لوزه و بیماری های آن (1)
لوزه ها توده هایی از بافت لنفاوی هستند که در دو طرف گلو قرار دارند. معمولا وقتی از کلمه لوزه ها نام برده می شود، اشاره مان به " لوزه های کامی " است که در عقب گلو دیده می شوند.
لوزه ها مانند سایر اندام های دستگاه لنفاوی به عنوان بخشی از دستگاه ایمنی عمل می کنند و به مقابله با عفونت ها (به ویژه عفونت های حلقی و عفونت های بخش فوقانی دستگاه تنفس) کمک می کنند.
لوزه ها چه کار می کنند؟
لنفوسیت های نوع B در لوزه ها پس از بالغ شدن پنج نوع عمده ایمونوگلوبولین (پروتئین های ایمنی در خون) را تولید می کنند.
به علاوه این لنفوسیت ها در محیط آزمایشگاهی می توانند پادتن هایی (آنتی بادی ها) اختصاصی بر ضد سم دیفتری، ویروس فلج اطفال، باکتری پنوموکوک عامل ذات الریه، باکتری هموفیلوس آنفلوآنزا، استافیلوکوک طلایی و لیپو پلی ساکارید های باکتری اشریشیاکولی را تولید کنند.
لوزه ها و آدنوئیدها، علاوه بر دخالت در ایجاد ایمنی هومورال ناشی از لنفوسیت‌های B، به دنبال تحریک به وسیله ی آنتی ژن ها، از طریق سلول های T در ایجاد ایمنی سلولی هم نقش دارند.
عفونت طبیعی یا واکسن درون بینی با ویروس سرخک ضعیف شده خیلی بهتر از تزریق زیر پوستی واکسن با ایجاد لنفوسیت های فعال شده همراه است.
برداشتن لوزه ها و آدنوئید ها باعث می شود تولید موضعی ایمونوگلوبولین A (یکی از انواع پروتئین های دستگاه ایمنی که معمولا در دفاع موضعی دخالت دارد) در مقابل ویروس فلج اطفال در ترشحات قسمت فوقانی حلق کاهش یابد.
به هر حال روشن است که لوزه ها نقش مهمی در دفاع بدن در برابر عفونت های ویروسی و باکتریایی دارند و کارایی واکسن های داخل بینی از لحاظ ایجاد ایمنی مخاطی موضعی به وجود این بافت های فعال از لحاظ ایمنی در بخش بینی و دهانی حلق، بستگی دارد.
بنابراین در مجموع شواهد حاکی از آن است که لوزه های کامی به طور مداوم در پاسخ های ایمنی موضعی در مقابل باکتری ها و ویروس ها دخیل هستند.
اگر لنفوسیت های موجود در لوزه ها به طور مداوم در مقابل تحریک قرار گیرند، ممکن است نتوانند به عوامل آنتی ژنی دیگر پاسخ دهند. بنابراین به خصوص در موارد التهاب عود کننده لوزه، پاسخ ایمنی در لوزه ممکن است مختل شود. در این حال لوزه دیگر نه می تواند به درستی از لحاظ ایمنی موضعی عمل کند و نه به طور مناسبی تولید پادتن ها (آنتی بادی ها) در بخش فوقانی دستگاه تنفسی را تقویت کند.
غار های لوزه
لوزه های کامی دارای سیستم گسترده ای از کریپت ها یا غارها هستند که سطح درونی بزرگی را ایجاد می کنند و لوزه ها حاوی چهار بخش لنفوییدی هستند که در کارکرد ایمنی نقش دارند و شامل اپی تلیوم شبکه ای غاری، منطقه خارج فولیکولی و مناطق غلاف فولیکول لنفاوی و مراکز زایای فولیکولی می شوند.
در لوزه های کامی در انسان، اولین بخشی که در معرض محیط بیرون قرار می گیرد، اپی تلیوم لوزه ای است. لوزه های کامی با یک اپی تلیوم فلسی شکل چند لایه ای، پوشیده می شود که به درون غارهای عمیق و شاخه دار لوزه گسترش پیدا می کند. این غارها سطح تماس عوامل محیطی و بافت لنفوییدی لوزه ها را افزایش می دهند.
در فرد بزرگسال، میانگین مساحت اپی تلیوم لوزه ها 295 سانتی متر مربع تخمین زده می شود، به علاوه 45 سانتی متر مربع اپی تلیومی که سطح بخش دهانی حلق را می پوشاند. کریپت ها در تمام ضخامت لوزه نفوذ می کند و تقریبا به کپسول میانی آن می رسند. کریپت ها صرفا فرو رفتگی هایی در اپی تلیوم پوشاننده لوزه ها نیستند، بلکه شبکه پیچیده ای از مجاری را با یک نوع خاص اپی تلیوم و به همراه ساختارهای مجاور مانند عروق خونی و لنفاوی و مراکز زایای لنفاوی ( که لنفوسیت های جدید در آن تولید می شود) به وجود می آورند.
سلول های دستگاه ایمنی مانند ماکروفاژ‌ها و گلبول های سفید خون در این غارها در پاسخ به عوامل بیماری زای ذره بینی متمرکز می شوند. به این ترتیب، غارهای لوزه ها با ایجاد تماس اولیه دستگاه ایمنی به میکروب ها، که ممکن است از راه غذا یا سایر مواد بلعیده شده وارد بدن شده باشند، نقش مهمی در فعال شدن این دستگاه دارند.
اما غارهای لوزه ها در عین حال محیط مناسبی برای رشد باکتری ها و ایجاد مجموعه های آن ها هستند که ممکن است به صورت " پلاک ها " یا " سنگ هایی " درون این غارها رسوب می کنند. به خصوص افرادی که دچار سینوزیت مزمن یا ترشح پشت حلق هستند، دچار رشد بیش از حد باکتری درون غارهای لوزه ها می شوند.
این پلاک های سفید کوچک که به آن سنگ لوزه هم می گویند، ممکن است بوی بدی داشته باشند و در ایجاد بوی بد دهان دخیل باشند. به علاوه این پلاک ها جریان طبیعی چرک را از این غارها مسدود می کنند و ممکن است گلو را تحریک کنند (افراد مبتلا به سنگ های لوزه ممکن است از احساس این که چیزی به پشت گلوی شان چسبیده است، شکایت داشته باشند).
ادامه دارد....
اگر می خواهید با پزشک سایت مشورت کنید، اینجا کلیک کنید.
برای شرکت در بحث های انجمن سایت مرتبط با بهداشت و سلامت، اینجا کلیک کنید.
*مطالب مرتبط:
بعد از جراحی لوزه ها چه باید کرد؟
چه موقع لوزه ها را باید درآورد؟
بخش تغذیه و سلامت تبیان
