ضربه به سر و اقدامات تشخیصی
یکی از علل مراجعه ی بیماران به اورژانس، ضربه به سر است. غالبا بیماران با ترس از خون ریزی مغزی به اورژانس منتقل می شوند. ضربه به سر در جامعه ی شهرنشینی فعلی بروز بالایی دارد. حوادث جاده ای، نزاع و سقوط از جمله علل شایع هستند.
عموم مردم تجربه ی ضربه به سر را داشته اند. عده ای به عنوان بیمار و مابقی به عنوان همراه، کارشان به بیمارستان کشیده و تجربیاتی از آن زمان دارند.
باورهای صحیح و غلط در ذهن ما جا گرفته است. عده‌ای معتقد هستند که اگر خون از بینی مصدوم بیاید، فرد ضربه مغزی شده است و همین افراد وقتی که می بینند خونی از بینی مصدوم نیامده خدا را شاکر شده و حتی توصیه به استراحت در منزل می کنند! عده ای باور دارند که انجام عکس برداری ساده کافی است و در مقابل عده‌ای هستند که به اصرار تقاضای انجام "سی‌تی‌اسکن" دارند!
به مانند همه ی بیماران حادثه دیده باید به ترتیب مراحل بررسی راه هوایی، تنفس، خونریزی و مراقبت از ستون فقرات به طور متوالی و منظم بررسی شود.
در این بیماران اغلب به دلیل افت هوشیاری معاینه و بررسی ستون فقرات و بالاخص گردن قابل اطمینان نیست. لذا در افراد با افت هوشیاری، اصل را بر آسیب ستون فقرات بگذارید تا خلافش ثابت شود.
اما در پس ضربه به سر چه اتفاقی می افتد؟
می دانیم که جمجمه فضایی استخوانی است که شامل مغز، عروق خون رساننده و مایعی است که حفرات درون مغز را پُر می کند.
اگر یکی از این اجزا شروع به افزایش کند، مانند تورم بافت مغز به دنبال ضربه یا خونریزی از عروق، در این صورت فشار بر دیگر اجزا بالا می رود و اختلال ناشی از فشار غیر طبیعی، بروز می کند.
اما هر ضربه به سر معادل آسیب به عناصر داخل جمجمه نیست. برای شک به آسیب باید به دنبال علائم و نشانه هایی همچون افت هوشیاری، سردرد، استفراغ، فراموشی، خونریزی از بینی، کبودی دور چشم ها یا در پشت گوش ها بود.
کاهش هوشیاری متغیر است و هرچه شدیدتر باشد دال بر عاقبت بدتر برای مصدوم نیست البته وقتی هوشیاری بیمار پایین تر باشد اقدام شدید تر و مراقبت بیشتری برای بیمار اتخاذ می شود.
سردرد در این بیماران عمدتا در تمام سر پخش می باشد یا با گذر زمان بدتر می شود.
استفراغ این بیماران جهنده بوده و بیمار فاقد توانایی کنترل بر آن می باشد.
فراموشی نسبت به حوادث قبل یا بعد از بروز حاثه وجود دارد. فراموشی صرفا در لحظه بروز حادثه معمولا امری طبیعی است. این بیماران معمولا از این که قبل از بروز حادثه مشغول چه کاری بودند یا پس از بروز حادثه چه کسانی به آن ها کمک کردند یا چگونه به اورژانس منتقل شدند چیزی به یاد نمی آورند.
خونریزی از بینی، کبودی دور چشم ها یا در پشت گوش ها از علائم شکستگی قاعده جمجمه است. زمانی که هر کدام از علائم فوق دیده شود بیمار باید به اورژانس منتقل شود؛ البته نبود این علائم دال بر عدم نیاز به بررسی نیست.
در بین اقدامات تشخیصی هیچ کدام به اندازه "سی‌تی‌اسکن" از مغز برای بیمار مفید نیست.
دکتر بهروز هاشمی - متخصص طب اورژانس
جام جم
اگر می خواهید با پزشکان سایت درباره این بیماری مشورت کنید، اینجا را کلیک کنید.
برای شرکت در بحث های انجمن سایت مرتبط با بهداشت و سلامت، اینجا را کلیک کنید.
*مطالب مرتبط:
بی خوابی و کاهش سلول های مغزی
باورهای غلط درباره مغز(1) و (2)
چگونه اطلاعات در مغز ذخیره می شود؟
