اكستاسی شادی جوانی یا مرگ سلامتی

تا به حال نام  اكستاسی  را شنیده اید؟ شاید هم در بین دوستان شما كسانی باشند كه اسم این ماده را شنیده اند یا آن را مصرف كرده باشند؟! این ماده در قالب قرص های شادی بخش به طاعون خفته عصر ما تبدیل می شود...

اكستاسی چیست؟ تركیبMDMA یا 3 و 4 متیلن دی اكسی مت امفتامین كه به نام های اكستاسی، اكستازی،XTC،E (ای) ،X (اكس) نیز معروف است، در ایران به نامقرص شادی هم شناخته می شود. این ماده در 1914 در آلمان به عنوان كم كننده اشتها مورد استفاده قرار گرفت كه به علت اثرات آن از رده مصرف خارج شد. در دهه 70 میلادی این دارو كاربرد مجدد یافت و در روان درمانی برای كمك به بیان احساسات بیماران استفاده شد كه در 1984 با اثبات اثرات آن روی مغز حیوانات آزمایشگاهی، از رده خارج شد. در 1985 در آمریكا، مصرف آن ممنوع اعلام شد.

در سال های اخیر مصرف آن در آمریكا، به شدت افزایش یافته كه باعث نگرانی دولت آمریكا شده است. در دوره زمانی خاصی در اروپا، مصرف این مواد انرژی زا و شادی بخش برای كاهش مصرف سایر  مواد مخدر  مثل هروئین تشویق شد به طوری كه مصرف آن در اروپا در 1995 از 500 هزار قرص در سال به 30 میلیون قرص در دو سال بعد رسید.

آمین های مغز به ویژه نوراپی نفرین و سرتونین نوروترانسیمترهای مسیرهایی هستند كه كارشان بروز خلق است. با توجه به فرضیه آمینی، كاهش عملكرد این آمین ها باعث افسردگی خواهد شد و افزایش فعالیت آنها باعث بالا رفتن خلق می شود.

2 درصد مردم امریكا حداقل یك بار این تركیب را مصرف كرده اند. حداقل یازده و هفت دهم درصد دانش آموزان سال آخر دبیرستان در امریكا یك بار «اكس» مصرف كرده اند. مصرف این قرص ها در ایران به خصوص در یك سال اخیر به شدت افزایش یافته است. جوانان تحصیل كرده و مرفه، مصرف كنندگان اصلی این داروها هستند بنابراین لازم است عموم مردم و پزشكان با اثرات سوء مصرف این دارو آشنا شوند.

همچنان كه ذكر خواهد شد مشكل اصلی در مصرف این ماده، عوارض مزمن آن است. عوارض حاد مصرف، بیشتر در مرتبه اول مصرف و در صورت تداخل با بعضی داروهای ضد افسردگی پیش می آید.

تركیب شیمیایی MethylendioxyMethAmphetamine 4,3یاN, Alpha, DiMethy1 1,3 Benzodiazoxide 5 Ethamine با فرمولC11H15N2O كه به نام هایMDMA یا اكستاسی معروف است.

اشكال رایج دارویی

دارو در آمریكا به صورت قرص های خوراكی و جویدنی، كپسول و مواد تدخینی و تزریقی موجود است.

قیمت هر قرص بین 10 تا 30 دلار است ولی در ایران به قیمت كمتری به خریداران ارائه می شود (با چه هدفی؟) كه با مارك های مرسدس بنز و میتسوبیشی، $،KO و صلیب، موجود است و به علت قابلیت ساخت آن كه به راحتی انجام می شود در لابراتورهای داخلی هم ساخته می شود كه خطر وجود مواد اضافی در آن و عوارض آن است. هر قرص خوراكی حاوی 80 تا 160 میلی گرمMDMA است. پس از بلعیدن، اثرات قرص پس از 20 تا 90 دقیقه بعد ظاهر می شود و حدود 2 تا 3 ساعت اثرات آن در یك حد حفظ شده و بعد افت می كند و از 3 تا 24 ساعت اثرات آن باقی است.

نحوه اثر در مغز آمین های مغز به ویژه نوراپی نفرین  و سرتونین  نوروترانسیمترهای مسیرهایی هستند كه كارشان بروز خلق است. با توجه به فرضیه آمینی،

كاهش عملكرد این آمین ها باعث  افسردگی  خواهد شد و افزایش فعالیت آنها باعث بالا رفتن خلق میشود.

MDMA  از طرقی كه ذكر خواهد شد باعث افزایش خلق و احساس نشاط می شود.

