نشانه‏هاى تعارض امام حسن(علیه‌السلام) با معاویه

ب) اقدامات تقابلى در مواجهه با معاویه

بخش دیگر از كارهاى امام كه پرده از وجود تباین بین دو جبهه برداشت، مربوط به كارهایى بود كه امام در برابر اقدامات معاویه انجام مى‏داد و به عنوان مدافعى سرسخت و مقتدر در مقابل انحرافات او مى‏ایستاد و سكوت نمى‏كرد. البته نفس حضور امام خود مانع بسیارى از انحرافات بود و ابهت‏ حضور وى قدرت خیلى از خلاف‏ها را سلب كرده بود. لذا شاهد هستیم كه بعد از شهادت امام فشار عجیبى بر شیعیان وارد مى‏شود و آنان را تا مرز نابودى پیش مى‏برد. در هر صورت اقدامات تقابلى امام دقیقا در برابر اقدامات ضد دینى معاویه قرار مى‏گیرد كه نمونه‏هایى از آن را تا به حال خواندیم.

در این بخش به مواردى از تقابل امام با معاویه اشاره مى‏كنیم:

1- حمایت از شیعیان

در مورد این نوع تقابل‏ها، كافى است‏ به حمایت‏هاى امام از دوستان خود در برابر فشار دستگاه معاویه اشاره شود. در این موارد امام یگانه پناهگاه این اشخاص بود و با جرات تمام در مقابل ظلم معاویه و كارگزاران وى مى‏ایستاد.

آیا در این زمان استاندار كوفه زیاد بود؟

سعید بن ابى سرح كوفى كه از دوستان امام بود، مورد خشم استاندار كوفه (زیاد بن ابیه) قرار گرفت و توسط زیاد جلب شد. او نیز فرار كرد و خود را به مدینه رساند و به امام پناهنده شد. در مقابل، حاكم كوفه، خانواده سعید را زندانى، اموالش را مصادره و خانه‏اش را ویران كرد. وقتى خبر این اقدامات به گوش امام رسید نامه‏اى خطاب به زیاد بن ابیه نوشت:

«تو یكى از مسلمانان را مورد غضب و خشم قرار داده‏اى با این كه سود و زیان او سود و زیان مسلمانان است. خانه‏اش را ویران ساخته و مالش را گرفته و خانواده‏اش را زندانى كرده‏اى. تا نامه من به تو رسید، خانه‏اش را بساز و مالش را برگردان ...» (5)

زیاد ابن ابیه در مقابل نوشت: «از زیاد ابن ابى سفیان به حسن بن فاطمه! اما بعد، نامه‏ات به من رسید. چرا نام خود را قبل از نام من نوشته بودى؟ با این كه تو نیازمندى و من قدرتمند! تو كه از مردم عادى هستى، چگونه مثل فرمانرواى قدرتمند دستور مى‏دهى و از فرد بداندیشى كه به تو پناه آورده و تو هم با كمال رضایت پناهش داده‏اى حمایت مى‏كنى؟ به خدا سوگند اگر او را بین پوست و گوشت ‏خود پنهان كنى، نمى‏توانى از او نگهدارى كنى و من اگر به تو دسترسى بیابم هیچ مراعات نخواهم كرد و لذیذترین گوشت را براى خوردن، گوشت تو مى‏دانم. سعید را به دیگرى واگذار. اگر او را بخشیدم، به خاطر وساطت تو نیست و اگر كشتم، به جرم محبت او با پدر تو است. والسلام.»

در پى این عبارت، امام نامه‏اى به معاویه نوشت و نامه فرماندار را هم به آن ضمیمه كرد و برایش فرستاد. معاویه نیز بنابر ملاحظات مختلف نامه‏اى به این صورت براى زیاد نوشت: «... نامه‏اى براى حسن نوشته‏اى و در آن به پدرش دشنام داده‏اى و فاسق نامیده‏اى، در صورتى كه به جان خودم سوگند تو خود به فسق سزاوارترى... . به مجرد این كه نامه‏ام به دستت رسید، خاندان سعید بن ابى سرح را آزاد كن؛ خانه‏اش را بساز؛ اموالش را برگردان؛ دیگر مزاحم او نباش و ...» (6)

2- دفاع از ارزش‏ها

در این بخش به دفاع امام از اصلى‏ترین ارزش‏ها یعنى، ولایت و امامت مى‏پردازیم كه معاویه به صورت‏هاى مختلف سعى در مخدوش ساختن آن داشت تا به هدف خود یعنى، استقرار حاكمیت در خاندان خود توفیق یابد. امام در مورد این مساله مهم موضع‏گیرى زیادى داشت كه به برخى اشاره مى‏كنیم:

1- 2- تبیین چهره پاك و مقدس امیر مؤمنان(علیه‌السلام)