تبیان، دستیار زندگی
افسردگی فقط مختص بزرگسالی نیست و از شایع ترین اختلالهایی است که در کودکی شناخته شده است. لذا کودکانی که در معرض ابتلا به این اختلال هستند ..
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

من یک گل پژمرده ام

اختلال افسردگی کودکی

کودک افسرده

افسردگی، نوعی اختلال روانی ا‌ست که در آن، خُلق شخص آشفته می‌شود و یک بیماری جدی است که می‌تواند زندگی شخص مبتلا، خانواده و دوستان او را مختل کند و باعث بروز مشکلات جسمانی و هیجانی شود.

اختلال افسردگی، فقط مختص بزرگسالی نمی‌باشد و از شایع‌ترین اختلال‌هایی است که در کودکی شناخته شده است. کودکانی که در معرض ابتلا به افسردگی قراردارند، چه درباره‌ مشکلات خود و چه درباره‌ مشکلات جهان، بدترین سناریوی ممکن را در ذهن می‌آفرینند و به طرف منفی‌ترین تعبیر از وقایع سوق پیدا می‌کنند. برای آنان تصور وقایع خوش‌بینانه، دشوار است.

برخی از کودکان افسرده، نشانه‌های کلاسیک افسردگی شامل غمگینی، اضطراب، بی‌قراری و مشکلات در خوردن و خوابیدن را نشان‌می‌دهند، در حالی‌که برخی دیگر، مشکلات و دردهای جسمانی را نشان‌می‌دهند که به درمان‌های متداول پاسخ‌نمی‌دهند.

اختلال افسردگی، فقط مختص بزرگسالی نمی‌باشد و از شایع‌ترین اختلال‌هایی است که در کودکی شناخته شده است.

نشانه‌های افسردگی در کودکان، نوجوانان و بزرگسالان، به‌طور تقریبی یکسان است اما ویژگی‌های این نشانه‌ها، با افزایش سن، تغییر می‌کند. کودکان به‌ویژه در رده‌ سنی پیش‌دبستانی، نمی‌توانند احساسات خود را از راه زبان بیان کنند بنابراین نشانه‌های افسردگی را باید از رفتار آنان دریافت؛ بی‌احساسی، کناره‌گیری از مادر، خستگی و بیماری‌های جسمی بدون‌ دلیل فیزیکی و مسائل دیگر مانند تعارضات و ناسازگاری‌های خانوادگی، انتقادهایی که به آنان وارد می‌شود، عدم پیشرفت آموزشی و... منجر به افت عزت‌نفس در کودک می‌شود. نشانه‌های کودکان افسرده در این رده‌ سنی، به شکل اختلال‌های اضطرابی (ترس از مدرسه و اختلال اضطراب جدایی)، شکایت‌های جسمی (سردرد و دل‌درد) و آسیب‌پذیری (جاروجنجال و دیگر مشکلات رفتاری) بروز می‌کند.

افسردگی کودکی ممکن است به عوامل شیمیایی، روان‌شناختی یا ترکیبی از هر دو مربوط باشد. عوامل گوناگونی در ایجاد افسردگی کودکی نقش دارد ازجمله ژنتیک، عوامل زیستی، روان‌شناختی و محیط که عوامل محیطی شامل شیوه‌ برخورد با کودک، محیط زندگی او، فقر، راندن کودک از خود، غفلت از کودک، مرگ یکی از عزیزان، افسرده‌بودن پدر و مادر، ازدواج مجدد پدر و مادر، تعداد خواهر و برادر، جایگاه اقتصادی و اجتماعی خانواده، طلاق و ترکیب خانواده می‌باشد. پژوهش‌ها نشان‌داده‌اند کودکانی که بیش از 6ساعت به تماشای تلویزیون می‌نشینند، بیش‌تر در معرض ابتلا به اختلال‌های اضطرابی، پرخاشگری و نیز افسردگی قرار دارند.

کودک

نشانه‌های افسردگی عبارتند از:

- خلق افسرده در بیش‌تر اوقات روز، با احساس درونیِ غمگینی یا پوچی مشخص می‌شود، برای مثال گریان به‌نظر می‌رسد. در کودکان و نوجوانان، بیش‌تر، خلقِ تحریک‌پذیر دیده می‌شود.

