نشانه های انسان با شخصیت

عن الصادق(علیه السلام) ثلاثة تدلّ على كرم المرء: حسن الخلق و كظم الغیظ و غض البصر.¹

سه چیز نشانه شخصیت انسان است. حسن خلق و فرو بردن خشم و چشم پوشى كردن.

«كرم» در فارسى به معنى جود، سخاوت و بخشش است و در عربى هم گاهى به این معنا استعمال مى شود. در آیات و روایات به معنى شخصیّت و ارزش استعمال شده است، مثلا در آیه «إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِندَ اللَّهِ أَتْقَاكُمْ » به معنى با شخصیت تر و بزرگوارتر است و مكارم اخلاق هم به معنى ارزش هاى اخلاقى است.

مطابق این حدیث شخصیّت انسان از سه چیز شناخته مى شود:

1- حسن خلق:

برخورد خوب، حسن معاشرت و رعایت ادب همه حسن خلق است كه در آیات و روایات خیلى بر آن تأكید شده است و یكى از معجزات پیامبر حسن خلق است.

افراد با ظرفیّت اگر كم و زیادى هم در زندگى آنها پیش آید به روى خودشان نمى آورند و خود را كنترل مى كنند، در مقابل افراد بى شخصیّت با اندك ناملایمات بى تاب شده و با همه برخورد مى كنند. براى اهل علم حسن خلق بسیار ضرورت دارد و براى جذب مردم در مسائل معنوى سرمایه مهمّى است كه تمام هم نمى شود. پنجاه درصد تبلیغ حسن خلق است و بقیّه آن مطالب علمى است.

2- فرو بردن خشم:

«كظم» در لغت به معنى بستن دهان مشك است. از آنجا كه خشم در درون انسان مانند آتشى است كه از درون زبانه مى كشد و شخص جلوى آن را مى گیرد از آن تعبیر به كظم شده است، كه این نشانه شخصیّت است. البتّه خشم هاى مقدّس هم داریم كه لازم است.

3- چشم پوشى كردن:

«غمض» به معنى بستن و چشم هم گذاشتن است ولى «غضّ» به معنى نقصان است، یعنى پایین نگریستن.

چشم را باید از چه فرو بندد؟

چشم پوشى معنى وسیعى دارد:

- چشم پوشى از نامحرم

- چشم پوشى از عیوب مردم.

ـ چشم پوشى از خطاهاى كوچك مردم.

- چشم پوشى از زرق و برق دنیا.

امیدوارم همه سعى كنیم این نشانه ها را در خود زنده كنیم و خداوند به هم توفیق این كار را عنایت فرماید.

1. بحار، ج 75، ص 232.