تبیان، دستیار زندگی
پیامبر خدا(صلى الله علیه و آله) فرمود: خداوند، چیزى با ارزش‎تر از عقل، در میان بندگان تقسیم نكرد. از این رو خواب خردمند، برتر از بیدارىِ نادان است و خوردن خردمند، برتر از روزه نادان است و بر جا بودنِ خردمند، برتر از به حركت در آمدنِ نادان.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

هدیه‎اى از سوى خداوند

دعا

پیامبر خدا(صلى الله علیه و آله) فرمود: عقل، ارمغان خداوند است .

بهترین بخشش

پیامبر خدا(صلى الله علیه و آله) فرمود: خداوند، چیزى با ارزش‎تر از عقل، در میان بندگان تقسیم نكرد. از این رو خواب خردمند، برتر از بیدارىِ نادان است و خوردن خردمند، برتر از روزه نادان است و بر جا بودنِ خردمند، برتر از به حركت در آمدنِ نادان.

خداوند، هیچ پیامبر و فرستاده‎اى را برنیانگیخت، مگر آن زمان كه خِردش كامل گشت و خِردش از خِردهاى همه امّتش بیشتر شد. آنچه پیامبر در خود نهان مى‎دارد [یعنى خرد]، از كوشش تمامِ كوشندگان، برتر است. هیچ بنده‎اى، نمى‎تواند واجبات الهى را به جاى آورد، مگر آن كه درباره آنها تعقّل كند. همه پرستشگران با زیادتى عبادت و پرستش، به پایه خردمند نمى‎رسند. به راستى كه خردمندان، همان «اولوالألباب(صاحبان خرد)» هستند كه خداوند، درباره آنان فرمود: «جز صاحبان خرد، پند نمى‎گیرند.»

پیامبر اکرم(صلى الله علیه و آله) در روایتی دیگر فرمودند: خجسته است آن كه خرد را میان بندگانش گوناگون قسمت كرد. گاهى دو انسان، كردار و نیكى‎ها و روزه و نمازشان برابر است؛ امّا در خرد، متفاوت‎اند؛ مانند ذره‎اى در كنار كوه اُحُد. خداوند بهره‎اى برتر از خرد و یقین را در میان آفریدگانش قسمت نكرد.(1)   

از پیامبر خدا پرسیده شد: برترین چیزى كه به بندگان بخشیده شده، چیست؟ فرمود: «سرشتى خردمندانه كه با آن، زاده مى‎شود.» گفتند: اگر از آن، بى بهره شد، چه؟ فرمود: «خرد بیاموزد.»(2)

ریشه انسان

پیامبر خدا صلى الله علیه و آله: اى گروه قریش! همانا تبار آدمى، دین اوست و جوانمردى‎اش، خُلق و خوى اوست و بنیادش عقل اوست.(3)

ارزش انسان

پیامبر(صلى الله علیه و آله) فرمود: «برترینِ مردم، خردمندترینِ آنهاست» و آن، پیامبر شماست.(4)

دوست انسان

پیامبر خدا(صلى الله علیه و آله) فرمود: دوست هر انسانى، عقل او و دشمنش جهل اوست .

دوست و راهنماى مؤمن

پیامبر اکرم(صلى الله علیه و آله) فرمود: دانش، دوست مؤمن است و خرد، راهنماى او. كار، سرپرست او و بردبارى، وزیرش، شكیبایى، فرمانده سربازان اوست و مدارا، پدرش و نرم خویى، برادرش .

همه پرستشگران با زیادتى عبادت و پرستش، به پایه خردمند نمى‎رسند. به راستى كه خردمندان، همان «اولوالألباب(صاحبان خرد)» هستند كه خداوند، درباره آنان فرمود: «جز صاحبان خرد، پند نمى‎گیرند.»

پشتیبان مؤمن

پیامبر خدا(صلى الله علیه و آله) فرمود: هر چیزى پشتیبانى دارد و پشتیبان مؤمن، خرد اوست. از این رو، بندگىِ مؤمن براى پروردگارش، به اندازه خرد اوست .

پیامبر اکرم(صلى الله علیه و آله) فرمود: هر چیزى به ابزار و نیرویى نیازمند است و نیرو و ابزار مؤمن، خرد است. هر بازرگانى، سرمایه‎اى دارد و سرمایه كوشش كنندگان، خرد است. هر ویرانى آبادانى‎اى دارد و آبادانىِ آخرت، به خرد است. در هر مسافرتى خیمه‎اى به پا مى‎كنند كه بدان پناه مى‎برند و خیمه مسلمانان [ در سفر آخرت]، خرد است .

پیامبر اکرم(صلى الله علیه و آله) فرمود: «تكیه‎گاه خانه، پایه آن است و تكیه‎گاه دین، شناخت خداوند متعال است و یقین به یگانگىِ او و خِردِ سركوب كننده.» پرسیدند: اى پیامبر خدا! سركوب كننده چیست؟ فرمود: «[ابزارى براى] خوددارى از گناهان، شوق داشتن به پیروى از خداوند و سپاسگزارى بر همه بخشش‎ها و نعمت‎ها و آزمایش‎هاى نیكوى خداوند.»(5)

سودمندترین دارایى

پیامبر خدا(صلى الله علیه و آله) فرمود: هیچ تنگ دستى‎اى سخت‎تر از نادانى نیست و هیچ سرمایه‎اى، پُر سودتر از خردمندى نیست .


پی نوشت ها:

1- كنز العمّال، ج 3، ص 382، ح 7053، نقلاً عن الحكیم عن طاووس .

2- تاریخ الیعقوبی، ج 2، ص 98 .

3- الكافی، ج 8، ص 181، ح 203 عن سدیر الصیرفی عن الإمام الباقر علیه‎السلام، بحارالأنوار، ج 22، ص 382، ح 16 .

4- تیسیر المطالب، ص 146 .

5- ارشاد القلوب.

برگرفته از حكمت‎نامه پیامبر اعظم(صلَّی الله علیه و آله)،  ج 2 ، محمدی ری شهری .

گروه دین و اندیشه تبیان، هدهدی

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.