علم و عزای حسین (علیه السلام)

کاربران گرامی سلام.

عزاداری هایتان قبول درگاه حق باد!

بار دیگر ماه محرم همراه با تمامی شور و شعف از راه رسید .کاروان حسینی  به دشت کربلا  باامام (ع) وارد شد و با سر بریده بر بلندای نی از این دشت محنت  افزا گذشت.پیشاپیش این کاروان طلیعه داران علم هایی از جنس خورشید بر دوش می کشیدند وخورشید خجالت زده بر این علم ها می نگریست و از دیدگان  سرشک شرر میچکید. اما این کاروان سرانجام به مدینه رسید و پیام آن به تمام آزادگان عالم.شیعیان ندای عصر عاشورای "هل من ناصر ینصرنی "راشنیدند و علم یاری دین خدا و خونخواهی سید الشهدا را بر دوش گرفتند.افتخار شیعیان علمداری و پیشگامی در مبارزه با ستم است.

با توجه به مقدمه فوق مطلب امروز که به بررسی نقش تربیتی "علم"در فرهنگ دینی  می پردازد،تقدیمتان می گردد.

استاد شهید مطهری(ره) در کتاب حماسه حسینی و تحریفات عاشورا، "علم "را عنصری وارداتی و غیر اصیل از سوی ارتودکسهای ارمنستان معرفی می نماید. البته رویکرد اساسی در اتخاذ چنین موضعی از سوی استاد شهید مطهری(ره) برخاسته از نگرش التقاط ستیز ایشان باید دانست. استاد شهید مطهری(ره) قهرمان مبارزه با تحریف و التقاط دینی بود وبا  همین رویکرد هر چیز و لو اندکی در تضاد با گوهر اصیل دین و تشیع ناب بود بر نمی تافت و از ساحت دیانت می زدود.

در این نوشتار به دنبال پاسخگویی به این سوال هستیم که آیا کارکرد فرهنگی – تربیتی "علم" در میان مردم  و در فرهنگ عامه تداعی کننده التفاط دینی هست یا خیر؟  برای پاسخ به این سوال به بررسی جزء به جزء اجزا" علم" و نمادشناسی" علم" می پردازیم.

معمولاً هر علم دارای تیغه های فولادی،مجسمه آهو، شیر، طاووس و پر است... تیغه نمادی از تیغه ی شمشیر است که در یاری امام حسین (علیه السلام) از نیام برکشیده شده است و این تیغ ها هیچ گاه در نیام نخواهد شد و نماد حق طلبی مدام شیعه است. بر روی تیغه ها جز نام زیبای ائمه اطهار(ع) و اسماء جلاله چیز دیگری حک نشده است. این سنت از دیرباز بر روی شمشیر، خنجر و قمه ی رزمندگان و مجاهدان مسلمان چه ایرانی در عصر صفوی و چه ترک عثمانی تا بحال دیده شده است. شیر نماد حیدر کرار حضرت علی علیه السلام است.

آهو نمادی از امام رضا علیه السلام و ایرانی ترین نماد یعنی ضامن آهو است.  طاووس نماد امام زمان (علیه السلام)است .این نماد بر گرفته از این حدیث زیباست که : المهدی طاووس اهل الجنة .

البته در" علم" معمولاً دو سر اژدها نیز دیده می شود که نسبت به سایر عناصر از دلالت کمتر شناخته شده ای برخوردار است .این دو سر اژدها نماد لشگر جنیان حاضر درروز عاشورا برای یاری امام حسین (ع) است که اذن خواستند ولی امام حسین (ع) با توجه به آنکه مامور به ظاهر بودند با جنگیدن جنیان موافقت نفرمودند.

در دو  سه سال گذشته تلاش گسترده ای از سوی مسئولان فرهنگی –دینی کشور برای پیراستن  عزاداری امام حسین (ع) از برخی کجروی ها  مانند قمه زنی،طراحی صورت معصومین(ع) و حرکت دادن علم مخالفت شده بود. اما امسال با درایت مقام معظم رهبری به حرکت تحت لوای علم حسینی اجازه داده شد. علت این تصمیم گیری  برای بسیاری از مردم و حتی کارشناسان درک نگردید زیرا بسیاری از کارشانسان محترم با توجه به مقدمه ارائه شده  "علم " را عنصری مغایر با هویت دینی می دانستند.

در حالیکه در تحلیل ارائه شده در این نوشتار "علم "با تمامی عناصر خویش یک هویت جمعی وچهارده معصومی شیعی را بر دوش می کشد.در عصر حاضر که تمدن جدید برای القای هویت مسخ کننده خویش  با استفاده از تمامی صنایع فرهنگی  نمادسازی دائمی  را ترویج و تبلیغ می کند،آیا اتخاذ  رویکرد سلبی صرف درمقابله با رویکرد تهاجمی نمادهای خدا ستیزانه  رواست؟ ما به جامعه جوان و تشنه خویش که در جستجوی هویت است چه نمادهای دینی روز آمد و ماندگاری تقدیم کرده ایم؟حال اگر در ظاهر و عناصر "علم"خطاها و ناراستی هایی وجود دارد راه کار اصلاحی ،گفتگو و ارائه طرح های اصیل  اسلامی به سازندگان "علم" است و نه مقابله با خیل  بیشمار علمداران!

زمانی می توانیم سخن از موفقیت کنار نهادن "علم"در جامعه دینداران بگوییم  که به  اصل جایگزینی در امور تربیتی – فرهنگی اعتقاد عملی داشته باشیم. در سه سال اخیر حرکت فرهنگی در جلوگیری از" علم کشی "از سوی مدیران مربوط سلبی بوده و در مقابل جایگزین مناسب ارائه نگردیده است.علاوه بر این به کارکردهای کاملا مثبت آن نیز از منظر اجتماعی  دقت بایسته نشده است. آیا می دانید بسیاری از هیاتها که "علم "دارند روحانی ندارند. آیا به جای" علم

آهنی"، "علم عِلم دین خدا" یعنی روحانیت را به رایگان تقدیم هیات جوانان کرده ایم؟

پاسخ روشن است، جوانان تشنه معارف ناب حسینی هستند اما انتظار از مدیران دستگاه های  فرهنگی –دینی برای ایجاد ارتباط میان جوانان و روحانیت بیش از پیش احساس  می شود.