سهم سلامت از برنامه‏های مدرسه

آیا تا به حال به رفتار نشستن وراه رفتن همکاران خود توجه کرده‏اید؟ دانش‏آموزانتان در مقابل شما چگونه می‏ایستند؟ آیا هنگام کار کردن با رایانه، احساس نمی‏کنید سرتان به جلو تمایل پیدا کرده است؟ آیا تا به حال با دانش‏آموزانی که پشت گرد یا گودی کمر زیادی دارند، روبه‏رو شده‏اید؟ از نحوه‏ی صحیح حمل کیف چه اطلاعاتی دارید؟

آیا علایم و عوارض ناشی از نابهنجاری‏های وضعیتی را می‏دانید و... یکی از شاخص‏های مهم توسعه‏یافتگی کشورها، سطح سلامت و تندرستی افراد جامعه است. آینده‏ی هر جامعه بر پویایی و سلامت روانی و جسمانی نوجوانان و جوانان آن جامعه میتنی است؛ به همین سبب، وجود افراد سالم و توان‏مند، بزرگ‏ترین سرمایه‏ی ملی یک جامعه محسوب می‏شود.

با آن‏که زندگی ماشینی امروز پیش‏رفت‏های صنعتی و فن‏آورانه و رفاه بسیاری برای انسان به‏ارمغان آورده و منشأ خدمات ارزنده‏ای به انسان‏ها شده، عوارض متعددی را نیز در پی داشته است. از اساسی‏ترین عوارض آن می‏توان به جای‏گزینی ماشین با نیروی عضلانی اشاره کرد که زمینه‏ساز فقر حرکتی، بی‏تحرکی و چاقی است. علاوه بر این عوامل، الگوهای غلط نشستن، ایستادن، راه رفتن و حمل اشیا، استفاده از پوشاک نامناسب (کفش)، بیماری‏ها، وراثت، وضعیت‏های شغلی، فرهنگ و ویژگی‏های آنتروپومتری نیز باعث ضعف و اختلال در رشد می‏شوند.

اختلال و ضعف در رشد، سبب ایجاد نابهنجاری‏های بدنی می‏شود و شخص وضعیت مطلوب خود را از دست می‏دهد. این ضعف‏ها، ضعف‏های اندام‏های دیگر بدن مانند دستگاه گردش خون و تنفس را در پی دارد. از طرف دیگر، نابهنجاری‏های وضعیتی و اسکلتی بر سلامت روانی افراد اثر می‏گذارند و باعث کاهش اعتمادبه‏نفس و ایجاد افسردگی می‏شوند. امروزه در کشورهای پیش‏رفته‏ی جهان، برای شناساندن وضعیت بدنی صحیح به مردم، برنامه‏ریزی‏های جامع و دقیقی صورت گرفته است؛ به‏طوری که صاحبان صنایع و سازندگان وسایل مورد نیاز مردم، (مانند میز، صندلی، مبلمان و پوشاک)، یکی از وجوه برتری خود از رعایت استانداردهای علمی در زمینه‏ی وضعیت بدنی می‏دانند.

با توجه به اهمیت سلامت روانی و جسمانی دانش‏آموزان در برنامه‏های آموزش برای همه EFA^1 ، اهداف توسعه‏ی هزاره و تأکید برای فرصت‏های سلامت‏جویانه در سطح بین‏المللی از سوی نهادهایی چون سازمان بهداشت جهانی WHO² و یونسکو و بالاتر از همه، تأکید دین مبین اسلام بر بهداشت و سلامت، گنجاندن موضوع سلامت در برنامه های مدرسه باید به یکی از عناصر ثابت و فراگیر تبدیل شود.

فرض به آن است که اولیای هر مدرسه، بر اساس تحلیلی که از وضعیت جاری به‏عمل می‏آورند، باید برنامه‏ی عملی را تدوین کنند. اولیای هر مدرسه، با توجه به وضعیت خاص آن مدرسه ازنظر قومی، جنسیتی و موقعیت جغرافیایی، دانش‏آموزان و کارکنان آموزشی و غیر آموزشی، فرهنگ حاکم بر ارتباط خانه و مدرسه و عملکرد تحصیلی-تربیتی دانش‏آموزان، باید برنامه‏های خاصی داشته باشند. به این سبب، در نظر داریم  شما را با انواع نابهنجاری‏های‏وضعیتی، که در ساختار قامت افراد ایجاد می‏شود، و راه‏های پیش‏گیری از آن‏ها آشنا کنیم تا شما هم در هر لحظه از زندگی، ناگزیر به تفکر باشید که چگونه راه بروید، بایستید، بنشینید و حرکت و فعالیت داشته باشید. گنجاندن موضوع سلامت در برنامه‏های مدرسه هم از برنامه‏های اولویت‏داری است که باید به موازات این مسئله پیش‏برود.

با توجه به افزایش روزافزون نابهنجاری‏های‏وضعیتی مانند سر رو به جلو، پشت گرد، کمر گود، پشت کج، شانه‏های نامتقارن، زانوی ضرب‏دری، زانوی پرانتزی، انگشت شست کج و... در میان دانش‏آموزان دوره‏های متفاوت تحصیلی، مدیران مدارس می‏توانند با فعالیت‏هایی از قبیل تشکیل جلسه‏های آموزش خانواده و اطلاع‏رسانی از طریق بروشور و یا فعالیت‏های دیگر، برای افزایش سطح کیفی ساعت درس تربیت بدنی و در نهایت، افزایش سطح سلامت جامعه گام‏های مهمی بردارند.

منبع:

رشد مدیریت مدرسه، دوره ی هشتم، مهر 88، شماره 1 

دکتر افسانه سنه

..........................................................................................

1.Educationfor All

2.World Health Organization