گزارش بازدید تبیانی ها از موزه عبرت
"آینده از آن ملتی است که از گذشته خود با خبر باشد"
به میمنت و مبارکی سی و یکمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی؛ بازدید گروهی از کاربران تبیان به همراه خانواده‌ی محترم‌شان از موزه عبرت در تاریخ 29 بهمن ماه صورت گرفت.
دوستانی که فرصت نکردند در بازدید شرکت کنند می توانند در این گزارش بازدید را بخوانند، عزیزانی هم که تشریف داشتتند لطفا نظرات و نکات جالبی که در بازدید وجود داشت می توانند در انجمن فرهنگ پایداری مطرح نمایند.
متاسفانه به دلیل ممنوع بودن عکسبرداری گزارش تصویری نداریم ولی در ادامه گزارش از تصاویر سایت موزه عبرت استفاده شده.
محلی که تا واپسین روزهای حکومت پهلوی محبس و شکنجه‌گاه آزادمردان و شیرزنانی بود که جرمشان تنها وتنها فریاد عدالتخواهی و آزادی و رهایی سرزمین مادری‌شان از زیر یوغ ظلم و ستم حکومت جابر و آلت دست بیگانه بود، اینک نزدیک به دو سال است که به موزه عبرت تبدیل شده است.
ساعت 16:30وارد موزه عبرت شدیم حد فاصل در ورودی تا ساختمان موزه حیاطی بسیار کوچک و راهرو مانند است که اتومبیل های مجلل! ساواک پارک شده.
اتومبیلهای تشریفاتی موجود در این قسمت شامل اتومبیلهای متعلق به تیمسار نصیری و ارتشبد فردوست می‌باشد و دارای تجهیزات پیشرفته‌ای همچون تلویزیون، تلفن، یخچال و ... می‌باشد که در زمان خود بسیار منحصر بفرد بوده است.
قبل از بازدید داخل آمفی تئاتر کوچک موزه فیلم کوتاه "دقیقه های تا ابد" پخش شد که شامل تاریخچه موزه و خاطرات تعدادی از شیرزنان مبارز بود. قسمت جالب این فیلم پخش قسمتی از مصاحبه محمدرضا شاه در سال 1354 بود که به شدت وجود شکنجه در زندان‌های ایران را انکار می کرد. تاریخچه عملیات اجرایی زندان کمیته مشترک ساواک در سال 1311 به دستور رضا پهلوی(پهلوی اول) و با نظارت و طراحی آلمانی‌ها آغاز گردید و در سال 1316 به کاربری زندان و به نام توقیف خانه به بهره برداری رسید. پس از سال‌ها در بهمن ماه 1350 در اجرای دستور محمدرضا شاه کمیته مشترک ضد خرابکاری ساواک در محل موقت اطلاعات شهربانی تشکیل شد. با انحلال دو کمیته ساواک که در اوین مستقر بود و با تشکیل کمیته مشترک کلیه سرنخ های عملیاتی در اختیار این کمیته قرار گرفت و کلیه مأمورین دو کمیته قبلی ساواک مأمور به خدمت در این مکان شدند. اوایل خرداد 1352 با اوج گیری مبارزات مردم و گروه‌ها, ساختار کمیته مشترک، تجدید و توسعه یافت و با اصلاحاتی به تصویب شاه رسید. از اوایل همان سال این محل مهم‌ترین محل بازداشت، شکنجه و تخلیه اطلاعاتی انقلابیون؛ به ویژه انقلابیون مسلمان بود. به گفته ساواک و با مراجعه به اسناد تاریخی موجود، در سال های 1350 تا 1357 هزاران نفر از مبارزین و انقلابیون(زن ومرد) در عملیات‌های کمیته مشترک، دستگیر و بازداشت شدند. این کمیته محل استقرار خشن‌ترین, بی عاطفه‌ترین و عقده‌ای‌ترین شکنجه گران رژیم شاه بود؛ گو این که هیچ بویی از انسانیت نبرده بودند و سبوعیت و وحشی گری آنها در تمامی اعمال و رفتارشان موج میزد.
راهنمای موزه آقای احمد شیخی بودند که خود ایشان 35 سال پیش در سن 19 سالگی به جرم تکثیر اعلامیه در همین مکان زندانی و طعم تلخ شکنجه رو چشیدند.
اولین محلی که زندانی به محض ورود به زندان جهت درج مشخصات اولیه ظاهری و شناسنامه‌ای از قبیل نام و خانوادگی، ساعت، محل دستگیری و ... در دفتر زندان، به آن انتقال می‌یابد اتاق افسر نگهبانی است.
داخل این اتاق هنوز هم قاب عکس شاه،فرح و ولیعهد به دیوار هست و همچنین عکس پرویز ثابتی رئیس اداره کل سوم امنیت که خانواده ای بهایی داشته و هوز هم زنده است.
اتاق نگهداری البسه
به منظور جلوگیری از ورود هر گونه وسیله یا اشیا توسط افراد دستگیر شده به داخل زندان، کلیه لباسها و لوازم شخصی افراد در این قسمت نگهداری گردیده است.
محوطه اصلی
فضای دایره شکلی که کلیه راهروها و اتاق‌ها در هر سه طبقه به آن ختم می‌شود و در وسط آن در طبقه همکف حوض مدوری قرار دارد.
