گفتگوی جابر و امام باقر(ع) درباره ی صفات شیعه
در آموزه های امام باقر(ع) به صحابی و شاگرد خویش جابر جعفی، علاوه بر فضایل شیعه، اصول رفتاری شیعه نیز یادآوری شده است. آن حضرت در حدیثی درباره ی حقیقت تشیع، آنچه را كه یك شیعه باید انجام بدهد و نیز وظایف عملی شیعه را آموزش داده اند.
جابر جعفی گفته است، امام باقر(ع) به من فرمودند: به خدا سوگند، شیعه ی ما نیست جز كسی كه از خدا بترسد و تقوای الهی پیشه كند، و گوش به فرمان های الهی بدهد و از خداوند اطاعت نماید، و شیعیان جز به تواضع و خشوع و افتادگی، ادای امانت و امانت داری، ذكر فراوان و زیادی یاد خداوند، روزه و نماز، نیكی به پدر و مادر، تعهد و رسیدگی به همسایگان فقیر و مسكین و بدهكار و یتیمان، صداقت و راستگویی، تلاوت قرآن و خواندن كتاب خدا و بازداشتن زبان از مردم جز در امور خیر، شناخته نمی شوند. آنان امینان خویشاوندان و ملت خود هستند. (1)
در این حدیث شریف، از «تشیع» به عنوان مذهب اصیل و ریشه دار الهی كه همان اسلام راستین و اسلام رسول الله است یاد شده است و امام باقر(ع) روی آوردن به مذهب شیعه و گزینش آن و اتخاذ تشیع را محور بیان خود قرار داده اند.
مطابق این حدیث، مذهب تشیع درعصرامام باقر(ع) مكتب و راه و رسم الهی برتر شناخته می شده است و روی آوردن به سوی آن و اتخاذ تشیع در گفتار و رفتار، یك ارزش بی نظیر و یك اصل بزرگ و مهم و ضرورت عمومی بوده است. به همین دلیل، امام در این حدیث به تبیین حد و مرزهای تشیع پرداخته اند و اظهار محبت نسبت به اهل بیت(ع) را برای شیعه بودن كافی ندانسته و علاوه بر آن پایبندی به دوازده صفت ارزشمند و زیبا را لازم شمرده و آن ها را مسؤولیت های عملی شیعه قرارداده اند.
شیعه بودن، نیازمند رفتاری الهی است. شعار و سخن گفتن از دوستی اهل بیت كفایت نمی كند، بلكه باید به رهنمودهای اهل بیت(ع) عمل كرد و اتخاذ تشیع به عنوان مذهب، علاوه بر اظهار دوستی اهل بیت(ع) به شدت به رفتار علوی و عمل گرایی و آراستگی به صفات زیبای پیامبر(ص) و امامان (ع) وابسته است. بی عمل، شیعه بودن ناتمام است و تحقق نمی یابد.
صفاتی نظیر اطاعت از خدا و تقوای الهی و كثرت ذكر خدا، زیربنای اوصاف عملی زیبا و سازنده دیگراست. نماز، روزه، تواضع، خشوع، مردم داری، ادای امانت، امین ملت بودن، راستگویی، كنترل زبان و تعهد به همسایگان نیازمند، فقیران، پا برهنگان، بدهكاران و یتیمان، صفات رهروان امامان و شیعه اهل بیت(ع) است. این صفات الهی سازنده شهر و كشور زیبای معنوی و اخلاقی و عامل توسعه و ترقی و پیشرفت مادی و معنوی بشریت است.
گروه دین و اندیشه - مهدی ملکی
تنظیم برای تبیان: س.پ.صابری
1- شیخ صدوق، صفات الشیعه، حدیث 22، ص53 و ص54