رودها و رشته کوه های اردبیل
رود گیلوان
رود گیلوان از كوه وناو، در 42 كیلومتری جنوب خاوری هروآباد/خلخال سرچشمه میگیرد. درازای این رود 12 كیلومتر است و در مسیر جنوب باختری جریان دارد و در حوضه دریای مازندران قرار می گیرد.
رود مشكین چای
رود مشكین چای از دامنههای شمالی كوه سبلان، در 23 كیلومتری جنوب باختری مشكینشهر سرچشمه میگیرد و با شیب تند به سوی شمال جریان مییابد. در یك كیلومتری شمال باختری روستای احمد بیگلو با ریزابه بزرگی كه آن نیز از دامنههای سبلان سرچشمه میگیرد، میآمیزد و هم چنان رو به سوی شمال باختری روان میگردد و سرانجام در 4.5 كیلومتری باختر كوه ایلانی داغ، به اهر چای وارد میشود.
رشته كوه تالش
رشته كوه تالش در راستای كناره دریای مازندران از شمال به جنوب كشیده شده است. این رشته كوه از گوشه خاوری كوههای برزند آغاز و در سراسر حدود خاوری استان اردبیل با افزایش تدریجی بلندی به سوی جنوب كشیده می شود و در بیرون حدود استان سرانجام به رشته كوه البرز میپیوندد. بلندترین نقطه رشته كوه تالش در خاور اردبیل با بلندی حدود 2 هزار و 750 متر است. دامنه خاوری آن پوشیده از جنگل است در حالی كه دامنه باختری و شمالی آن جز در بلندیها كه دارای پوشش جنگلی است در بخش های دیگر پوشش گیاهی مهمی ندارد. رشته كوه تالش یا باغرو همانند سدی بین دریای مازندران و فلات آذربایجان قرارگرفته و هیچ رودی آن را قطع نمی كند مگر در نزدیكی قرهچمن كه دشت اردبیل به دریا راه پیدا می كند و از این بخش رطوبت دریای مازندران در این دشت رخنه می كند.
رشته كوه خروسلی داغ
رشته كوه خروسلی داغ / خروسلو در جنوب دشت مغان، در 40 كیلومتری شمال باختری گرمی قراردارد و سرشناسترین ستیغ آن خانملو با باندی حدود 800 متر است. این رشته كوه سرچشمه رودهای خوفنام برزند چای و قوروچای می باشد و دشت مغان را از بخش های انگوت و اجارود جدا می سازد.
رشته كوه صلواتداغی
دنباله رشته كوه تالش در شمال به توده كم ارتفاعی میپیوندد و به رشته كوه صلواتداغی سرشناس است كه ازكوه های كلانتر، سامان لو داغ، دنگوزگدوك و صلوات به وجود آمده و شهرستان های مشكین شهر و مغان را از هم جدا میسازد.
بلندترین ستیغ این رشته كوه 2 هزار و 50 متر است. جهت آن شمال خاوری – جنوب باختری میباشد، كه گوشه شمالی آن به دره ارس میپیوندد و دره ارس و رود مرزی ارسباران این كوه ها قفقاز جدا می سازد. رود سامبورچای از دامنههای شمالی این رشته سرچشمه می گیرد و رودهای دامنه جنوبی آن به قره سو وارد میشوند. این رشته كوه كه از جنوب باختری به سوی شمال خاوری به درازای 46 كیلومتر كشیده شده از سوی باختر به وسیله رود قرهسو از كوهستان ارسباران خاوری جدا می شود. گردنههای صلوات و آقیز، در این رشته كوه قرار دارند.
منبع: تبیان اردبیل
تهیه و تنظیم:زهره حضرتی