این فضا بگونه‌ای طراحی شده است که علاوه بر اینکه صدایی از خارج وارد به داخل نمی‌كرد هیچ صدایی حتی صدای فریاد ناشی از شکنجه زندانیان نیز به بیرون نفوذ نمی‌کرد.
آقای شیخی می گفتند: تنها زمانی که در اینجا سکوت کامل حکم فرما باشد صدای اذان پخش شده از بلندگوهای مساجد اطراف همچنین صدای زنگ ساعت بانک سپه شنیده می شد اما اینجا هیچ وقت سکوت نبود، همیشه و بدون وقفه صدای فریاد دلخراش زندانیان زیر شکنجه شنیده می شد.
همچنین این ساختمان به شکلی طراحی شده که به هیچ عنوان نمی توان از آن فرار کرد.
اتاق شکنجه
از مخوف‌ترین و ترسناکترین اطاق‌ها، اطاق شکنجه یا حسینی می‌باشد در این اتاق ابزارهای گوناگون شکنجه مانند آپولو، تخت شلاق، قفس داغ،صندلی داغ، شوک الکتریکی و... وجود داشته است.
جهت تخلیه اطلاعاتی و گرفتن اعتراف زندانیان را با انواع روش‌ها، شکنجه کرده و تا سر حد مرگ می‌برند و...
شکنجه گران
از معروف‌ترین شکنجه‌گران ساواک محمد علی شعبانی معروف به حسینی، هوشنگ ازغندی معروف به منوچهری، فریدون توانگری آرش هستند که هر کدام در زمینه های مختلف شکنجه کردن تخصص داشتند ولی نکته جالب در مورد همه آنها داشتن لقب دکتر است در حالی که تحصیلات‌شان به بالاتر از دیپلم نمی‌رسید حتما دکترای شکنجه داشته اند!
زیر 8 یا اتاق تمشیت
محلی در ابتدای بند 2 شامل دستگاه شوک الکتریکی و سایر ابزارهای شکنجه جهت به اعتراف در آوردن زندانی.
بند (3) چهره‌های ماندگار
در این بند عکسها و اسامی زندانیان سیاسی قبل از انقلاب چه زن و چه مرد و جزء هر گروه و یا حزبی بدون توجه به نوع نگرش و گرایش سیاسی و مذهبی نصب گردیده است.
بند 4
در این بند با استفاده از اسناد، مدارک تصاویر موجود غرفه‌هایی تهیه شده با هدف مروری بر رونه حوادث تحولات تاریخی در ایران، حوادثی که گاه تاریخ کشور و جریانات مختلف سیاسی و دولتی را تحت الشعاع خود قرار داده است، همچون قیام 15 خرداد، کودتای 28 مرداد، هیأت مؤتلفه و...
در یکی از سلول های این بند تندیسی از پزشک احمدی(پزشک شهربانی زمان رضا شاه) قرار داده شده که با آمپول هوا قصد کشتن یک زندانی را دارد که جزو وظایف او بوده.
بند مشاهیر
پس از تغییر کاربری زندان جهت نمایش فضای گذشته زندان این بند با استفاده از فضاسازی محیطی و طراحی و ساخت تندیسهای اشخاص معروف که در این مکان زندانی بوده‌اند همانند، شهید بهشتی، شهید قدوسی، آیت الله طالقانی، شهید رجایی و ... بگونه‌ای آماده گردید تا بازدید کنندگان را در حال و هوای تاریک و مخوف زندان در آن زمان قرار دهد.
اتاق رییس زندان
اتاق مخصوص رییس کمیته مشترک ضد خرابکاری ساواک همچون تیمسار زندی مجهز به تمامی وسایل ارتباطی، تخصصی و ... که بر خلاف قسمت‌های دیگر زندان از امکات بسیاری برخوردار بوده است. معمولاً چارت و نقشه‌های عملیاتی در این محل بررسی می‌گردیده است.
تابلوی خدا،شاه،میهن! بر روی یکی از دیوارها آدم را به فکر فرو می برد.
محل ملاقات زندانیان
فضایی با تورهای حفاظتی و راهرویی در میان آن که همواره در زمان ملاقات یک نگهبان در این راهرو بین ملاقات شونده (زندانی) و ملاقات کننده جهت اطلاع از صحبت‌های آنها مستقر می‌شده است و نیز با توجه به تاریکی محیط افراد فقط با صدا با همدیگر ارتباط برقرار می‌کردند.
حمام
حمام زندان به صورت فضایی عمومی با اتاقک‌های بدون در می‌باشد که در هر یک دو یا چند نفر با بدن خونی و زخمی و معذورات، در زمان اندکی (حدود 5 دقیقه) استحمام می‌کردند.
استحمام زندانیان با تشخیص بازجو صورت می‌گرفت و گاهی تناوب آن ممکن بود چند هفته یا چند ماه بطول انجامد.
تهیه گزارش: fallenik، مدیر انجمن فرهنگ پایداری
اجرای این برنامه خصوصا که با حضور اعضای خانواده‌ها همراه شد، برای تبیان بسیار شیرین و دلچسب بوده. امیدواریم باز هم بتوانیم اجرا کننده برنامه‌هایی از این نوع باشیم.
