راهکارهای کنار آمدن با هوو

سازگاری کودکان با فرزند تازه وارد

بسیاری از کودکان، زمانی که صاحب خواهر یا برادر جدید می‏شوند، برای والدین خود مشکلات متعددی را ایجاد می‏کنند. البته در بروز این رقابت و هم‏چشمی، تفاوت سنی نقش بسزایی را ایفا می‏کند. پژوهش‏های متعددی نشان داده است که اگر این فاصله سنی بین دو تا چهار سال باشد، میزان حسادت و رقابت میان فرزندان و مشکلات ایجاد شده میان آنان به حداکثر می‏رسد. اما به ‏نظر می‏رسد که تفاوت سنی کمتر یا بیشتر از این میزان (مثلا 5 سال بزرگتر یا 18 ماه کوچکتر بودن) مشکلات کمتری را به همراه دارد. اما به این موضوع توجه کنید که این مساله، رابطه بسیاری با ویژگی‏های فردی هر کودک دارد.

با این اوصاف؛ بخشی از این حسادت و رقابت کاملاً طبیعی بوده و ناشی از ورود یک غریبه به زندگی کودک ماست که در اثر آن،  کودک احساس عدم امنیت و غمگینی کرده و به همین دلیل ممکن است باعث آزار و اذیت نوزاد تازه وارد شده و یا حتی خودش را بیش از حد لوس کند. این رفتارهای کودکان، شاید زنگ هشداری به والدین باشد تا مدیریت بیشتری بر رفتارها و روابط خود داشته باشند و بیشتر سعی کنند این احساسات متناقض کودکشان را کنترل و اداره کنند.

قبل از تولد نوزاد جدید

برای اینکه از شدت حسادت کودکتان بکاهید، توصیه می‏شود قبل از تولد فرزند جدید به این نکات توجه داشته باشید:

- توضیحات پیش از تولد

برای کودکتان توضیح دهید که باردار هستید و به زودی فردی جدید به خانواده‏تان اضافه می‏گردد. نه ماه بارداری زمان به نسبت طولانی و مناسبی برای آماده کردن  کودک بزرگتر است تا بتواند خود را برای ورود نوزاد جدید آماده کند.

- اطمینان دهی مجدد

به کودکتان این اطمینان و آرامش را بدهید که هرگز قرار نیست نوازد جدید جای او را بگیرد، و شما همیشه او را دوست خواهید داشت. با ارائه این توضیحات میزان نگرانی و اندوه کودک شما کاسته خواهد شد.

- صادق باشید

برای کودکتان صادقانه توضیح دهید که نوزاد جدید که به زودی متولد می‏شود، بسیار کوچک، ضعیف و ناتوان است و بنابراین نیاز بسیاری به حمایت و توجه شما دارد و به همین دلیل ممکن است شما نتوانید مانند قبل به کودکتان رسیدگی کنید و امکان دارد در این شرایط مجبور باشید از پدر خانواده برای رسیدگی به کودک بزرگتر استفاده کنید. همچنین توضیح دهید که نوزاد نو رسیده دائماً گریه می‏کند و این عمل در اصل وسیله ارتباطی اوست. با ارائه دادن این توضیحات فرزندتان متوجه خواهد شد که به زودی با چه شرایطی مواجه می‏گردد. این پیش‏بینی پذیری موقعیت، سازگاری کودک را آسان‏تر می‏کند.

- طلب کمک

به کودکتان عنوان کنید که در چنین شرایطی حتماً نیازمند کمک‏ها و مساعدت‏های وی هستید. از این طریق می‏توانید ارتباط عاطفی بیشتری بین کودکان خود برقرار کنید.

- اجتناب از ایجاد تغییر

تا آنجا که امکان دارد، در زندگی کودکتان تغییرات اساسی ایجاد نکنید. مثلاً از تغییر دادن اتاق خواب، وسایل شخصی، امکانات تفریحی و سرگرمی و... خودداری کنید.

- کتابخوانی

با کودکتان به مطالعه کتاب‏هایی بپردازید که مربوط به تولد فرزند جدید، روابط خواهران و برادران، کمک در نگهداری نوزاد جدید و... است . کتاب‏های فراوانی در این زمینه‏ها به چاپ رسیده است و کودکان عمدتاً از طریق شعر و داستان بهتر می‏توانند متوجه بسیاری از مسائل و تغییرات شوند.

بعد از تولد نوزاد جدید

وقتی نوزاد جدید متولد می‏شود کاملاً طبیعی است که کودک شما احساس خشم، نارضایتی و آشفتگی کند. بنابراین برای کمک به او:

- کودکتان را تشویق کنید که در انجام کارهای مربوط به نوزاد مانند خواباندن یا حمام کردن وی به شما کمک کند؛ اما هرگز فرزندتان را علی‏رغم میل باطنی او، مجبور به این اقدامات نکنید.

