سفر به شهر تاریخ و فرهنگ

زنجان در دوره سلطنت اردشیر بابکان با نام شهر شهین بنا شد. یعنی شهر منسوب به شاه. اما در قرون بعدی کم کم به زنگان و در نهایت زنجان تغییر نام داد. شهری که همیشه تاریخ به علت داشتن دشت های سبز و پربار مورد توجه قرار گرفته و جمعیت انسانی را به خود جذب کرده است. هر چند که در حمله مغول، شهر زنجان و آبادی های اطراف آن آسیب فراوان دید و در سده های بعدم این شهر شاهد حوادث و رویدادهای اجتماعی، سیاسی و مذهبی زیادی بودند اما با تمام این ها زنجان هنوز هم طبیعت بکر و آثار تاریخی شگفت انگیزی دارد که این استان را به یکی از مراکز گردشگری کشور تبدیل می کند.

خانه مردان نمکی

اگر به زنجان سفر می کنید، مجموعه تاریخی عمارت ذوالفقاری را در مرکز بافت قدیمی شهر زنجان خواهید دید. این عمارت که از بناهای تاریخی و با ارزش شهر زنجان است، در اواخر دوران قاجار و به سبک بناهای گوتیک اروپایی ساخته شده‌است. کل مجموعه با پوشش شیروانی پوشیده شده و در بالای هسته مركزی بنا، نورگیر زیبایی وجود دارد كه به كلاه فرنگی معروف است. این بنا ساختمان های اندرونی و بیرونی دارد که پیش از احداث خیابان ذوالفقاری از طریق شبکه ارتباطی طبقه همکف و زیرزمین آن به همدیگر راه داشت. اگر برای دیدن جسد مردان نمکی انگیزه کافی دارید، عمارت ذوالفقاری را از دست ندهید. این مردان تاریخی چند سالی است که در این عمارت نگهداری می شوند.

رختشویخانه

رختشویخانه زنجان هم در مرکز بافت تاریخی شهر و درمحلی معروف به باباجامال چوقوری (یا همان گودال باباجمال) ساخته شده است. کافی است به این محله بروید و از طریق کوچه فرهنگ به خیابان سعدی زنجان سری بزنید. این کوچه از فاصله صدمتری رختشویخانه می گذرد. ساختمانی که این روزها به موزه باستان شناسی و مردم شناسی زنجان تبدیل شده است و اگر وقت کافی برای بازدید از موزه را داشته باشید، لباس های محلی و سنتی مردم مناطق مختلف ایران، هنرهای دستی و سنتی استان شامل چاروق، ملیله دوزی، معرق، ساخته های چوبی، فرش گلیم، چاقو، نمونه هایی از تولیدات کارگاه های کاشی سنتی، آجر وسفال سلطانیه، اشیای تاریخی و یافته های باستانی و میراث فرهنگی استان را در این موزه خواهید دید.

گنبد سلطانیه

نام گنبد سلطانیه را هم حتما شنیده اید. بنایی که یکی از بزرگترین و مهمترین بناهای دوره اسلامی ایلخانی لقب گرفته است و در 30 کیلومتری شهر زنجان در میان بافت قدیم شهر سلطانیه واقع است. سرتاسر داخل این گنبد پوشیده از کتیبه های مختلفی است که با رنگ روی گچ ترسیم شده است. از سال 1350 به بعد قسمتهایی از گچ روی دیوار توسط کارشناسان ایتالیایی از جای خود برداشته شد و بعد از برداشتن گچ، متوجه شدند که زیر گچ تزئینات آجری زیبایی وجود دارد. در سر تا سر گنبد آیات قرآن و احادیث پیامبر (ص) و کلمات قصار حضرت علی (ع) دیده می شود اما در طبقه دوم ایوان جنوب غربی با دایره ای رو به رو می شوید که داخل آن با خط کوفی نوشته شده " اللهم اشفنا بشفائک و داونا بداوئک " (خداوندا ما را به شفای خود شفا ده و به دوای خود ما را مداوا فرما) که بدون شک در ارتباط با مریض بودن اولجایتو است و در همان ایوان برای اولین بار با آیه ای در ارتباط با مرگ روبرو می شویم که با رنگ قرمز آیه" کل من علیها فان " چندین بار تکرار شده است. وجود این آیه بدون شک نشانه در گذشت سلطان اولجایتو بوده است و می توان گفت که تا این قسمت ایجاد تزئینات روی گچ در زمان اولجایتو بوده است و ادامه کار مربوط به زمان ابو سعید بهادر خان خواهد بود.

مسجد جامع زنجان

مسجد و مدرسه جامع زنجان معروف به مسجد سید، درقلب بافت تاریخی و قدیمی شهر قرار گرفته است. این مسجد از ضلع غربی با بازار قیصریه، از ضلع شرقی از راه کوچه مسجد سید و از سمت شمال با خیابان شاه و سبزه میدان در ارتباط است. مجموعه مسجد و مدرسه سید توسط عبدالله  میرزا دارا، پسر یازدهم فتحعلی شاه قاجار، در هنگام حکمرانی در زنجان و به سال 1242 هجری قمری احداث گردیده است. توصیه می کنیم دیدن این مسجد و بافت زیبا و باستانی آن را در سفر به زنجان از دست ندهید!

مسجد قلایر

اما مسجد قلایر هم یکی دیگر از مساجد قزوین است که برای هر گردشگری جذاب است. این مسجد در روستای قلایر یعنی در 52 کیلومتری جنوب زنجان قرار گرفته است. دراین روستا، آثاری از قلعه زیبایی در بالای کوه مشرف به روستا دیده می شود و در دامنه غربی این ارتفاعات، تل تاریخی مسجد جامع قلایر قرار گرفته است. با کاوش های باستان شناسی که در این تل تاریخی انجام گرفت، مجموعه بسیار ارزشمندی از دل خاک نمایان شد. این مجموعه از یک مسجد و یک خانقاه که احتمالاً بقعه هم بوده است، تشکیل شده که بازدید از آن سفرتان را به یادماندنی تر خواهد کرد.

تبیان- گروه گردشگری- آرزو رستم زاد