هفت سین نجومی

بچه های انجمن نجوم تبیان در یک کار کاملا ابتکاری و تازه اقدام به تهیه یک هفت سین نجومی کرده اند. این دوستان که از کاربران انجمن نجوم سایت تبیان هستند به مناسبت آغاز عید نوروز اسامی چندین جرم آسمانی و ابزارآلات نجومی را که با حرف سین شروع می شود معرفی کرده اند. شما نیز اگر سین جدیدی به ذهنتان می رسد می توانید در بحث «هفت سین نجومی - مجازی - تبیانی!» وسیله یا جرم مورد نظر خود را وارد کنید.

ساعت خورشیدی:

این ساعت که وسیله ای برای سنجش زمان می باشد، طبق نوشته های هرودوت قدمتی 5000 ساله دارد و برای اولین بار توسط سومری ها و بابلی ها ساخته شده است. ساعت خورشیدی با گردش زمین به دور خود کار می کند. در این ساعت شاخصی عمودی طراحی شده است که سایه ای بر روی قسمت زیرین خود می اندازد و با تغییر این سایه که به دلیل چرخش زمین می باشد زمان را می توان تشخیص داد. لبه این شاخص عمودی به سمت قطب شمال مغناطیسی می باشد و خط گذرنده از لبه شاخص مربوط به ساعت دوازده می باشد.

سحابی:

سحابی توده ای گازی شکل است که از گاز و غبار تشکیل شده است و محل تولد ستارگان می باشد. سحابی ها بزرگتر از ستارگان می باشند و نور آن ها پخش تر است. به همین دلیل در قدیم هر چیزی را که دارای خصوصیات گفته شده بود و مثل یک هاله و ابر به نظر می رسید مانند کهکشان ها، خوشه های ستاره ای و ... را سحابی می نامیدند. سحابی ها به چند بخش تقسیم می شوند:

سحابی نشری: این نوع سحابی در طیف مرئی، نور گسیل می کند.

سحابی تاریک: این نوع سحابی ها هنگامی که در مقابل جسمی نورانی مثل ستاره قرار می گیرند شناسایی می شوند.

سحابی بازتابی: این نوع از سحابی ها نور ستارگان نزدیک خود را بازتاب می نمایند.

ستارگان:

شب هنگام که به آسمان می نگرید چه می بینید؟ هزاران ستاره که در حال چشمک زدن به شما هستند. ستارگان منبع انرژی می باشند و ماده ی اصلی تشکیل دهنده ی آن ها هیدروژن است. انرژی تمام ستارگان ناشی از واکنش های هسته ای در آن ها می باشد.

صورت فلکی حوت:

(منظورمان از بیان این مورد، ماهی سر سفره هفت سین است! بالاخره سفره بی ماهی که نمی شود!) این صورت فلکی در اوایل آبان در بهترین وضعیت برای رصد قرار می گیرد. صورت فلکی حوت به شکل دو ماهی است که توسط طنابی به یکدیگر وصل شده اند. حوت دارای یک ستاره پر نور به نام رشاء می باشد که در زبان عربی به معنای گره است. این ستاره پر نور روی طناب متصل کننده دو ماهی می باشد. یونانی ها و رومی ها این صورت فلکی را رب النوع عشق می دانستند که با پسرش به نام ارس از چنگال هیولای تیفون فرار کردند سپس به نهری پریدند و به ماهی تبدیل شده‌اند، آن ها شناکنان با دم های به هم گره خورده خود گریختند.

سیاره:

سیاره ها را همه ما در کتب علوم دبستان به یاد داریم، اما برای یادآوری، سیاره های منظومه شمسی عبارتند از: عطارد، زهره، زمین، مریخ، مشتری، زحل، اورانوس، نپتون. پلوتو مدتی است که از لیست سیارات بیرون گذاشته شده است و دیگر به عنوان یک سیاره شناخته نمی شود. البته سیارات دیگری نیز وجود دارند که به دور ستارگانی به جز خورشید ما می گردند.

ساروس:

دوره زمانی است که می توان از آن برای پیش بینی خورشید گرفتگی و ماه گرفتگی استفاده کرد. این دوره حدودا برابر است با 18 سال و 11 روز و 8 ساعت. بعد از گذشت این مدت، مکان ماه، خورشید و زمین تقریبا دوباره به حالت قبلی برمی گردد و خورشید گرفتگی یا ماه گرفتگی شبیه همان دوره ی قبلی روی می دهد. این ارتباط اولین بار توسط منجمین بابلی کشف شد، اما نام ساروس اولین بار توسط ادموند هالی در قرن 17 به این چرخه اطلاق شد.

سیارک سرس:

سیارک ها سیاراتی کوچک هستند که دارای شکل کروی و یا نامنظم هستند که جو ندارند و از سنگ یا فلز ساخته شده اند. آن ها در واقع پس مانده های شکل گیری منظومه شمسی در 6.4 میلیارد سال پیش هستند. بیشتر سیارک ها در منطقه ای بین مریخ و مشتری که کمربند سیارک ها نامیده می شود قرار دارند و به دور خورشید می گردند. بزرگترین سیارک کشف شده سیارک سرس نامیده می شود که در سال 1801 میلادی توسط جوزپه پیاتزی کشف شد. این سیارک به اندازه ای سنگین است که تقریبا یک سوم جرم کل کمربند سیارک ها را تشکیل می دهد. این سیارک در عرض نه ساعت به دور خود می چرخد.

سیاهچاله:

سیاهچاله، فضایی با جاذبه ای چنان قوی است که می تواند حتی نور را جذب کند و جرم بسیار زیادی دارد. جرقه وجود سیاهچاله ها توسط نظریه نسبیت عام آلبرت اینشتین زده شد و کارل شوارتسشیلد وجود سیاهچاله را به صورت تئوری نشان داد. سیاه چاله ها توسط ستارگانی که در حال فروپاشی می باشند درست می شوند. اگر جرم ستاره ای از3 برابر جرم خورشید بیشتر باشد، ستاره در هنگام مرگ ستاره به یک سیاهچاله تبدیل خواهد شد. در حالت کلی اگر جسمی را تا شعاعی که توسط فرمول شوارتسشیلد تعریف می شود کوچک نماییم به سیاهچاله تبدیل خواهد شد. مثلا شعاع شوارتسشیلد زمین 0.9 سانتیمتر می باشد.

برخی صور فلکی:

صبر کنید! منظورمان صور فلکی هستند که با حرف سین شروع می شوند مانند: سگ کوچک و بزرگ، سرطان، سپر، سنبله، سنگ تراش، سه گوش. برای آشنایی با صور فلکی اینجا را کلیک کنید.

گردآوری:

محمد شفیعی

تنظیم برای تبیان:

م.ح.اربابی فر