چرا بعضی ها وسواسی می شوند؟
حتما شما هم تا به حال با افراد وسواسی سر و کار داشته اید یا حتی با آن ها زندگی می کنید. کسانی که آن قدر به شستشو اهمیت می دهند که دیگر قطره های آب روی اعصاب و روان انسان هم چکه می کند چه برسد به باز بودن شیر آب آن هم یک ساعت یا حتی بیشتر که علاوه برمصرف بی رویه و اسراف، یک فیش 200 هزار تومانی را نیز به هزینه های گزاف و سرسام آور اضافه می کند اما تازه این آغاز مشکل است.
"اما قبل از شستن دست ها نباید دستت به وسیله ای بخوره، هرجای خونه پا بذاری تذکر پشت تذکر، دستاتو شستی؟ دوباره آب بکش، خودم میارم، تو دست نزن." بیان این جملا‌ت از سوی فرد وسواسی نشانه یک بیماری است که اگر درمان نشود مشکلات فراوان برای بیمار ایجاد می کند.
دکتر فرزاد ناظمی دارای بورد تخصصی اعصاب و روان در گفتگو با جام جم درخصوص عوامل ایجاد و تشدید بیماری وسواس می گوید: وسواس یک اختلال روانی است که در نتیجه هجوم فکرها، تصورات، اندیشه و حس مزاحم بروز می کند که فرد برای کاهش استرس و اضطراب حاصل از آن با وقت تلف کردن که اغلب به صورت وسواس پدید می آید با افکار منفی خود مقابله می کند.
به گفته ی این متخصص، اختلال وسواس بعد از هراس، سوء مصرف مواد و افسردگی چهارمین و عمده ترین اختلال روانی محسوب می شود و شیوع آن 2 تا 3 درصد بوده و در مواردی از انواع وسواس به 10 درصد نیز می رسد، همچنین در بین زنان نسبت شیوع آن دو برابر مردان است.
دکتر ناظمی با بیان این که وسواس انواع مختلف دارد، تصریح می کند: الگوی شستشوی زیاد، چک کردن بیش از حد و افکار منفی که در آن نوعی توهین به مقدسات و آسیب رساندن به افراد خانواده از جمله فرزند یا همسر نیز دیده می شود، از مهم ترین و شایع ترین انواع این اختلال محسوب می شود البته در نوع افکار منفی فرد، وسواس هرگز به کسی آسیب نمی زند و تنها اندیشه آن در ذهنش به صورت وسواسی پدید می آید. در مواردی هم عدم نظم و ترتیب در برخی افراد موجب اختلال وسواس می شود.
وی می گوید: شیوع وسواس در شستن 35 درصد است که عواملی همچون استرس خانوادگی، مشکلات روابط فردی، حاملگی و زایمان از مهم ترین موارد ایجاد و تشدید کننده این اختلال روانی است.
وسواسی ها در معرض افسردگی و پرخاشگری
به اعتقاد این متخصص اعصاب و روان، معمولا خود وسواس همراه با اختلال دیگر همراه است که اثرات آن نه تنها در عملکرد فردی بیمار بلکه در عملکرد اجتماعی و تعاملات وی با خانواده، همسر، فرزند و اطرافیان نیز تحت تاثیر قرار می گیرد به طوری که پس از مدتی فرد دچار افسردگی و پرخاشگری می شود که ناشی از واکنش های بیمار و اطرافیان وی در برابر اختلال وسواسی او است.
به گفته دکتر ناظمی، اختلال وسواس زمینه ژنتیکی دارد و زمانی که برخی مواد شیمیایی در مغز تغییر می کند، این اختلال بروز می کند لذا چنان چه گذشته بیماران به دقت بررسی شوند خواهیم دید که یکی از اقوام درجه یک وی نیز دارای اختلال وسواس بوده است.
درمان
وسواس هم مانند بیماری های جسمی قابل درمان است اگر جدی گرفته شود.
این متخصص اعصاب و روان با انتقاد از نوع نگاه جامعه به اختلالات روانی یادآور می شود: همان گونه که بیماری جسمی بدون دخالت بیمار بروز می کند، اختلالات روحی نیز بدون دخالت و خواسته فرد اتفاق می افتد در حالی که ما از بیماران جسمی تا بهبودی کامل به شدت مراقبت می کنیم، اما بیماران روحی نه تنها مراقبت و حمایت نمی شوند بلکه با رفتارهای غلط و حتی عدم حمایت، روند و مدت بیماری آن ها را به تعویق می اندازیم.
دکتر ناظمی تصریح می کند: اختلالات روانی از جمله وسواس از طریق روش دارویی و رفتاری قابل درمان است، برای بهبودی کامل یک روش به تنهایی کافی نیست و باید این دو روش در کنار هم و به صورت مکمل برای بیمار استفاده شود لذا با توجه به درجه اضطراب و استرس و نوع اختلال باید ابتدا از درمان دارویی آغاز کرد تا با کاهش میزان اضطراب، فرد برای درمان رفتاری آماده شود.
وی معتقد است: در بیماری وسواس بسیار مهم است که فرد این بیماری را به عنوان یک اختلال بپذیرد و برای درمان آن اقدام کند؛ چرا که درمان اختلالات روانی بسیار مهم تر از بیماری های جسمی است.
به گفته این متخصص، در بیماری های روانی بر خلاف بیماری های جسمی دامنه بیشتری تحت تاثیر قرار می گیرد؛ چون علاوه برعملکرد فردی و اجتماعی، خانواده نیز تحت تاثیرات منفی آن قرار می گیرد و آسیب های حاصل از آن به مراتب بیشتر از بیماری های جسمی است.
دکتر ناظمی توصیه می کند: وسواس یک اختلال و یک بیماری است که باید هرچه سریع تر درمان شود و هرچه زمان اختلالات روانی طولانی تر شود همانند بیماری های جسمانی مزمن تر شده و به درمان طولانی تری نیاز دارد. همچنین مهم ترین عامل در تسریع بیماری های روانی، حمایت از آن ها به ویژه حمایت خانواده است؛ چرا که در مواردی رفتار خانواده ها خود به عنوان یک عامل تشدید کننده ی اختلال وسواسی است.
*مطالب مرتبط:
وسواس چیست و چگونه آن را درمان كنیم؟
