زمین ماه را دزدیده است؟
به گفته دانشمندان، در صورتی كه نظریه جدید خاستگاه ماه نسبت به نظریه قدیم آن درست باشد، بازنویسی سرگذشت منظومه شمسی اجتنابناپذیر است؛ چون این تئوری حاكی از روایت دیگری خواهد بود كه براساس آن، ماه در اصل در بطن مدار عطارد شكل گرفته و بعد با خروج از آن و تغییر مسیر، رهسپار زمین شده و در آغوش مدار آن آرام گرفته است.
این نظریه، رقیب جدی و سرسختی تحت عنوان فرضیه برخورد غولآسا را به چالش فرامیخواند كه مدعی است ماه از خرده بقایای آتشینی شكل گرفته كه محصول تصادم شیئی عظیم در اندازه سیاره مریخ با سیاره زمین در حدود 4.5 میلیارد سال قبل بوده است.
در واقع قمر زمین به جای آنكه زاده زمین باشد، ممكن است از سوی سیاره ما به فرزندخواندگی پذیرفته شده باشد.
نظریه خاستگاه بیگانه ماه یا همان فرضیه تسخیر و به غنیمت گرفته شدن این قمر از سوی زمین در حالی بار دیگر و طی همایش سالانه زمینشناسی آمریكا مطرح میشود كه به اعتقاد عموم دانشمندان، این فرضیه جنجالی نمیتواند برای ویژگیهای خاص و نادر این قمر كه تاكنون برای بشر محقق شده، توضیحی داشته باشد؛ اما چند دهه میشود كه دانشمندانی از جمله رابرت مالكیت از دانشگاه دنیسون بر سر پذیرش دیدگاه ثانویه و جایگزینی از تاریخچه قمر زمین بحث و جدل میكنند.
در واقع قمر زمین به جای آنكه زاده زمین باشد، ممكن است از سوی سیاره ما به فرزندخواندگی پذیرفته شده باشد.
در این میان هرچند برخی صاحبنظران در زمینه تعریف خاستگاه زمین و قمر آن، فرضیه حاضر را صرفا انگارهای جنجالی و چالشبرانگیز میخوانند و حتی عدهای از جمله اصحاب كلیسا روایت رابرت مالكیت از وقایع قدیم زمین و ماه را چیزی معادل كفرگویی میپندارند اما دانشمندان نیز اخیرا به شواهد كانیهای معدنی 4 میلیارد سالهای در استرالیا دست یافتهاند كه حكایت از این دارد که سیاره ما بسیار سردتر از آن بوده كه دگرگونی عظیم و ناگهانی در ردیف برخورد تشكیلدهنده ماه در دوران اولیه تاریخچه حیات خود را از سر گذرانده باشد.
به اعتقاد مالكیت و محققان همعقیده با وی، هر چیزی در مدل برخورد غولآسا، توجهبرانگیز است و درواقع با آنچه در شواهد و سوابق زمینشناختی مشاهده میكنیم، مطابقت و همخوانی ندارد. طبق شواهد آشكار زمینشناختی، زمین در آن زمان سرد بوده و از شرایط مناسب برای تشكیل اقیانوسهایی از آب بر سطح خود، برخوردار بوده است.
مالكیت كه نظریهاش را در همایش سالانه انجمن زمینشناسی آمریكا در پورتلند اورگان ارائه كرده است، با ارجاع به مطالعات مدلسازی رایانهای خود كه سابقه شروع آن به دهه 1980 برمیگردد به خوبی نشان میدهد برای كشش گرانشی زمین این امكان وجود داشته است كه ماه را به عنوان قمر خود گرفتار كند.
براساس اجماع و اتفاق نظرات علمی كه به شكل سنتی تاكنون مطرح بوده است، دانشمندان چگالی پایین ماه و فقدان عنصر آهن را به عنوان دلایل منشاء گرفتن ماه از زمین ذكر میكنند. در این میان وقوع رویداد برخورد غولآسا به شكلی عمل كرده است كه مانند فرآیند سربارهگیری و كفگیری هرچه مواد سبك وزن در لایههای فوقانی و جدیدتر زمین وجود داشته را جمع كرده و به سوی مدار، پرتاب كرده است.
این در حالی است كه برخی محققان از جمله جك لیژور از ناسا، درستی نظریه مالكیت را غیرمحتمل میدانند و معتقدند مكانیسم به غنیمت گرفتن ماه از سوی زمین بسیاربسیار دشوار است و این فرآیند به سرعت صحیح و پارامترهای بسیار مخصوصی احتیاج دارد تا همه چیز دقیقا درست از كار درآید.
به باور این محققان، واقعیت امر این است كه سرد بودن زمین در 4 میلیارد سال قبل به معنای آن نیست كه ماه به تسخیر و اسارت زمین درآمده است و صدالبته استدلال آنها در توجیه این فرض از این قرار است كه گرما و حرارت حاصل از این برخورد با سرعت زیادی پراكنده و از هم پاشیده شده است و نباید از نظر دور داشت كه چنین فرآیندی 100 میلیون سال زمان نبرده و مسلما 500 میلیون سال نیز طول نكشیده است و از قرار معلوم این برخورد، نقشی تاثیرگذار در زمین 4 میلیارد سال قبل نداشته است.
با این اوصاف، مخالفان فرضیه فرزندخواندگی قمر زمین و خاستگاه بیگانه آن پذیرفتهاند كه نظریه رایج برخورد غولآسای مربوط به تشكیل ماه ممكن است هنوز جای تجدیدنظر و حتی جایگزینی داشته باشد؛ اما احتمالا مدل به تسخیر درآمدن ماه رابرت مالكیت گزینه اول آن نخواهد بود.
مترجم:
مهریار میرنیا
به نقل از:
جام جم آنلاین
تنظیم برای تبیان:
ا.م.گمینی