درمان و علت سقط جنین های مکرر
مصاحبه با دکتر هاله سلطان قرایی(1)
ناباروری و سقط جنین از مسائل شایعی است که گذشته از محروم شدن یک خانواده از داشتن فرزند، ضربات عاطفی و روانی زیادی به خانواده ها وارد می کند و متعاقباً می تواند عامل صدمات اجتماعی و اقتصادی خانواده های درگیر با این مسئله باشد.
تشخیص علل چنین عارضه هایی و درمان آنها علاوه بر آنکه می تواند خانواده ها را از لذت داشتن فرزند بهره مند کند، با کاهش فشارهای روحی خانواده ها در داشتن جامعه ای سالم تاثیر گذار خواهد بود و این امر میسر نخواهد شد جز با تلاش محققان و متخصصانی که به طور مستمر در این عرصه وقت و انرژی صرف می کنند.
برای آشنایی بیشتر با فعالیت هایی که در این عرصه صورت می گیرد به پژوهشگاه ابن سینا رفتیم و به گفتگو با خانم دکتر هاله سلطان قرایی؛ عضو هیئت علمی پژوهشکده ی بیوتکنولوژی تولید مثل پژوهشگاه ابن سینا و مسئول آزمایشگاه پاتولوژی مرکز فوق تخصصی درمان ناباروری و سقط مکرر جنین ابن سینا، پرداختیم:
لطفاً خودتان رو معرفی کنید درباره ی مراحل تحصیلیتان توضیح دهید.
هاله سلطان قرایی هستم؛ متخصص پاتولوژی و از هنگام فارغ التحصیلی در مرکز درمان ابن سینا مشغول به کار شدم و اکنون عضو هیئت علمی پژوهشگاه ابن سینا هستم.
تحصیلات دانشگاهیم رو در رشته ی پزشکی از دانشگاه شهید بهشتی آغاز کردم و در دانشگاه تهران تخصص گرفتم سپس در دانشگاه سیدنی یک دوره ی کوتاه مدت برای اتوپسی جنین و پاتولوژی جفت گذراندم.
درباره ی زمینه های فعالیت خودتان در مرکز درمان و پژوهشگاه توضیح دهید.
فعالیت های مرکز درمانی و پژوهشگاه بسیار درآمیخته اند به این ترتیب که مرحله ی تحقیق و پژوهش نمونه های مرکز درمان در پژوهشگاه صورت می گیرد. ساعاتی را در مرکز درمان به عنوان مسئول فنی آزمایشگاه پاتولوژی حضور دارم و نمونه های آندومتر و بیوپسی بیضه ای را که به آزمایشگاه ارسال می شوند بررسی می کنم. در حوزه ی پژوهشی در برخی طرح های همکاران کمک و همکاری می کنم و در برخی طرح ها مسئولیت سرپرستی را به عهده دارم. بیشتر فعالیت های تحقیقاتیم در ارتباط با نمونه های بیوپسی بیضه است و در حال حاضر ترجیح می دهم که روی سرطان درجای بیضه (testis cancer in situ) کار کنم.
بخش دیگر از فعالیت های من اتوپسی جنین و پاتولوژی جفت است. برخی از جنین هایی که سقط می شوند، آنومالی دارند، سونوگرافی مختل دارند، غربالگری های سه ماه ی اول و دوم نشان دهنده اختلال در جنین است یا جنین در رحم مادر مرده است این جنین ها به مرکز ما ارجاع میشوند تا برای تشخیص علت مرگ آنها اقدام به اتوپسی کنیم.
اشاره کردید که روی سرطان درجای بیضه تحقیق می کنید، در مورد این بیماری برای ما توضیح دهید.
سرطان درجای بیضه سرطانی است که در توبول های سیمنیفروس رخ می دهد و در صورتی که درمان نشود درتمام بافتهای بیضه منتشر می شود و تمام اندام را فرامی گیرد.