فرضیه تأثیر MDMA (اكستاسی) بر مغز:

1- افزایش آزادسازی سروتونین در سیناپس های مغزی 2- بلوك باز جذب سروتونین 3- افت میزان سروتونین مغز 4- اثرات غیرمستقیم بر میزان دوپامین مغز

سلول مغزی طبیعی

سلول مغزی تحت تأثیر اكستاسی

عوارض پس از مصرف اكستاسی

اثرات مثبت:

● افزایش شدید احساس خوب بودن در فرد ● افزایش انرژی در فرد ● احساس تمایل برای ارتباط با دیگران و احساس تعلق و نزدیكی به دیگران ● احساس عشق و سرخوشی ● دست و دلبازی ● افزایش هوشیاری و درك موسیقی

● افزایش حس های بویایی و چشایی

● احساس تجربیات و حالات روحی جدید در زندگی

● احساس روشنایی

● تمایل به در آغوش گرفتن و بوسیدن دیگران

● به علت افزایش انرژی در افراد، مصرف كنندگان تمایل به فعالیت شدید و رقص های طولانی دارند.

● یك تجربه: الكساندر شوگیلین بیوشیمیست آمریكایی كه برای اولین بار روی عوارض این دارو كار می كرد پس از یك بار مصرف اكستاسی می نویسد كوهی كه نزدیك منزلم بود و هر روز آن را می دیدم پس از مصرف اكستاسی طوری به نظرم می آمد كه دوست داشتم ساعت ها آن را تماشا كنم؟!

اثرات منفی:

● كاهش اشتها ● تغییرات بینایی ● گشاد شدن مردمك ها (میدریاز)؛ افراد مصرف كننده در محل های مصرف مثل میهمانی های دوستانه! با وجود كم بودن نور مجبور به استفاده از عینك های آفتابی در شب هستند كه علت آن تحریك پذیری با نور است. ●حركات غیرطبیعی چشم (نیستاگموس)

● توهم بینایی (هالوسیناسیون)

● افزایش ضربان قلب و  فشارخون  (تاكی كاردی و هیپرتانسیون)

● تغییر در نظم حفظ دمای بدن

●فك زدن های طولانی (افراد مصرف كننده برای جلوگیری از حالت قفل شدن فك مجبور به مصرف آدامس هستند، تا ساعت ها پس از مصرف ، این حالت فك زدن های غیرطبیعی موجود است).

● لرزیدن، عصبی شدن، عدم تمایل به استراحت

● تمایل شدید به مصرف مجدد این ماده پس از افت تأثیر اولیه

اثرات منفی شدید:

● اثرات شدید احساسی ، اختلال خواب ، كابوس های شبانه ، حملات ناگهانی  اضطراب (Panic Attack)، دیوانگی(Psychosis)

● انقباض شدید فك و پارگی زبان در اثر فك زدن های طولانی(Trisma) در صورت بروز این حالت باید از آمپول دیازپام و یا قرص های خوراكی آن استفاده كرد.

● عدم تمركز، فراموشی، اختلال در یادگیری(Confusion)

كسانی كه از داروهای ضدافسردگی مثل فنلزین، ترانیل سیپرومین و ضدافسردگی هایی مثل پروزاك و زولوفت (Zoloft) هم استفاده می كنند به هیچ وجه نباید از اكستاسی استفاده كنند. موارد مرگ ناشی از مصرف همزمان این داروها با اكستاسی گزارش شده است.

● افزایش دمای بدن و كاهش آب بدن (در پارتی هایی كه این دارو مصرف می شود افراد مجبور به مصرف آب فراوان و مكرر هستند و این مسئله خطرات خاص خود را به دنبال دارد). ● اختلال در مكانیسم نعوظ و نرسیدن به ارگاسم ● تهوع و استفراغ ● كاهش سدیم خون در اثر مصرف زیاد مایعات (هیپوناترمی)

● سردرد و سرگیجه و تشنج

● آنمی آپلاستیك (سركوب شدید خون سازی مغز استخوان)

● افت شدید خلق در روزهای پس از مصرف

● خستگی و  افسردگی  شدید تا یك هفته پس از مصرف

● احتمال اعتیاد جسمی كم است ولی احتمال اعتیاد روانی بسیار زیاد است.

● احتمال سمیت كبدی

● صدمه به اعصاب مغزی

● بزرگ شدن پستان در آقایان (ژنیكوماستی)

● احتباس ادراری (Retention)

● تخریب عضلات مخطط (رابدومیولیز) كه در نتیجه افزایش دمای بدن رخ می دهد و می تواند به علت رسوب مواد حاصل از این تخریب در كلیه باعث آسیب به این عضو شود.

