پای صحبت پدیده تلاوت ایران
اشاره:
مجله وزین "آیه" (ضمیمه قرآنی همشهری جوان)که در مدت عمر کوتاه فعالیت خود، انصافا تحولی شایسته در فضای جامعه قرانی ایجاد کرده، درهشتمین شماره خود، گفتگویی جذاب و صمیمی با این جوان برومند مشهدی، انجام داده که به دلیل طولانی بودن آن، به ناگزیر نیمی از آن را در نوبت گذشته آوردیم و نیمی دیگر را اینک تقدیم می کنیم.
- چندی پیش، قاریان کشور به دیدار رهبر انقلاب رفتند و شما هم در آن محفل قرائت کردید؛ از آن دیدار بگویید.
حتما میدانید که طبق برنامه قرار نبود که من در حضور رهبر معظم انقلاب قرائت داشته باشم اما ایشان دستور دادند تا من هم قرائت کنم. وقتی تلاوت کردم، ایشان فرمودند: «الحمدالله الحان بر معنا منطبق بود». در سخنانی هم که به صورت عمومی بیان کردند، فرمودند: «تلاوت به خشوع و خضوع نیاز دارد تا در دل مستمع تاثیرگذار باشد». امیدوارم قاریان ایرانی این نکتهها را در قرائت فراموش نکنند.هیچوقت به کسب درآمد از این راه فکر نکردهام چون برای رضای خدا وارد این کار شدهام. به لطف خدا تاکنون هم مشکل جدی نداشتهام.
- آقای شاکرنژاد، نکته مبهم کارنامه حرفهای شما این است که در مسابقات قرآن حضور چندانی نداشتهاید. آخرین حضورتان به 14سال قبل باز میگردد که در مسابقات عربستان برگزیده شدید. مسابقات را تحریم کردهاید؟
به دو دلیل در مسابقات کمتر حاضر شدهام؛ نخست اینکه دیگر لزومی نداشت که در مسابقه شرکت کنم چون معتقدم مسابقات پله اول حرفهای شدن است و دلیلی ندارد یک قاری بعد از حرفهای شدن، در بند مسابقات بماند. مساله دوم هم کمک کردن به برادر بزرگترم، «حاج حمید آقا» بود. چون حمایتهای او در موفقیتم نقش بسیاری داشت، من هم باید کمک میکردم تا ایشان در مسابقات رتبه میآورد. خدا را شکر، سال 83 مقام اول مسابقات ایران را کسب کرد.
- پس شما این طرز فکر را قبول دارید که قاری اگر بینالمللی نباشد، قاری نیست؟
اگر چه نگرش غلطی است اما وجود دارد. کسب رتبه در مسابقات بینالمللی، پله اول حرفهای شدن است. با این حال نمیتوانیم بگوییم کسی که در مسابقات بیناللمی قرآن رتبه نیاورده، قاری نیست؛ او در جایگاه پایینتری قرار دارد. البته این وضع مختص ایران نیست، مصریان هم که در زمینه قرائت قرآن پیشینه طولانی دارند، قاریانشان دو دستهاند؛ آماتور و حرفهای. آنجا هم قاری زمانی حرفهای میشود که در مسابقات رتبه بیاورد و بتواند در رادیو و تلویزیون قرآن بخواند.- خودتان کی حرفهای شدید؟
نمیدانم منظوتان از حرفای شدن چیست. اگر کسب رتبه بینالمللی مورد نظرتان است، به 11 سالگیام برمیگردد؛ یعنی سال 74؛ وقتی در مسابقات بینالمللی عربستان رتبه برتر آوردم؛ اما اگر منظورتان از حرفهای شدن زمانی است که صاحب سبک شدهام، فکر میکنم سال 82 یا 83 بود که روش نوینی در تلاوت ارائه دادم.- شما در نمایشگاه قرآن امسال یک غرفه داشتید. به نظر میرسد در مشهد فعالیتهای گسترده قرآنی دارید؟
خیلی وقت بود که من و دوستانم جای یک مرکز تخصصی قرآن را در مشهد خالی میدیدیم؛ برای همین تصمیم گرفتیم «موسسه فرهنگی صراط» را راهاندازی کنیم تا در زمینه قرائت قرآن کار ویژهای انجام دهیم. تاکنون هم حدود 2 هزار ساعت تلاوت از استادان مختلف جمع کردهایم و به افرادی که میخواهند وارد حوزه قرائت قرآن شوند، مشاوره میدهیم. دو نمایشگاه در خارج از کشور هم برگزار کردهایم.- این فعالیتها باز خوردی هم داشته است؟
فکر میکنم کمی زود باشد که در باره نتایج فعالیتهای این موسسه اظهار نظر کنیم اما به نظر میرسد در ایجاد انگیزه میان جوانان و نوجوانان مشهدی تا حدودی موفق بودهایم. میزان استقبال از برنامههای ما چنین نشان میدهد.- اما واقعا باید پذیرفت که مشهد در سالهای اخیر در حوزه قرائت، پیشرفت چشمگیری داشته است.
