«النهجةالمرضية» جامع‌ترين كتاب مباحث نحو
كتاب «الطريقةالنقية(شرح فارسي النهجةالمرضية)» نوشته جلال‌الدين سيوطي از سوي موسسه بوستان كتاب به چاپ هشتم رسيد. شارح اين اثر -كه نقي منفرد است- با دسته‌بندي مطالب كتاب سيوطي، آن را به صورت كلاسيك درآورده تا مبتديان نيز هرچه سريع‌تر به مطالب آن پي ببرند.
به گزارش خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، يكي از كتاب‌هاي مفيد و ارزنده‌اي كه جامع مباحث نحو و همواره مورد توجه حوزه‌هاي علمي بوده و هست، كتاب «النهجةالمرضية في شرح‌الالفية» است كه از بدو نگارش، مورد توجه خاص دانشمندان، زباندانان و دانش‌پژوهان ادب عربي واقع شده و در حوزه‌هاي علمي مورد تدريس و تدرس و افاده و استفاده بوده است. همچنين به دليل اين كه مطالب كتاب، علمي و گاه مشكلات عباراتي داشته، از طرف اديبان و نحويان، تاكنون بيش از يكصد شرح و حاشيه بر آن نگاشته شده است.
شارح اين اثر در مقدمه كتاب، از چگونگي شكل‌گيري و ضرورت اين كار مي‌نويسد: «حقير نيز از آنجا كه چند سال است در مدارس قم به تدريس ادبيات عرب اشتغال دارم، به اين دليل كه اكثر شارحان به توضيح عبارات يا اشكال بر آنها پرداخته و به تناسب بحث، مطالب شكل و دور از ذهن مبتدي را از كتاب‌هاي مطول در آنها گرد آورده‌اند، بدون اينكه مطالب كتاب را دسته‌بندي كنند و به صورت كلاسيك درآورند، تا مبتدي هرچه سريع‌تر به مطلب منتقل شود، ضرورتي ديدم تا مباحث كتاب را با عباراتي ساده و سليس دسته‌بندي كنم تا مبتديان از كتاب ياد شده بهتر استفاده كنند. لذا نام آن را به همين جهت "الطريقةالنقية في شرح‌النهجةالمرضية" گذاشتم.»
مختصري از زندگي مصنف «الفيه» و شارح آن اين‌گونه است:
الف) مصنف «الفيه» ابوعبدالله، جمالالدين «عبدالله‌بن مالك» در سال 600 هجري قمري در «جيان» -يكي از قراي «اندلس»- تولد يافت و براي تحصيل علوم ديني به «دمشق» مسافرت كرد. وي بعد از فراگيري دانش از محضر انديشمندان آن سامان، به شهر «حلب» رفت و به تحصيل فقه شافعي مشغول شد.
مي‌گويند: آنچنان داراي حافظه قوي بود كه براي اثبات لغت و شواهد نحو، آن‌قدر از اشعار شعرا قرائت مي‌كرد؛ كه مايه حيرت علما مي‌شد. همچنين مي‌گويند: هيچ‌گاه ديده نمي‌شد جز آن‌كه به يكي از چهار چيز مشغول بود: تلاوت، نماز، قرائت كتاب، تاليف.
همچنين او داراي تاليفات زيادي است، از جمله آنها؛ «كافيه»، «شرح كافيه»، «تسهيل»، «شرح تسهيل»، «الفيه صغري» (متن اصلي همين كتاب)، «عمده» و ... است. وي سرانجام در روز چهارشنبه 12 شعبان سال 671 هجري قمري بدرود حيات گفت.
ب) شارح «الفيه» جلال‌الدين، ابوالفضل «عبدالرحمن سيوطي» است كه در سال 849 هجري قمري در قربه «سيوط» كه در 12 فرسخي مصر قرار دارد، متولد شد. وي يكي از نحاة و ادباي بزرگ و دانشمندان ذي‌فنون اسلامي بود كه در بيشتر علوم و فنون تبحر داشت و كتاب‌ها نوشت كه برخي، فهرست او را بالغ بر 300 رساله و كتاب ذكر كرده‌اند و برخي ديگر بالغ بر 500 جزوه و كتاب دانسته‌اند كه نام 79 جلد از آنها در «ريحانةالادب» ذكر شده است. صاحب «روضات‌الجنات» مي‌نويسد: «برخي، اساتيد وي را بيش از 300 تن مي‌شمارند؛ كه از جمله آنان، ابوالعباس شمني؛ علم‌الدين مناوي و محي‌الدين كافجي را مي‌توان نام برد».
ناشر كتاب نيز درباره اين اثر و مولف آن مي‌نويسد: «ابوعبدالله جمالالدين عبدالله بن مالك جياني (600 - 671 قمري) از نحويان بزرگ قرن هفتم هجري است. الفيه او شهره آفاق است و بر آن شرح‌هاي گوناگوني از لحظه‌هاي آغازين ظهور آن تا قرن‌ها بعد، نگاشته شده است.
يكي از مشهورترين شرح‌هاي مزجي شرح اديب و دانشي بزرگ قرن نهم هجري، جلال‌الدين ابوالفضل عبدالرحمن سيوطي به نام "النهجةالمرضية" است. اين شرح قرن‌هاست كه در حوزه‌هاي علمي -به خصوص در ايران- تدريس مي‌شود و به جهت همين اقبال، حواشي و شروح فراواني بر آن نوشته شده و يكي از آنها، اثر حاضر "الطريقةالنقية: شرح فارسي النهجةالمرضية" است.
نويسنده به دليل آن كه ديگر شروح اين كتاب، مطالب را دسته‌بندي نكرده و تنها به توضيح عبارات و مطالب مشكل و دور از ذهن مبتدي روي آورده‌اند، به چنين شرحي دست زده است».
