العربیه در دام دروغ سیزده!

مقدمه:

روز گذشته  هنگامی که اکثر هم وطنان عزیز در دامان طبیعت مشغول تفریح بودند و یا از مسافرت های نوروزی باز می گشتند در حوزه رسانه اتفاق جالبی در افتاد که اگرچه در برخی سال های گذشته سابقه داشت اما امسال رنگ و بوی جدی تری گرفت! در این روز شبکه العربیه وابسته به خانواده سلطنتی عربستان در یک رسوایی خبری ،خبر تصادف جاده ای و درگذشت آقای الهام وزیر سابق دادگستری و سخنگوی سابق دولت را به اشتباه اعلام کرد. خبری که برای رسانه ضد ایرانی العربیه که بارها دشمنی وکینه خود را با جمهوری اسلامی با حمایت وپوشش خبری و تصویری جنایات عبدالمالک ریگی نشان داده بود خبری مسرت بخش ودست اول بود.

البته پس از چند ساعت آقای الهام در گفت و گو با ایرنا از شنیدن این خبر تعجب کرد و گفت من اصلا به خارج ازتهران سفر نکرده ام و در منزل بوده و صحیح و سالم هستم .حال سوال اینجاست که چرا شبکه العربیه این خبر نادرست را با عنوان فوری کار کرده است؟پاسخ اینجا است که این شبکه از دروغ سیزده و یا اول آوریل برخی  سایت ها و وبلاگ های عناصر ضد انقلاب خارج نشین استفاده کرده و نادانسته فریب آنها را خورده است.اما سوال اصلی این است که این مفهوم این دروغ در حوزه رسانه و ژورنالیزم  چیست؟

از اول آوریل تا سیزده فروردین:

در فرهنگ غربی روز اول آوریل مصادف یک روز قبل از مراسم سیزده بدر ایرانی به نام "روز احمق ها" شناخته می شود و سنت دروغ  اول آوریل مربوط به این روز است. بحث و اظهار نظر در مورد این که دروغ آوریل دقیقا از کی و کجا ناشی می‌شود، بسیار زیاد است و تا کنون نظرات زیادی در مورد تاریخچه‌ی آن ابراز شده است. در این بین یکی از نظراتی که بیشتر از همه مطرح می‌شود، به راه افتادن رسم دروغ آوریل در زمان حکمرانی کارل نهم، پادشاه فرانسه است و برخی وی را کسی می‌دانند که به طور ناخواسته عامل اصلی به وجود آمدن این رسم شد. کارل نهم در سال ۱۵۶۴، به هنگام تغییر و اصلاح تقویم گرگوری جشن‌های سال نو را که تا آن زمان، هر ساله در روزهای انتهایی مارس تا اول آوریل برپا می‌شد، به روز اول ژانویه منتقل کرد.

مخالفان این اقدام، در سال بعد همچنان روز اول آوریل را به عنوان روز اول سال دانستند و به دیدن دوستان و نزدیکان رفتند و برای آنها هدیه بردند. اما با این همه در سال‌های بعد دوستان و آشنایان این افراد را که همچنان بر سر برپایی جشن سال نو در روز اول آوریل اصرار داشتند و تقویم جدید را به رسمیت نمی‌شناختند، دست می‌انداختند و با آن ها شوخی می‌کردند و به اصطلاح آنها را "احمق‌های آوریل" می‌نامیدند.

به نظر می‌رسد این رسم و شوخی آنچنان به مذاق همه خوش آمده بود که به کشورهای دیگر هم سرایت کرد؛ البته نه به خاطر تقویم جدید یا قدیم بلکه صرفا دست انداختن دوستان و آشنایان در روز اول آوریل. این دست انداختن وشوخی همواره با دروغ هایی همراه بود با عث می شد فرد برای مدتی فریب سخنان به ظاهر درست اطرافیان را بخورد.

این رسم اگرچه رسم پسندیده ای نیست و در سنت ایرانیان که راستی را از دیر باز جزو مهم ترین اصول اخلاقی خود می دانسته اند وجود نداشته است ، اما به شکل دروغ سیزده منتقل شده است.این سنت نادرست اگرچه می تواند برای لحظاتی خنده و انبساط خاطر را به دنبال بیاورد اما ممکن است نتایج خطرناکی نیز برای افراد و خانواده ها پیدا کند.

رسانه های غربی در اول آوریل:

این رسم از خانواده ها و محلات غربی به رسانه ها کشیده شد.رسانه های غربی اعم از رادیو، روزنامه و یا حتی شبکه های خبری به طراحی داستان های محیر العقولی که ظاهرا واقعیت دارد اقدام می نمایند و در واقع با استفاده از اعتماد مخاطب به قول معروف آنهارا سر کار می گذارند!

تغییر عدد پی بنا به تصویب پارلمان،درخت ماکارونی که بی بی سی آن را در سال 1957 مطرح کرد، فروریختن برج پیزا، پیدا شدن جسد یک پری دریایی هشت اینچی و ... از معروف ترین دروغ های اول آوریل هستند.