درکشورهای اروپایی کار زیادی روی این نوع سرطان انجام داده اند و آمارهای مختلفی از این کشورها اعلام شده اما کلیه ی آمارها در مجموع مبین این است که مردان آزواسپرم ( مایع سیمن فاقد اسپرم) یا به طور کلی مردان نابارور، مردانی که دارای سابقه ی بیضه ی پایین نیامده،هایپوسپادیاس یا هر اختلالی در این سیستم باشندبیشتر مستعد ابتلا به سرطان درجای بیضه هستند .
فراوانی این سرطان در کشور ما چقدر است و نسبت به کشورهای دیگر چه وضعی داریم؟
در ایران روی این سرطان خیلی کار نشده است و هنوز آمار مشخصی نداریم اما کشورهای اروپایی که کار بیشتری روی آن انجام داده اند فراوانی 0.5 تا 2 درصد را در بین مردان نابارور اعلام کرده اند. ما تلاش می کنیم با بررسی هایی که با تکنیک های ایمنوهیستوشیمی روی نمونه های بیوپسی بیضه ی مراجعین به مرکز درمان انجام می دهیم به امید خدا ظرف یک تا دو ماه آتی آمار پایه را مشخص کنیم تا بتوانیم روی نحوه ی تشخیص و درمان آن کار بیشتری انجام دهیم.
با توجه به اینکه شما در کلینیک درمان ناباروری و سقط مکرر فعال هستید، لطفاً در مورد خدماتی که این مرکز برای سقط مکرر انجام می دهد توضیح بدهید.
اتیولوژی سقط مکرر بسیار متنوع می باشد و زوج نیاز به بررسی های متعددی دارند. تمام این آزمایشات در مرکز ما قابل انجام است. با توجه به فشار روانی و عاطفی که این عارضه برای خانواده ایجاد می کند و ترس ناشی از این تصور که در بارداری های بعدی ممکن است این اتفاق مجدد رخ دهد شرایط ویژه ای دارد از این رو سعی می کنیم که آزمایشات سریع و همزمان صورت گیرد تا باعث سرگردانی و رفت و آمد زوج نشود و با تجهیزات موجود در مرکز درمان ابن سینا نتیجه ی بسیاری از آزمایشات همان روز حاضر است به استثنای آزمایشات ژنتیک که انجام آنها زمان بر است.
علت های سقط مکرر معمولاً چیست؟
سقط مکرر ممکن است در اثر اختلالات فیزیکی داخل رحم باشد که این مورد همان ابتدا بررسی می شود. از دیگر دلایل می توان ترمبوفیلیا (تمایل به لخته شدن زودهنگام)، اختلالات ایمنولوژیک ، اختلالات انعقادی، اختلالات ژنتیکی مادر و پدر را ذکر کرد. سقط مکرر در برخی موارد ناشی از اختلالاتی است که هنوز برای ماکاملا شناخته شده نیستند مثلاً جفت قدرت جایگیری در آندومتر ندارد یا در مواردی جنین در رحم مادر به عنوان یک عامل خارجی شناخته می شود و پس زده می شود.
برای یافتن علت سقط مکرر آیا علاوه بر زوج روی جنین هم آزمایشاتی صورت میگیرد؟
اغلب خیر، آزمایشات بیشتر روی زوج صورت می گیرد چراکه در سقط مکررعامل اصلی در والدین است و احتمال معیوب بودن جنین بسیار پایین است. البته بررسی جفت و اتوپسی جنین در مورد اولین تجربه ی سقط خوب است و در تشخیص کمک می کند اما زمانی که این اتفاق تکرار می شود ناشی از وجود اختلالی در زوج است و فقط بررسی جفت می تواند کمک کننده باشد بنابراین لزومی به صرف وقت و هزینه برای آزمایش جنین نیست.
تهیه و تدوین: سمانه سادات عنایتی
تنظیم برای تبیان: محسن مرادی
مطالب مرتبط:
