تبیان، دستیار زندگی
6)  اغلب پدیده ها ظاهراً حائز مراتبی از توازن و تناسب اند و لذا طبیعی و عادی جلوه می کنند و هرگاه تظاهرات معنی داری از خدشه – کاستی یا فزونی – اجزاء سیستمی رخ نماید جلب توجه می کند و در مواردی که تناسب و توازن به کمال خود نزد...
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

نسبت منظر(1)

مهندسی فرهنگی ( 6)

اغلب پدیده ها ظاهراً حائز مراتبی از توازن و تناسب اند و لذا طبیعی و عادی جلوه می کنند و هرگاه تظاهرات معنی داری از خدشه – کاستی یا فزونی – اجزاء سیستمی رخ نماید جلب توجه می کند و در مواردی که تناسب و توازن به کمال خود نزدیک است زیبایی خیره کننده ای پدید می آید.

از دیگر آموزه های نیک جهان طبیعت یکی اندازه نگه داشتن است که در آیات قرآن از آن بهقدر یاد شده:

«انا کل شی خلقناه بقدر» (قمر- 49 )

« و ان من شیء الا عندنا خزائنه و ما ننزّلـه الا بقدر معلوم» (حجر- 21 )

«انزل من السماء ماء فسالت اودیه بقدرها» ( رعد - 17 )

این اصل نافذ چنان در رگ و پی هستی ساری و جاری است و دامن گسترده که به هر میزانی که تخطی از آن بیشتر باشد روند فروپاشی و سوق به ورطه هلاک به همان مقدار شدت و شتاب می گیرد. اغلب پدیده ها ظاهراً حائز مراتبی از توازن و تناسب اند و لذا طبیعی و عادی جلوه می کنند و هرگاه تظاهرات معنی داری از خدشه – کاستی یا فزونی – اجزاء سیستمی رخ نماید جلب توجه می کند و در مواردی که تناسب و توازن به کمال خود نزدیک است زیبایی خیره کننده ای پدید می آید.

بدن انسان مثالی از توازن، تناسب و تقارن حیرت انگیزی است که آفرینش هم به لحاظ اندازه و هم جای یکایک اندامها حسب وظیفه آنها و نوع ارتباط آنها با یکدیگر برای ایفای بهترین نقش آفرینی و کارایی به او هدیه داده است که هرگاه به زیور اخلاق – یعنی اندازه نگه داشت در سهم بخشی به قوای روحی – هم آراسته گردد پای او را از خاک بر بام افلاک می گذارد و آنچه در وهم ناید آن می شود.

توجه به این مفهوم در مناسبات فردی و اجتماعی به تحکیم هنجارها و ارزش های والای انسانی و نیز بسط عدالت می انجامد تا جایی که نه تنها در برخورد با دوستان، که با دشمنان نیز رعایت آن توصیه شده:

«ولایجرمنکم شنئان قوم علی الاتعدلوا اعدلوا هو اقرب للتقوی» ( مائده – 8 )

این از رمزهای پایانی و پویایی سیستمهاست و پیام می دهد که هشدارید و جانب آن دارید تا نسبت منظر را پاس دارید ،بخصوص در طراحی سازه ساختارهایی که بنیادین و مبنای سایر پی ریزیهایند = بالعدل قامت السموات والارض – الملک یبقی مع الکفر و لا یبقی مع الظلم. ساختار فرهنگی در جوامع از این مقوله است و جنبه زیر بنایی دارد و ساز و کارهای دیگر بر آن بار می شود.

درک بهتر این موضوع و غنای بیشتر آن در گرو پردازش بیشتر و بهتر آن از جانب شما کاربران گرامی است که حتی می تواند در اطراف شواهد یا مصادیقی گواه بر این مفهوم باشد چنانکه دأب ادیبان و حکیمان در تقریب اذهان، تمثل به امثال بوده و اینگونه مفاهیم پیچیده مجرد و انتزاعی را محسوس و ملموس کرده اند.

مثلاً میانه روی که لقمان حکیم به فرزندش توصیه می کند و قرآن کریم از آن به "قصد مشی" تعبیر می کند یا تعریف "عدل" به قرار دادن هر چیز در جای خود؛ درباب مفاهیم و آثار گرانسنگ ادبی و هنری پرورده دست بشر یا خاسته از مام طبیعت در دنیای جمادات، نباتات(2) و حیوانات که توازن و تناسب در آنها پر قیمتش کرده باشد همچون نظم کریستالی الماس به عنوان نمونه ای از مصادیق.

حق یارتان

سید محمد لاجوردی

پی نوشت ها

1- نسبت منظر (ASPECT RATIO) = تناسب اجزاء سیستم طوری که کارآمدی آن با بهره وری قابل قبولی ممکن شود.

2 - « وانبتنا فیها من کل شیء موزون» (حجر- 19)

لینک ها

مهندسی فرهنگی(1)

مهندسی فرهنگی(2) اخلاق و زندگی

مهندسی فرهنگی(3) گرایش های سرشتی

مهندسی فرهنگی(4) آفرینش، الهام بخش رفتارهای سنجیده

مهندسی فرهنگ (5) نرمالیته ، پیوستگی و تدریج