● میزان بروز مرگ در اثر مصرف اكستاسی 2 در 100000 مصرف كننده است.

●● دختران جوان به علت اثرات هورمون های جنسی زنانه، در صورت مصرف اكستاسی در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به افت سدیم خون و به دنبال آن تشنج هستند. (میزان بروزSIADH در ارتباط با  استروژن  خون افزایش می یابد).

برخی از موارد منع مصرف:

كسانی كه از  داروهای ضدافسردگی  مثل فنلزین، ترانیل سیپرومین و ضدافسردگی هایی مثل پروزاك و زولوفت (Zoloft) هم استفاده می كنند به هیچ وجه نباید از اكستاسی استفاده كنند. موارد مرگ ناشی از مصرف همزمان این داروها با اكستاسی گزارش شده است.

علائم مسمومیت با اكستاسی (مربوط به بالا رفتن بیش از حد غلظت دارو در خون) به شكل افزایش شدید ضربان قلب، فشارخون، خستگی، گرفتگی عضلانی یا حملات حاد ترس(Panic Attack) است. در صورت بروز علائم فوق شخص باید فعالیت را كنار گذاشته، بنشیند و مایعات (آب و آب میوه) به میزان كافی مصرف كند. در صورت بروز علائم مثل تشنج، كاهش سطح هوشیاری و ... هر چه سریعتر به مراكز درمانی مراجعه شود. در صورت مصرف همزمان قرص های اكستاسی با الكل، عوارض ناشی از دهیدراتاسیون (كاهش آب بدن) تشدید می شود و در عین حال عوارض اكستاسی بر خلق كاهش می یابد.

نتایج آخرین تحقیقات:

در یك بررسی انجام شده یا كمك اسكنPET (Positron Emission Tomography) كه روی 2 گروه 14 نفری از مصرف كنندگان اكستاسی (حداقل 3 هفته مصرف) كه هیچ داروی روان گردان دیگری مصرف نكرده اند  و 15 نفر كه هیچ دارویی مصرف نمی كنند، نشان داده شد كه میزان سروتونین در مغز به شدت كاهش یافته است و سلول های عصبی حاوی سروتونین آسب دیده اند. لازم به ذكر است كه افراد مورد مطالعه از لحاظ سن و تعداد زن و مرد مشابه بوده اند.

توضیح شكل:

شكل بالا نشان دهنده اسكن مغز یك فرد عادی است كه اكستاسی مصرف نمی كند ولی اسكن پایین مربوط به مغز یك فرد مصرف كننده اكستاسی است. نقاط سیاه رنگ در عكس پایین نشان دهنده آسیب مغزی ناشی از مصرف مزمن اكستاسی است.

در مقاله ای كه در مجله نوروساینس در 15 ژوئن 1999 منتشر شد ، نتایج یك تحقیق بر روی میمون ها به چاپ رسید. در بررسی این میمون ها كه برای مدت 4 روز و روزی 2 بار قرص Ecstasy محلول در مایعی را مصرف كرده بودند و میمون هایی كه فقط همین مایع را استفاده كرده بودند و پس از 7 سال كالبد شكافی شده بودند مشاهده شد كه تغییراتی در سلول های سروتونینی مغز ایجاد شده است كه در لوب فرونتال و نواحی مربوط به فكر كردن، ناحیه هیپوكامپ و نقاط عمقی مغز مربوط به حافظه بوده است.

پس مشاهده می شود كه مصرف اكستاسی در درازمدت باعث ایجاد اختلال در قوه تفكر و حافظه و قابلیت یادگیری در فرد می شود. در تحقیقی دیگر مشاهده شد كه پس از مصرف دارو، میزان سروتونین در مغز به میزان بیست تا شصت درصد كاهش می یابد و مشاهده شد كهاثرات مخرب مغزی غیرقابل بازگشت است و تغییراتی در نورون های دوپامینرژیك مشاهده شد.

برای درمان اعتیاد به این ماده، به روان درمانی و كار سخت گروهی نیاز است. هیچ پادزهری (آنتی دوتی) برای مسمومیت با اكستاسی وجود ندارد.

درمان

برای  درمان اعتیاد  به این ماده، به روان درمانی و كار سخت گروهی نیاز است. هیچ پادزهری (آنتی دوتی) برای مسمومیت با اكستاسی وجود ندارد. در صورت بروز علائمی مثل تب شدید، تشنج و تغییرات ضربان قبل (تاكی آریتمی)، درمان علامتی است. از تركیبات ضد افسردگی و آنتی سایكوتیك برای درمان عوارض در روزهای پس از مصرف استفاده می شود.

منبع: اینترنت