صددرصد بیشتر فعالیتهای قرآنی شهرستان مشهد زیر نظر دفتر قاریان این شهر اداره میشود. جلسه مرکزی این دفتر، هر هفته در مسجد کرامت برگزار میشود. این مسجد از قبل از انقلاب فعال بوده و فعالیت 90درصد از قاریان برجسته شهرستان مشهد از همین مکان آغاز شده است. حرم مطهر آقا علی بنموسی الرضا علیهالسلام هم از پایگاههای قرآنی مشهد است که همواره کلاسهای بسیاری در این مکان مطهر برگزار میشود.
- این سوال شخصی است ولی برای خیلیها ممکن است جالب باشد که بدانند درآمد حامد شاکرنژاد از چه راهی تامین میشود؟
هیچوقت به کسب درآمد از این راه فکر نکردهام چون برای رضای خدا وارد این کار شدهام. به لطف خدا تاکنون هم مشکل جدی نداشتهام.- با این حال نمیتوانیم مسائل مالی را در زندگی روزمره نادیده بگیریم.
با توجه به اینکه درسم تازه تمام شده، هنوز به طور جدی وارد کار نشدهام. اگر خدا بخواهد، برنامههای بسیاری دارم که میخواهم با کمک دوستان آنها را انجام دهم. الحمدالله فعلا سفرها و برنامههای قرآنی تا حدودی مشکلات را رفع میکند.- پس سفرهای قرآنی نوعی منبع درآمد برای شماست؟
به عنوان منبع درآمد به سفرها و برنامههای قرآنی نگاه نمیکنم؛ معتقدم حالا که با لطف خدا و ائمه معصومین، قرآن را یاد گرفتهام، باید زکات آن را هم بپردازم که زکات علم نشر آن است. هدف دوم هم جذب جوانان و نوجوانان به قرآن است که در این زمینه هم تا حدودی موفق بودهام.- یعنی با گرفتن هدیه بابت قرائت قرآن مخالفید؟
ببینید، اگر افرادی که از قاریان برای اجرای برنامه دعوت میکنند، ارزش کلام قاری را بدانند، مسلما دیگر نیازی نیست که قاری در باره حقالزحمه حرفی بزند. بپذیرید کسی که بهطور حرفهای وارد قرآن شده، عمری زحمت کشیده تا به این مرحله رسیده است. پس جامعه نباید نگاه منفی داشته باشد. البته چند سالی است که با حمایت مسوولان بنیاد نخبگان، حمایتهایی انجام میشود و تسهیلاتی در اختیار حافظان و قاریان قرار میگیرد اما این امکانات فقط شامل افرادی است که در مسابقات بینالمللی عربستان، مالزی و ایران رتبه آورده باشند و بقیه قاریان و حافظان دشواریهای خاص خودشان را دارند.- آقای شاکرنژاد، اگر امروز یک نوجوان سراغتان بیاید و بگوید میخواهم قرائت کنم، او را به تقلید از چه کسی تشویق میکنید؟
دروغ چرا؟ میگویم سبک شاکرنژاد؛ البته به شرط اینکه این توانایی و استعداد را در او احساس کنم که میتواند به این سبک بخواند سبک من بسیار دشوار است و کسی که وارد این کار میشود، باید توانایی بالایی داشته باشد. دوست ندارم حمل بر خود ستایی شود؛ دلیل اصلیام این است که میخواهم قاریان ایرانی به جای تقلید از مصریان، از هموطنان خود تقلید کنند باید دنیا باور کند که دوره طلایی قرائت ایرانیها آغاز شده و نوبت مصریها به سر آمده است.