روز خود را شب مکن
متنی را که در زیر ملاحظه می فرمایید، نامه مرحوم حجت الاسلام و المسلمین استاد علی اصغر کرباسچیان به یکی از شاگردانش است که در عین کوتاهی، پرده از اسرار الهی و معارف دینی بر می دارد که با هم میخوانیم:
بسمالله الرّحمن الرّحیم
فرزند عزیزم، سلامٌ علیکم، امیدوارم خوب و خوش باشى.
در قرآن کریم مىخوانیم: «یُؤْتِی الْحِکْمَةَ مَنْ یَشاءُ وَ مَنْ یُؤْتَ الْحِکمَةَ فَقَدْ أُوتِی خَیْراً کَثیراً. خداوند حکمت را به هر که بخواهد مىبخشد و به هر کس حکمت داده شد، خیر زیاد به او عنایت شده است.» (بقره-269) اگر بپرسى این حکمت چیست؟ مىگویم: واقع بینى است؛ نه خواندن اسفار و شرح اشارات و آشناشدن با اصطلاحات فلسفى. چرا؟ براى آنکه مىبینیم چه بسیار افرادى که اینها را خواندهاند و تدریس مىکنند، ولى به خیر کثیر نرسیده اند؛ یعنى مثلاً علم تدبیر منزل را مى داند و حتّى در این موضوع کتاب نوشته ولى زن و بچّه اش را نتوانسته تربیت کند و در نزد آن ها منفور است و زندگى جهنّمى دارد.
در مقابل، فردى را مىبینیم که اصلاً سواد ندارد؛ ولى داراى حکمت است؛ یعنى تدبیر منزل دارد و افرادى را تربیت کرده است که مایهى آبروى او بوده و به حال مردم و اجتماع مفیدند. بنابراین انسان باید واقع بین بوده تمام حرکاتش از روى عقل و متانت باشد.
لقمان مىگوید: «پسر جان! شبِ خودت را روز و روزِ خودت را شب مکن.» این حکمت است و باید عملى شود؛ یعنى اوّل شب بخوابیم و سحرخیز باشیم. همچنین باید در همهى کارها اعتدال داشته باشیم؛ یعنى مثلاً نه آن قدر زیاد درس بخوانیم که فرسوده شویم و نتوانیم در آینده درد مردم را دوا کنیم و نه به درس و تحصیلِ علم بىتوجّه باشیم که نتوانیم فایده اى به جامعه برسانیم.
در هر صورت، آیهى شریفه، خیر کثیر را خانه و ماشین و ... نمىداند بلکه خیر کثیر را حکمت مىداند. حکمت هم یعنى واقع بینى. شخص واقع بین، حق را ملاک مىداند نه اشخاص را و نمىگوید که: چون فلان کس، این حرف را زده، پس درست است! بلکه حق، مایهى تشخیص اوست.
خدا نگهدار
(پیشنهاد میکنیم این نامه را هم بخوانید.)
تنظیم : گروه دین و اندیشه - مهدی سیف جمالی
منبع: آفاق، شماره 32-31