- واکنش‏های عاشقانه افراطی مانند در آغوش گرفتن محکم نوزاد، بوسیدن‏های مکرر آزار دهنده، از رفتارهای رایجی است که کودک بزرگتر انجام می‏دهند. لذا در این شرایط واکنش شدید و توام با عصبانیت نشان ندهید بلکه او را راهنمایی کنید تا برخورد آرام‏تری داشته باشد.

- به کودکتان اشاره کنید که: «چقدر خواهر (یا برادرت) به تو شباهت داره». این نوع طرز بیان در برقراری رابطه عاطفی میان کودکان بسیار نقش دارد.

واپس‏روی

بعد از تولد نوزاد جدید، کودک بزرگتر مشاهده می‏کند که نوزاد نورس توجه بسیاری را به خود جلب کرده و همه اطرافیان گرد او جمع می‏شوند. این رویداد باعث می‏شود که وی به فکر بیفتد تا دوباره بتواند توجه و مراقبت اطرافیان را به خود جلب کند لذا ممکن است به رفتارهای گذشته خود روی آورد برای مثال:

- ممکن است از شما شیشه شیر یا پستانک بخواهد و یا بخواهد از سینه مادرش تغذیه کند

- امکان دارد به دستشویی نرود و لباس‏های خود را کثیف کند و یا مبتلا به شب ادراری شود

- امکان دارد تقاضا کند که در رختخواب شما بخوابد و یا تقاضای تختی مشابه نوازد نورس  بکند

- ممکن است بخواهد شما لباس‏هایش را برایش عوض کنید و غذا دهانش بگذارید و...

تقسیم زمان

هر چند که شما با تولد نوزاد جدید بسیار سرگرم هستید و وقتتان بسیار پر است اما این دلیل نمی‏شود که کودک بزرگتر خود را فراموش کنید بنابراین به این توصیه‏ها توجه کنید:

- برای فرزند بزرگتر خود، زمان‏های ویژه‏ای را اختصاص دهید مثلاً زمانی که نوزادتان خواب است با کودکتان بازی کنید و یا برایش کتاب بخوانید. سعی کنید این کار را هر روز تکرار کنید. حتی اگر زمانی که به او اختصاص می‏دهید کوتاه باشد.

- همواره امتیازات و توانایی‏های فرزند بزرگتر را با او مطرح کنید. برای مثال به این مساله تاکید داشته باشید که «نوزاد تازه وارد نمی‏تواند خودش غذا بخورد یا لبا‏س‏هایش را بپوشد، اما تو می‏توانی، چون بزرگتر و عاقل‏تری.»

- از دوستان و اطرافیان خود بخواهید که به کودک بزرگتر شما نیز توجه و عاطفه بیشتری نشان دهند و دائماً متوجه نوزاد نورس نباشند.

بزرگ شدن با یکدیگر

با افزایش سن خواهران و برادران ، امکان دارد که میزان حسادت میان آنها افزایش یابد. کودک بزرگتر وقتی ملاحظه می‏کند که خواهر (یا برادر کوچکترش)، اسباب‏بازی‏ها، وسائل، کتاب و دفتر و... او را برمی‏دارد و گاه آسیب می‏رساند ممکن است او را مورد آزار و اذیت قرار دهد. از طرف دیگر کودک کوچکتر ممکن است بخاطر مدرسه رفتن خواهر (یا برادر بزرگتر) دچار حسادت شود و به وسایل او آسیب برساند.

اگر می‏بینید که فرزندانتان گاهی اوقات با هم مانند دو دوست مهربان رفتار می‏کنند و گاهی به شدت با هم درگیر می‏شوند، نگران نباشید، این مساله کاملاً طبیعی است.

اگر می‏بینید رابطه فرزندانتان با هم اصلاح نمی‏شود، بهتر است که برای این مساله اصرار و پافشاری نکنید. شاید بهتر باشد به آنها فرصت دهید که جدا از یکدیگر بوده و فعالیت کنند. به مرور زمان که فرزندانتان بزرگ می‏شوند، کم‏کم به اهمیت و نقش خواهر یا برادر، در زندگی خود پی برده و روابط شان اصلاح می‏شود، بنابراین نیازی به نگرانی شدید شما در این زمینه و تلاش‏تان برای نزدیک کردن آنها به هم وجود ندارد.

مریم عطاریان- بخش خانواده و زندگی

مقالات مرتبط

فقط مال من باش

پشت صحنه را دریابید

صمیمی ترین مکان دنیا

کوچولوی ما خوش آمدی

برای اطلاعات بیشتر در این زمینه می توانید با بخش مشاوره روانشناسی سایت تبیان تماس برقرار کنید.

این موضوع در کتاب "چگونه والدین خوبی باشیم؟"مورد بررسی قرار گرفته است با مراجعه به کتابخانه تبیان از این کتاب ها بهره مند شوید.

انجمن های تخصصی تبیان نیز آماده دریافت مطالب شما در این زمینه می باشد.

تهیه کتاب " چگونه با کودکم رفتار کنم "به شما کاربران محترم توصیه می گردد.