تبیان، دستیار زندگی
ابوایّوب انصاری بعد از رحلت پیامبر اسلام صلی‏الله‏علیه‏و‏آله نیز همچون زمان حیات آن حضرت، پیوسته در راه خدا شمشیر می‏زد، و تا زنده بود -جز یك سال- از شركت در جنگ با دشمنان اسلام باز نایستاد و بعدها به خاطر آن یك سال هم متأسّف بود. او بر اثر شور و شوق و عل
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

بپا زن و فرزند هلاکت نکنند!

خانواده

ابوایّوب انصاری بعد از رحلت پیامبر اسلام صلی‏الله‏علیه‏و‏آله نیز همچون زمان حیات آن حضرت، پیوسته در راه خدا شمشیر می‏زد، و تا زنده بود -جز یك سال- از شركت در جنگ با دشمنان اسلام باز نایستاد و بعدها به خاطر آن یك سال هم متأسّف بود. او بر اثر شور و شوق و علاقه‏ای كه به جنگ و جهاد در راه خدا داشت، در زمان حكومت معاویه، جهت شركت در جنگ با رومیان، با سپاه مسلمانان به سوی «قسطنطنیه» حركت كرد. این جنگ مدتی طول كشید و از نظر نظامی پیروزی به همراه نداشت، ولی آخرین صفحات دفتر زندگانی پرافتخار میزبان پیامبر صلی‏الله‏علیه‏و‏آله ، در آن ورق خورد كه در این نوشتار از نظر خوانندگان گرامی می‏گذرانیم:

تفسیر یك آیه

در یكی از روزهای جنگ قسطنطنیه، صف بزرگی از سپاه روم از شهر بیرون آمدند و مسلمانان در برابر آنان صف‏آرایی كردند، در این هنگام یكی از مسلمانان از صف بیرون آمده خود را به سپاه دشمن زد و صفوف آنان را شكافت، با مشاهده این صحنه، گروهی از مسلمانان فریاد كردند: این مرد، خود را به هلاكت افكند درصورتی كه خداوند در قرآن می‏فرماید: خود را به دست خویش در مَهلكه نیفكنید.

ابو ایوب كه در آنجا حضور داشت، گفت: ما به معنای این آیه داناتریم و شما آن را تأویل نادرست می‏كنید، این آیه درباره ما انصار كه افتخار پذیرایی و یاری پیامبر را داشتیم، نازل شده است، زمانی كه اسلام رونق یافت، ما در یاری پیامبر سستی كردیم و پیش خود گفتیم: اكنون كه اسلام رواج پیدا كرده و عزیز شده است، قدری به زن و فرزند خود برسیم، و با این فكر، در یاری پیامبر كوتاهی كردیم، در این هنگام این آیه نازل شد:

 وَأَنْفِقُوا فِی سَبِیلِ اللَّهِ وَلَا تُلْقُوا بِأَیدِیكُمْ إِلَى التَّهْلُكَةِ ...(البقرة/195)

«از مال خود در راه خدا انفاق كنید(و با خودداری از انفاق) خود را به دست خویش به هلاكت نیفكنید».

بنابراین، هلاكت نتیجه پرداختن به زن و فرزند و مال، و عاقبت خودداری از جهاد است، نه تاختن بر دشمن و شكافتن صف آنان!.

این قضیه كه از چند طریق از ابوایوب روایت شده است، از این نظر جالب است كه ابوایوب خود شاهد عینی حادثه بوده و از شأن نزول آیه به خوبی آگاه بوده است.

علاوه بر این، او از جمله افرادی است كه در زمان پیامبر اسلام صلی‏الله‏علیه‏و‏آله قرآن را جمع‏آوری كردند كه عبارت بودند از: «معاذ بن جبل، عبادة بن صامت، ابیّ بن كعب، ابودرداء و ابوایّوب انصاری». و به حكم این رسالت مقدسی كه به عهده گرفته بود، آگاهی بیشتری از معانی و شأن نزول آیات قرآن داشت، به همین جهت گواهی او در این زمینه جای هیچ‏گونه شكّی باقی نمی‏گذارد.

اشكال بی‏مورد

سخنان ابوایوب در تفسیر این آیه پاسخ قانع كننده‏ای است به افرادی كه گاهی این آیه را در مورد قیام و جهاد با دشمنان اسلام پیش می‏كشند و می‏گویند: این آیه از اقدام به كار خطرناك كه منجر به هلاكت می‏شود، نهی می‏كند. چنانكه برخی از كسانی كه در زمینه قیام و شهادت امام حسین علیه‏السلام كتاب نوشته‏اند، این سؤال را پیش كشیده‏اند كه آیا قیام امام حسین علیه‏السلام با این آیه سازگار بوده است یا نه؟ و اگر امام حسین علیه‏السلام می‏دانست شكست می‏خورد و كشته می‏شود، چرا قیام كرد درصورتی كه خداوند در این آیه مسلمانان را از اقدام به كار خطرناك نهی می‏كند؟! و...

این عده به این نكته توجه نداشته‏اند كه اصولاً این آیه (همچنان كه ابوایوب می‏گوید) مربوط به كارهای خطرناك و هلاكت‏آور نیست، بلكه آیه در ردیف آیات جهاد است و خداوند طی آن به كسانی كه از بذل مال خود در راه مبارزه با دشمنان اسلام خودداری می‏كنند، هشدار می‏دهد كه در اثر این سستی و دریغ از انفاق مال در راه خدا، خود را گرفتار مَهْلَكه نكنند، زیرا در صورت سستی و عدم آمادگی برای مبارزه، دشمنان بر آنان مسلط شده آنان را نابود می‏كنند و در این صورت، مسبب این هلاكت، خود آنان خواهند بود.

نوشته‌ی: مهدی پیشوائی


تنظیم: شکوری_کارشناس بخش قرآن