بعضی وقت ها این دروغ این قدر جدی می شود که چند رسانه باهم به طراحی و پخش آن اقدام می کنند. برای نمونه در روز اول آوریل سال گذشته، حدود ۲۸ فرستنده‌ی رادیویی در آلمان در اقدامی هماهنگ خبری را پخش کردند که حاکی از صدور پلاک ماشین به رنگ صورتی برای رانندگان وسایل نقلیه بود و هر کس که صاحب این پلاک می‌شد، مجاز بود تا ماشین خود را در جای پارک ماشین ویژه‌ی بانوان، پارک کند. برای هر چه واقعی‌تر جلوه دادن این خبر هم، سایت اینترنتی ویژه‌ای برای ثبت نام جهت دریافت این پلاک‌های صورتی طراحی شده بود!!

از خم شدن برج میلاد تا سمندی از جنس طلا!

در ابتدای دهه هشتاد برخی روزنامه ها و رسانه های ایرانی که بیشتر از فرهنگ غربی متاثر بودند به تقلید از این رسم، به پر رنگ کردن مدل ایرانی ای رسم یعنی دروغ سیزده پرداختند. البته در پیش از انقلاب اسلامی نیز نمونه هایی از این دروغ وجود داشته است. یکی از معروف ترین این دروغ ها در ابتدای دهه 80 کج شدن برج میلاد بود که دردسرهای بسیار زیادی به همراه داشت. اگرچه تصویر مونتاژ شده منتشره در آن روزنامه برج میلاد تهران را بسیار کج  نشان می داد و هر کس با نگاه به برج متوجه دروغ بودن آن خبر می شد اما موجی از نگرانی مناطق کوی نصر و گیشای تهران را فرا گرفت و حتی به نقل از برخی گزارش ها قیمت ملک تا حدی در این مناطق افت کرد!

نکته عجیب تر این که این خبر از طرف تلویزیون های ضد انقلاب نیز جدی گرفته شد و حتی در میزگردهای آنها این خبر مطرح و خبر فرار انبوهی از مردم تهران نیز به آن افزوده شد! البته این افراد به راستی این خبر را باور کرده بودند و از خود نپرسیدند چرا هیچ شبکه حرفه ای غربی این اتفاق را پوشش نداده است!

نمونه دیگری از این گونه اخبار درباره خبر یک سمند طلا کار شده بود که به صورت اختصاصی برای یک تاجر روس ساخته شده بود. طبق این خبر اتومبیل حامل این سمند در تهران دچار حادثه شد و برای ساعاتی این سمند طلایی در خیابان ها گشت زنی می کرد! طراح این دروغ برای جلب اطمینان بیشتر یک سمند را رنگ آمیزی کرده و تصاویر آنرا منتشر نمود! در ادامه نیز مصاحبه ای از فرد طراح سمند به عمل آورد! این خبر به صورت غیر حرفه ای و غیر اخلاقی برای دو سایت ارسال شد و این دو سایت با اطمینان از منبع به انتشار آن پرداختند.

شبکه العربیه و اشتباه فاحش آن:

شبکه العربیه وابسته به سرمایه داران سعودی نزدیک به خاندان سلطنت و برخی سرمایه داران غربگرای ذی نفوذ لبنانی است. این شبکه با پول سعودی ها مدیریت و کنترل می شود که به گروه(MBC) وابسته است. این شبکه همواره موضعی منفی علیه ایران و اسلام انقلابی دارد. العربیه همواره اخبار علیه حزب الله لبنان را پوشش می دهد و شهدای رزمنده حماس را در جنگ غزه را شهید نمی خواند. در انتخابات عراق پوشش رسانه ای به نفع بعثی ها وسکولارها را راه اندازی می کند و جنگ روانی علیه شیعیان را دنبال می نماید. عبدالمالک ریگی تروریست هیچ تریبونی جز این شبکه برای مقاصدش نمی یابد. این شبکه تمام این عملیات روانی را پشت نقاب بی طرفی، عملگرایی و حرفه ای گری پنهان می کند.

اما این بار این شبکه با مدعای حرفه ای گری که همواره تلاش دارد باهدف تضعیف موقعیت ایران در منطقه، کوچک ترین اخبار مربوط به ایران را با آب و تاب فراوان منتشر کند، فریب چندین وبلاگ کم نام و نشان را خورد! شب 12 فروردین چند وب سایت  ویا وبلاگ کم نام ونشان عمدتا ضد انقلاب خارج نشین این خبر را به نقل از یک خبرگزاری داخلی کار کردند.اما در

همان زمان برخی مخاطبان متوجه دروغ بودن خبر شدند و در بخش نظرات به آن اشاره کردند. در یکی دو شبکه اجتماعی نیز این خبر با همین عنوان دروغ آوریل مطرح شد! اما شبکه العربیه که از شنیدن این خبر بسیار مشتاق و هیجان زده شده بود به سرعت آن را جدی گرفت و پوشش داد!

شبکه خبری العربیه در روز سیزده فروردین به نقل از منابع خود در ایران!! با آب و تاب خبر داد که سخنگوی سابق دولت ایران در مسیر قزوین درگذشته است.

این اشتباه فاحش از سوی العربیه در حالی انجام می شود که معمولا رسانه های معتبر، اخبار خود را پیش از انتشار با حداقل دو منبع معتبر چک می کنند، اما اتفاق اخیر نشان داد که اخبار العربیه در مورد ایران تا چه اندازه با رعایت استانداردهای خبری منتشر می شود. شبکه العربیه ای که اخبار تحولات پس از انتخابات را بسیار مغرضانه تحلیل می کرد و پوشش می داد...

سید حسین زرهانی

جامعه وسیاست

منابع خبری:الف/ایرنا/عصر ایران/تابناک/دویچه وله