همه چیز درباره لباس های فضایی(1)

آنها پیشرفته‌ترین لباسهایی هستند که می‌توان داشت: مواد باهوش ، پر از حسگر ، به همراه سیستمهای هدایت رایانه‌ای ، ... و با اینحال لباسهای فضایی را هنوز خیاطها با دست می‌دوزند. انسان در آنها احساس راحتی نمی‌کند و پوشیدنشان نیز آسان نیست، اما این لباسها برای کار در محیطی طراحی شده‌اند که از تمامی نواحی روی زمین خشن‌تر و کشنده‌تر است.

تاریخچه

زمانی که هواپیمای جت توسعه داده شد، خلبانان به لباس هایی نیاز داشتند که فشار بدن آنها را با فشار هوا  در ارتفاعات بالا تطبیق داده، کمبود اکسیژن بدن آنها را جبران کند.

بیشتر این لباس ها تنها زمانی به کار می رفتند که فشار هوای کابین کم می شد. این لباس ها از پوششی پلاستیکی درست شده بودند و قابلیت باد شدن و همینطور تنگ شدن برای حفظ فشار روی بدن خلبان را داشت. علاوه بر این لوله ی حاوی اکسیژن که به لباس فضانوردان متصل بود، کمبود اکسیژن را جبران می کرد.

زمانی که پروژه مرکوری ناسا آغاز شد، لباس های فضایی همان شکل قبل را داشتند با این تفاوت که لایه ای ورقه ای شکل از آلمینیوم به لایه پلاستیکی آن اضافه شده بود.

لباس فضایی مرکوری شامل پوتین های بنددار، کلاه و دستکش هم می شد. این لباس با یک فن که توسط خود فضانورد حمل می شد خنک می شد. فضانورد بوسیله لوله ای که به فضاپیما وصل بود، اکسیژن دریافت می کرد. در این فناوری هم لباس تنها زمانی کار می کرد که فشار کابین افت کند.

دانشمندان متوجه شدند که حرکت دادن لباس مرکوری زمانی که فشار هوا وارد آن می شد مشکل است، مخصوصا اینکه این لباس برای راهپیمایی فضایی هم طراحی نشده بود. با این همه، زمانیکه پرژه جمینی(Gemini) آغاز شد، تغییراتی می بایست در این لباس فضایی صورت می گرفت زیرا این لباس دیگر مخصوص موارد اورژانس نبود بلکه می بایست برای راه پیمایی فضایی استفاده می شد.

برای هماهنگی با محیط فضا، لباس جمینی دارای محفظه ادرار و پوشش  هایی از نایلون پوشیده شده از تفلون بود که فضانورد را در مقابل سنگ آسمانی خیلی ریز حفظ می کرد. لوله ای که در تصویر زیر مانند بند ناف است مخصوص رساندن اکسیژن به فضانورد و خنک کردن او بود. اما کمی بعد دانشمندان به این نتیجه رسیدند که خنک کردن به وسیله هوا کارامد نیست زیرا گرمای زیاد بدن باعث تعرق فراوان و خستگی زودرس آنها می شد.

در پروژه آپولو هم دانشمندان لباس فضایی ساختند که یک قسمت پایه داشت و به آن قسمتهای دیگر در حین راهپیمایی های فضایی اضافه می شد. قسمت پایه قابلیت تنظیم فشار را در زمانهایی که کابین با افت فشار همراه بود داشت.

این لباس دارای قسمتهای زیر بود که بعدها پیشرفت کرد:

*زیر پوش نایلونی خنک کننده

*لباس تنظیم کننده فشار

*ورقه آلومینیومی 5 لایه به همراه 4 لایه رزیم ضد حریق

*2 لایه ورقه مس برای محافظت در برابر حریق

*دو لایه تفلون غیر قابل اشتعال برای محافظت از بدن در مقابل برخورد اشیا

آشنایی با کارکرد لباس های فضایی

فرض کنید در یک روز سرد زمستانی می خواهید از خانه بیرون بروید، برای محافظت از خود باید لباسهای مناسبی همچون چکمه، کلاه، پالتو و غیره بپوشید. حال فرض کنید می خواهید از بدنتان در محیط فضا محافظت کنید، پس به لباسی احتیاج دارید که مقاوم و راحت باشد.

زمانی که روی ماه و یا مریخ بدون لباس مناسب پیاده روی می کنید، اتفاقات زیر رخ می دهد:

*بعد از 15 ثانیه بیهوش می شوید چون آنجا اکسیژن وجود ندارد.

*خون و دیگر مایعات بدنتان به جوش آمده و بعد یخ می زند زیرا فشار هوا در آنجا وجود ندارد.

*اعضای بدنتان مانند قلب و پوست به خاطر به جوش آمدن خون متورم و بزرگ می شود.

*تغییر دمای وحشتناکی را تجربه خواهید کرد(150 تا -100 درجه سلسیوس!).

*در معرض اشعه های کیهانی و ذرات باردار ناشی از بادهای خورشیدی قرار می گیرید.

*با سنگهای آسمانی خیلی ریز و تکیه های باقیمانده از ماهواره ها و فضاپیماها برخورد خواهید کرد.

پس برای حفظ بدن خود  در برابر این خطرات و جلوگیری از سرنوشتی دردناک، لباس فضایی شما باید:

*فشار را تنظیم کند

*به شما اکسیژن برساند

*دی اکسید کربن را دفع کند

*دارای سنسور دمایی باشد و شما را در برابر سرما و گرما محافظت کند

*از شما در برابر سنگهای آسمانی خیلی ریز محافظت کند

*از شما در برابر امواج رادیویی محافظت کند

*طوری باشد که بتوانید به وضوح اطراف را ببینید

*طوری باشد که درون آن راحت باشید

*طوری باشد که براحتی با دیگر حرف بزنید

*طوری باشد که با آن به راحتی با آن حرکت کنید.

 در قسمت بعد به بررسی چگونگی پاسخ گویی یک لباس فضایی به این نیازها می پردازیم. 

تهیه کننده: محسن مرادی

منبع: howstuffworks