آیات نامدار قرآن(3)
اشاره
در طول تاریخ، تفسیر و قرآن‌پژوهی برخی از آیات قرآن كریم به سبب ویژگی خاصی كه داشتند، شهرت بیشتری یافته و مورد توجه قرار گرفته‌اند، این آیات را آیات نامدار می‌نامند. در این بخش برآنیم تا با نام، مشخصات و نكات مهم یكی از این آیات آشنا شویم.
به آیه 59 سوره‌ی نساء «آیه‌ی اطاعت» نام داده‌اند؛[1] زیرا مؤمنان را به اطاعت از خدا، پیامبر(ص) و اولی الامر فرمان داده است:
«یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا أَطیعُوا اللَّهَ وَ أَطیعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِی الْأَمْرِ مِنْكُمْ فَإِنْ تَنازَعْتُمْ فی شَیْءٍ فَرُدُّوهُ إِلَى اللَّهِ وَ الرَّسُولِ إِنْ كُنْتُمْ تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ الْیَوْمِ الْآخِرِ ذلِكَ خَیْرٌ وَ أَحْسَنُ تَأْویلا»
« اى كسانى كه ایمان آوردهاید! اطاعت كنید خدا را! و اطاعت كنید پیامبر خدا(ص) و اولو الأمر [اوصیاى پیامبر(ص)] را! و هر گاه در چیزى نزاع داشتید، آن را به خدا و پیامبر(ص) بازگردانید (و از آن‌ها داورى بطلبید) اگر به خدا و روز رستاخیز ایمان دارید! این (كار) براى شما بهتر، و عاقبت و پایانش نیكوتر است».
"شیخ طوسی" می‌گوید: اطاعت در این آیه مطلق است و فقط اطاعت از معصوم(ع) و كسی كه از گناه مصون باشد، به طور مطلق روا است؛ بنابراین مقصود از اولی الأمر باید معصوم باشد تا پیروی از او به طور مطلق روا باشد.
وی همچنین آورده است: عالمان امامیه اتفاق دارند كه مقصود از اولی الأمر، امامان از آل‌محمد (ع) هستند. بسیاری از روایات شیعه، «اولی الأمر» را به امامان معصوم(ع) تفسیر كرده است.[2] در برخی روایات اهل سنت نیز به علی(ع) و در برخی به امام علی(ع)، امام حسن(ع) و امام حسین(ع) تفسیر شده است.[3]
اطاعت پیامبر(ص) و اولی الأمر، شامل اطاعت كسانی نیز می‌شود كه از طرف پیغمبر یا امام به طور عام یاخاص نصب می‌شوند. وقتی پیامبر(ص) برای منطقه یا ناحیه‌ای والی بفرستد، پیروی از او بر مردم لازم است؛ زیرا اطاعت از او اطاعت از پیامبر(ص) است و چنین است اطاعت از ولی‌فقیه كه از طرف امام زمان(عج) برای رسیدگی امور مردم در زمان غیبت تعیین شده و این هم در واقع اطاعت از امام زماناست. اطاعت امام زمان(عج) هم اطاعت از خدا است: «و إنّهم حجّتی علیكم و أنا حجة‌الله».[4]
___________________
[1] . نهج الحق، ص 203؛ مصباح الفقیه، ج 1، ص 97
[2] . عیون اخبارالرضا(ع)، ج2، ص 131؛ تفسیر فرات كوفی، ص 108
[3] . شواهد التنزیل، ج1، ص 190 و 191
[4] . معارف قرآن، ص .65
