشر شد. در اين مجموعه دوره تاريخي تمدن ساسانيان با تشريح و تحليل دقيق و از روي مدارك مستند بيان شده است.

به گزارش خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، زنده‌ياد علي سامي انگيزه نگارش مجموعه كتاب تمدن ساساني را اين گونه برشمرده است در سال 1335 كه تدريس دروس تمدن هخامنشي و ساساني دانشكده ادبيات شيراز به وي پيشنهاد شد، رغبت و جوشش دانشجويان به اين بحث شيرين و جالب سبب شد تا مطالب سخنراني‌ها به صورت جزواتي درآيد. جلد اول تمدن هخامنشي در بهار 1341 چاپ و منتشر شد و در بهار 1342 نيز قسمتي از تمدن ساساني چاپ و منتشر شد.

نويسنده در اين مجموعه كوشيده است كه مطالب را با تشريح و تحليل دقيق و از روي مدارك مستند و زنده‌اي كه متجاوز از ربع قرن از عمر خود را صرف كار تحقيق و مطالعه آن‌ها كرده است، بيان كند.

ولي البته اين نكته را بايد در نظر داشت كه مقصود مولف از نگارش اين جلد و جلدهاي ديگر آن، و همچنين جلدهاي تمد هخامنشي، ذكر تاريخ و سرگذشت شاهان، كشورگشايي و به تخت نشستن و فرود آمدنشان و برآمدن و شدن دودمان‌ها نيست بلكه مقصود چگونگي سير فرهنگ و دانش و تمدن و هنر ايران در زمان اين دو دودمان برجسته تاريخي پيش از اسلام است.

نويسنده معتقد است كه دايره اين تحقيقات بسيار وسيع ولي در عين حال پيمودن اين راه به دليل محدود بودن منابع و مأثر، مخصوصا در ايران، تا حدي دشوار و ناهموار است. نويسنده در اين كتاب مقيد بوده است كه فرصت محدود، استعداد و حوصله دانشجويان را در نظر بگيرد و از ذكر مطالب مفصل‌تر خودداري كند.

فرهنگ و تمدن ساساني در كشورهاي ديگر جهان و مخصوصا همسايگان و همچنين در دولت بزرگ اسلامي كه بعد از زوال اين شاهنشاهي و امپراتوري بزرگ روم شرقي و غربي، جانشين آن‌ها شد، تأثير شگرف و ريشه‌داري داشت و در تمام مظاهرش اثر گذاشت. تأثيري كه اين تمدن در تمدن اسلامي و مغرب زمين داشته نصيب كمتر قومي و كشوري شده است و اين نكته در جلدهاي آخر تمدن ساساني مورد بحث قرار خواهد گرفت.

به باور زنده‌ياد سامي، نماياندن فرهنگ كهن و ريشه‌دار ساساني از لحاظ محدود بودن مدارك و منابع همان دشواري نمايانيدن تمدن هخامنشي را دارد، خاصه آن‌كه پژوهندگاني كه اين راه را پوييده‌اند نيز محدود بوده‌اند و پژوهندگان بيگانه نيز با همه تلاش و كوشش گاهي به روح حقيقي اين فرهنگ و تمدن پي نبرده و پايين‌تر از آن‌چه بوده و سزاوار است قضاوت كرده‌اند و هنوز نتوانسته‌اند تابلو حقيقي دورنماي اين فرهنگ كهنسال مشرق زميني را با نماياندن همه جزئيات و دقايق ترسيم كنند.

هر قدر زمان بيشتر بگذرد و دامنه اكتشافات مبسوط‍‌تر شود و تحقيقات جلوتر رود، ارزش و تابندگي تمدن ايران در زمان ساساني بهتر نمودار خواهد شد. اثرات اين هنر و دانش پانزده قرن است كه چون آفتابي درخشان بر تارك قسمت مهمي از قاره عظيم آسيا تا كرانه‌هاي مديترانه و درياي هند تابان و نافذ است.

ارزش و اهميت اين امپراتوري نه تنها در اين دوره و زمانه مشهود شده است، بلكه تاريخ‌نويسان و محققان اسلامي و محققان قديم نيز كم و بيش با احترام و ستايش، يادي از آن كرده‌اند كه در جاي خود، هر جا مناسبت پيدا كرده در بين مطالب ذكر شده است.

پروفسور پوپ معتقد است كه حكومت چهارصد و بيست و پنج ساله ساسانيان (652 ميلادي) بعد از شاهنشاهي هخامنشي يكي از درخشان‌ترين دوره‌هاي تاريخي ايران است، زيرا اين دودمان كه خود را زاده خدايان و منسوب به شاهان هخامنشي خوانده‌اند، علاوه بر آن‌كه شكوه و عظمت و وسعت ديرين ايران را در دنباله كوشش‌هاي پانصد ساله سلاطين پارت به دست آوردند، در احياي دين قديم ايران و آداب و رسوم ملي، بسط علوم، احداث شهرها و معابد، تأسيس دانشكده‌ها و مراكز علمي و ديني كوشيدند.

جلد دوم تمدن ساساني در هفت بخش تنظيم شده است. فصل نخست به دربار پادشاهان ساساني، فصل دوم به تقسيم طبقات كشوري، فصل سوم به سازمان خانواده، خوراكي‌ها، گل‌ها و عطريات و فصل چهارم به هنر در دوره ساساني مي‌پردازد. فصل پنجم به كاخ‌ها و بناهاي زمان ساساني، فصل ششم به آثار ساساني شهرهاي باستاني و فصل هفتم به نظرات دانشمندان و باستان‌شناسان داخلي و خارجي اشاره مي‌كند. ضميمه تقسيمات جغرافيايي پادشاهاي ساساني، منابع و مأخذ، كتاب‌شناسي آثار مولف و نمايه نيز پايان‌بخش جلد دوم كتاب تمدن ساساني است.

چاپ نخست مجموعه دو جلدي «تمدن ساساني» به قلم زنده‌ياد علي سامي با بهاي 8 هزار و 150 تومان به كوشش انتشارات سمت منتشر شده و در دسترس علاقه‌مندان به كتاب‌هاي تاريخي و باستان‌شناسي قرار دارد. اين كتاب تاريخي براي استفاده دانشجويان كارشناسي رشته باستان‌شناسي تهيه شده است.