گفتگو با عضو آژانس فضایی اروپا (2)

(رئیس سابق آژانس فضایی ایتالیا و عضو شورای آژانس فضایی اروپا در گفتگوی ویژه با خبرگزاری مهر درباره موضوعات روز حوزه فضا از جمله بازنشستگی شاتلها سخن گفت و در پایان نسبت به همکاری با دانشمندان ایرانی اعلام آمادگی کرد. در مطلب پیش قسمت اول این مصاحبه را ملاحظه کردید و اکنون قسمت دوم آن را می توانید مطالعه کنید.)

با توریسم فضایی موافقید؟

این بستگی به این دارد که چه تعریفی از توریسم فضایی داشته باشیم. برای مثال پروژه ای که شرکت هواپیمایی ویرجین مشغول انجام آن است با آن چیزی که در حال حاضر با صرف هزینه های زیاد انجام می شود متفاوت است. در پروژه شرکت ویرجین، فضاپیمای Spaceship علاقه مندان توریسم فضایی را با یک هزینه نه چندان زیاد تا مدار اطراف زمین می برد و حدود 10 دقیقه در این مدار می چرخد و سپس به زمین باز می گردد بدون اینکه در ایستگاه و یا محل خاصی توقف کند. درحالی که امروزه اگر کسی بخواهد به عنوان توریست به ایستگاه فضایی سفر کند باید فرد ثروتمندی با توانایی پرداخت 20 میلیون دلار باشد تا بتواند برای یک تعطیلات حداکثر دو هفته ای به ایستگاه فضایی بین المللی برود. قطعا ایستگاه فضایی بین المللی با هدف توسعه توریسم فضایی ساخته نشده است و به نظر من برای چنین استفاده ای آمادگی ندارد.

چند سال قبل یک زن با اصلیت ایرانی هم به عنوان توریست به این سفر فضایی رفت.

بنابراین باید فرض کنیم که این خانم جوان ماجراجو یک ایرانی بسیار ثروتمند بوده است که توانسته 20 میلیون دلار پرداخت کند!

پس خیلی با توریسم فضایی موافق نیستید!

به نظر من توریسم فضایی می تواند هدف نسل آینده بشر باشد. همانطور که گفتم ایستگاه فضایی تا 10 سال دیگر از عملکرد خارج می شود. پس برای انجام چنین سفرهای تفریحی در درجه اول وسیله نقلیه مناسب و در درجه دوم ایستگاهی با قابلیت پذیرش مسافران باید ساخته شود.

 برای من درک این مسئله بسیار مشکل است که انسان بتواند به مریخ سفر کند. اقامت در یک کپسول در تنهایی و به دور از خانواده برای یک مدت بسیار طولانی دور از ذهن به نظر می رسد. این بیشتر شبیه به یک داستان علمی تخیلی است. به نظر شما از جنبه های روانشناسی انسان قادر به انجام سفری تا این حد طولانی است؟

انسان برای کشف کردن خلق شده است. این اولین بار نیست که بشر در تلاش برای رسیدن به غیرممکن ها است. کریستوف کلمب را به یاد بیاورید. سوار بر یک کشتی نه چندان پیشرفته با چند مرد در خدمت در مسیری حرکت کرد که حتی نمی دانست کجاست و یا مارکوپلو سالها برای رسیدن به چین از راه زمین در سفر بود و در این سفر از کشور شما هم عبور کرد. ماژلان تمام دنیا را از طریق اقیانوس آرام دور زد و مردانی برای رسیدن به قطب جنوب در سرمای زیر 50 درجه سانتیگراد به حرکت در آمدند. این ذات انسان است که به دنبال کشف تازه ها برود. در حال حاضر این سفر شبیه به داستانهای علمی تخیلی به نظر می رسد چون هنوز وسیله ای که بتواند انسان را در این سفر همراهی کند ساخته نشده است. اگر یک فضاپیمای به اندازه کافی بزرگ و راحت مثل هواپیماهای "ایرباس" ساخته شود و سیستمی برای تامین انرژی لازم این سفر به دست آید، غیرممکن وجود ندارد. هر کشفی می تواند خسارات و حتی قربانیانی داشته باشد اما بی شک کل جامعه جهانی از نتایج آن بهره مند می شوند.

کشور ما ایران هم وارد تحقیقات فضایی شده است. نظر شما در مورد آینده علمی چنین اقداماتی در کشورهایی مثل ایران چیست؟

این اقدامات نه تنها از جنبه علمی حائز اهمیت هستند بلکه به نظر من از دیدگاه انسانی و اجتماعی نیز قابل تامل اند. من تاکنون ایران را ندیده ام اما واقعا دوست دارم که کشور شما را از نزدیک ببینم. آن چیزی که از روی نقشه جغرافیایی می توان دید این است که ایران کشور بزرگ و بسیار وسیعی است که کوهستانهای مرتفع و بیابانهای وسیع دارد و در میان این بیابانها و کوهستانها روستاهای زیادی وجود دارند و بنابراین می تواند جاده هایی داشته باشد که عبور از آنها دشوار است. پس بهترین راه برقراری ارتباط میان آنها تلفن است و بنابراین یک ماهواره مخابراتی می تواند فاصله میان این روستاها را کمتر و ارتباط مردم این مناطق را با شهرهای بزرگ برقرار کند. همچنین یک ماهواره مخابراتی می تواند فاصله فرهنگی مناطق دور افتاده و شهرهای پر جمعیت را کم کند و آنها را از دیدگاه اجتماعی و فرهنگی به هم نزدیکتر کند. از سویی دیگر می دانم که ایران کشور زلزله خیزی است بنابراین می توانید تصور کنید که یک ماهواره پیشرفته که قادر است امواج زمین را تحت نظر داشته باشد تا چه حد می تواند در پیش بینی یک زلزله بزرگ و کاهش خسارات انسانی آن مفید باشد. بنابراین می توان گفت که کاربردهای فناوریهای فضایی در زندگی روزمره مردم کشور شما بی شمار هستند.

پروفسور از نظر علمی چه نظری دارید؟

در مرحله بعد ورود ایران به بخش فضایی می تواند از دیدگاه علمی نیز قابل تامل باشد. این نشان می دهد که ذهنهای جوانی، در ایران هستند که می توانند از فناوری برای دستیابی به یک زندگی بهتر استفاده کنند و در کشف تازه ها به جامعه جهانی کمک کنند.

و آخرین صحبت شما .

الان که من با خبرگزاری مهر مصاحبه می کنم این رسانه را نماینده ایران می دانم و بنابراین شما می توانید واسطه من به عنوان یک استاد دانشگاه و دانشمندان ایرانی باشید و پیام دوستی مرا به آنها برسانید. به خصوص دانشمندانی که در عرصه فیزیک و  نجوم فعالیت می کنند. می خواهم از طریق شما به این دانشمندان بگویم که برای ساخت دنیای بهتر و توسعه روابط علمی نزدیکتر میان دو کشور آماده هرگونه همکاری با آنها هستم. من استاد فیزیک نجوم دانشگاه پاویا هستم و دوست دارم در تربیت دانشجویان بسیار برجسته ایرانی که علاقه مند به مطالعه و تحقیق درباره فضا هستند کمک کنم و آماده ام که دانشمندان فضایی ایران را بشناسم و در عرصه های علمی با آنها در تماس باشم.

تنظیم برای تبیان:

م.ح.اربابی فر