- کاهش آشکار علاقه یا لذت در تمام فعالیت‌ها

- کاهش چشم‌گیر وزن، بدون قصد رژیم یا افزایش وزن (بیش از 50‌درصد تغییر در یک ماه) یا کم و زیاد شدن اشتها

- کم‌خوابی یا پرخوابی

- خستگی و بی‌رمقی

- کاهش توانایی تفکر و تمرکز یا سردرگمی

- نشانه‌های منجر به ناراحتی یا افت قابل ملاحظه‌ی بالینی در عملکرد اجتماعی و تحصیلی

- نشانه‌های ناشی از اثرات فیزیولوژیکی مستقیم یک ماده (مانند مواد مخدر یا دارو) یا عارضه‌ طبی عمومی (مانند پرکاری غده‌ تیرویید)

این نشانه‌ها، تنها ملاک‌های افسردگی نیستند. نشانه‌های جسمانی هم در این گروه، بسیار گسترده است. سردرد و دل‌درد، ازجمله‌ی این نشانه‌ها می‌‌باشد.

نشانه‌های افسردگی در کودکان، نوجوانان و بزرگسالان، به‌طور تقریبی یکسان است اما ویژگی‌های این نشانه‌ها، با افزایش سن، تغییر می‌کند.

درمان

هنگامی که در کودک مشخصات بیماری دیده شد، باید به‌سرعت درمان صورت‌گیرد. شکایات افسردگی ممکن است پیامد اختلالی دیگر باشد، برای مثال شب‌ادراری، هراس از مدرسه، بیش‌فعالی، پرخاشگری و... . در چنین مواردی، درمان باید نخست به‌منظور کاهش این اختلال‌ها صورت‌گیرد. پس از برطرف‌ شدن این مسائل، اگر افسردگی هم‌چنان پایدار باشد، باید درمان با هدف رفتارهای افسردگی خاص، مورد توجه قرارگیرد. روند درمان جامع اختلال افسردگی کودکی، دارودرمانی، روان‌درمانی، خانواده‌درمانی و رفتاردرمانی می‌باشد.

دارودرمانی

یکی از درمان‌های اصلی بزرگسالان یعنی استفاده از داروهای ضدافسردگی، برای کودکان، بی‌اثر شناخته شده است.

روان‌درمانی

در درمان اختلال افسردگی کودکی، روان‌درمانی می‌تواند مؤثر باشد، به‌خصوص در پرداختن به مسائل بین‌فردی، روان‌درمانی ‌همراه دارودرمانی، می‌تواند نتایج بهتری داشته باشد. محققان تأثیر مثبت‌ روان‌درمانی بر درمان افسردگی کودکی را تأیید کرده‌اند.

درمان ‌شناختی– رفتاری

پژوهشگران بر اثربخشی روش‌ درمان ‌شناختی– رفتاری تأکید دارند و طی بررسی‌های خود، به این نتیجه رسیده‌اند که روش‌های مداخله‌ای شناختی- رفتاری در کنار دارودرمانی، به احتمال زیاد اثرات مفیدتری بر درمان افسردگی کودکی خواهد داشت.

خانواده‌ درمانی

این روش، به‌طور معمول درمان اولیه‌ اختلال افسردگی کودکی نیست اما به بیمار برای کاهش و مقابله با فشار روانی کمک می‌کند. این روش، نقش کودک افسرده را در رفاه روانی خانواده بررسی می‌کند.

سایر روش‌های درمانی

دانشمندان بر مداخله‌های جسمانی متعدد مانند نوردرمانی و الکتروشوک ‌درمانی در مواقع لزوم نیز اشاره دارند. راه‌های درمانی دیگر، شامل استفاده از امگا3، هنردرمانی، تکنیک‌های حواس‌پرتی، کتاب‌درمانی، ریلکسیشن‌، ویتامین ث و... می‌باشد. به‌طور کلی وجود برخی رویکردهای درمانی در کنار هم می‌تواند نتایج بهتری داشته باشد.

منبع: ماهنامه شادکامی و موفقیت- شماره 66

تنظیم برای تبیان- مریم عطاریان

مقالات مرتبط

افسردگی در کودکان

کودکان، بزرگسالان کوچک نیستند

رهایم نکن!

از خودتان شروع کنید

برای اطلاعات بیشتر در این زمینه می توانید با بخش مشاوره سایت تبیان تماس برقرار کنید.

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.