با فامیل سر سفره عقد بنشینیم؟
یقینا شیرین ترین حادثه ای که در زندگی اکثر افراد جامعه اتفاق می افتد و به دسته بندی های فرهنگی، علمی، اجتماعی و سیاسی بستگی ندارد ازدواج است. نیازهای فیزیولوژیک انسان های سالم آنها را به سوی انتخاب همسر، همراز، همراه، همدل می کشاند که ثمره آن آرامش، تکامل تولید و تربیت انسانها است که قرآن کریم و بزرگواران دین ما بدان توصیه فراوان دارند بنابراین یکی از جنبه های مهم در زنجیره سلامتی انسان ها، بهداشت تولید مثل است.
توجه به این گروه از افراد جامعه و افزایش آگاهی های آنها می تواند به تداوم، ثمر بخش بودن زندگی مشترک و بهبود
وضعیت سلامت جسمی و روانی آنها کمک فراوان کند. به واقع یکی از مهمترین و بزرگترین وقایع زندگی هر انسانی ازدواج است. زمانی که مرحله تازه ای از زندگی آغاز می شود مرحله ای که پاسخی است به نیازهای موجود و خود مولد نیازهایی نو. نیازهایی از قبیل غرایز طبیعی، نیاز به امنیت و آرامش، نیاز به همدلی، رهایی از تنهایی، نیاز به عشق و عطوفت و... پایه گذار ازدواج و انتخاب شریکی برای زندگی است. اما این نیازها وقتی به درستی پاسخ گفته می شود که باور داشته باشیم همسر ما نیز با همین آرمان ها ما را انتخاب نموده است او نیز برای برطرف شدن نیازهای جسمی و روحی خود اقدام به ازدواج کرده است بنابراین همیشه یک تعامل دو جانبه بین زن و شوهر وجود دارد. ازدواج و زندگی مشترک رامی توان از جهات مختلف اجتماعی، عاطفی، روانی، معنوی، بهداشتی و شرعی بررسی کرد.
یکی از هدف های ازدواج که به تداوم نسل نیز می انجامد داشتن فرزند است که وجود آنها باعث گرمی، پویایی و صفای کانون خانوادگی شده و انگیزه ها را برای دوام زندگی و احتمالا تخفیف درگیری های زن و شوهر بالا می برد.
اما این ازدواج در فرهنگ های مختلف به گونه های متفاوت انجام می شود. اما نوعی از ازدواج که در میان ما ایرانیان شایع است و در نسل های گذشته در راس ازدواج ها قرار داشته ازدواج فامیلی است. البته در سال های اخیر این نوع ازدواج رو به کاهش رفته اما هنوز هم شاهد آن هستیم.
این نوع پیوند که شاید از بعضی از جهات مثبت به نظر رسد خانواده ها را در مواردی دچار مشکل می کند. در این مبحث به این نوع ازدواج می پردازیم و خصوصیات ارثی که از آن به افراد منتقل می شود را مورد بررسی قرار می دهیم و ببینیم که آیا ازدواج های فامیلی باعث می شود که بیماری ها و ژن های بیماری زا در نسل های آینده بیشتر می شود یا نه؟
ازدواج فامیلی ازدواجی است که در آن زوج با یکدیگر فامیل (خویشاوند) بوده و بنابراین دارای ژن های مشابه می باشند خویشاوندان به خاطر داشتن اجداد مشترک دارای یک سری خصوصیات ارثی مشترکی نیز می باشند. گاهی این خصوصیات مشترک مربوط به بیماری هایی است که به صورت نهفته و بدون علامت در فردی وجود دارد و چنانچه همسر او نیز این بیماری ها را به صورت نهفته دارا باشد، احتمال دارد فرزندان این زوج این خصوصیت ( بیماری) را به شکل شدید و علامت دار به ارث ببرند و بیمار شوند. درجه خویشاوندی را براساس رابطه فامیلی به چند گروه تقسیم می کنند:
خویشاوندان درجه یک:
شامل پدر، مادر، فرزندان ، خواهران و برادران یک فرد. تشابه ژنتیکی در خویشاوندان درجه یک 50درصد می باشد یعنی اگر ژن های فعال هر فرد را 100 هزار عدد فرض کنیم، 50 هزار تای آنها با خویشاوندان درجه یک مشترک است به عبارت دیگر این دو نفر در نصف خصوصیات ارثی که به ارث برده اند مثل هم هستند.
خویشاوندان درجه دو:
شامل خاله ها، دایی ها، عموها و عمه ها، برادرزادگان وخواهرزادگان می باشد در این نوع خویشاوندی تشابه ژنتیکی 25 درصد می باشد و همان طور که در بالا شرح داده شد خویشاوندان درجه 2 در 25 درصد خصوصیات ارثی یعنی در 25 هزار ژن فعال مشابه یکدیگر هستند.
خویشاوندان درجه سه :
شامل دختر عمو، پسرعمو، دخترخاله، پسرخاله، دخترعمه، پسرعمه، پسردایی، دختردایی، می باشند. تشابه ژنتیکی در خویشاوندان درجه 3 برابر 5/12 درصد می باشد یعنی در 12500 ژن فعال مشترک هستند نکته جالب در این قسمت این است که چنانچه زوجی از یک طرف پسرعمو، دختر عمو و از یک طرف دختر خاله، پسرخاله باشند، یعنی مادران آنها خواهر یکدیگر و پدران آنها برادر همدیگر باشند، تشابه ژنتیکی به 25 درصد می رسد یعنی مشابه خویشاوندان درجه 2 خواهند بود.
خویشاوندان درجه 4:
شامل نوه خاله، نوه دایی، نوه عمو و نوه عمه می باشند که تشابه ژنتیکی آنها 25/6درصد است.
خویشاوندان درجه 5:
شامل نتیجه خاله، نتیجه دایی، نتیجه عمو ونتیجه عمه می باشند. تشابه ژنتیکی در این ها 125/3 درصد است .
این اعداد وقتی معنای واضح تری پیدا می کنند که بدانیم در حال حاضر حدود 9000 نوع بیماری ارثی مختلف شناخته شده اند که ممکن است از طریق به ارث رسیدن ژن های مشترک در پدر و مادر گریبان فرزندان را بگیرد که البته این خطر در ازدواج های فامیلی به علت وجود ژن های مشترک بیشتر و به مراتب بالاتر خواهد بود. ناتوانی از شناخت صحیح و عدم صداقت در گفتار و افزایش نمایش و نقش های اجتماعی غیرواقعی و بالارفتن بیماریهای پنهانی روانی مثل افسردگی و فاصله گرفتن نسلها از هم از جمله دلائل افزایش بی اعتمادی خانواده ها و رفتن به سمت ازدواج های فامیلی است.
خطر ازدواج های فامیلی به جهت تاثیر آن بر اختلالات ژنتیکی بسیار جدی است.
ازدواج های فامیلی نه تنها احتمال مبتلا شدن فرزندان به بیماری های ارثی را افزایش می دهد بلکه باعث ازدیاد این بیماری ها و ژن های بیماری زا در نسل های آینده می شود و این بدان معنا نیست که در ازدواج های غیر فامیلی هیچ گونه خطری وجودندارد بلکه احتمال خطر بسیار پایین تر است بنابراین ازدواج فامیلی از نظر علم ژنتیک معقول و منطقی نیست. لذا بسیاری از صاحب نظران در این حوزه چنین ازدواج هایی را ممنوع کرده اند اما خیلی های دیگر عقیده دارند بهترین راهکار انجام آزمایشات ژنتیکی قبل از ازدواج است. شاید بسیاری از خوانندگان این متن بر این امر قائل باشند که با دادن آزمایش های ژنتیک می تواند از میزان خطر ازدواج مطلع شد اما لازم است مطلع باشید که حتی دقیق ترین آزمایش ها هم نمی تواند به نتایج قطعی در این مورد دست پیدا کند .بنابراین بهتر است برای انتخاب کسانی را در نظر داشته باشید که هم کفو و دارای سابقه خانوادگی مثبت و اصالت دینی و اخلاقی خانواده باشد اما از رابطه خویشاوندی با شما برخوردار نباشد.
آی آر نی نی همراه با اضافات
تنظیم برای تبیان : کهتری
مقالات مرتبط
مشاوره ژنتیک به چه درد می‌خورد؟
کاهش شنوایی کودکان ناشی از افزایش ازدواج های فامیلی
