ماه آبی می شود؟

در آخرین روز از سال 2009، ماه به حالت بدر کامل در آسمان می‌درخشد. دسامبر امسال شاهد 2 بار وقوع ماه بدر کامل در آسمان بود و به همین دلیل، این ماه بدر دوم را بلومون نامیده‌اند.

امروز درحال گشت و گذار در خبرهای فارسی دانش و فناوری بودم که چشمم به خبری از خبرگزاری مهر افتاد. البته خبر مهمی نبود، اما چون هر 2-3 سال یک‌بار اتفاق می‌افتد و معمولا هم به اشتباه تفسیر می‌شود؛ گفتم توضیحی درمورد آن ارایه دهم. اما نخست، موضوع بحث به نقل از مهر:

ماه در آخرین شب سال میلادی آبی می‌شود!

آسمان آخرین شب سال میلادی میزبان پدیده ای به نام "ماه آبی" خواهد بود. پدیده ای که به واسطه نادر بودن و دیده شدن ماه در کامل‌ترین شکل ممکن به این نام خوانده می شود.

وقوع پدیده "ماه آبی" در آخرین روز سال 2009 میلادی از نظر بسیاری از افراد خوشایند به حساب می آید. طی این پدیده که به دلیل نادر بودن به این نام خوانده می شود ( نه به دلیل تغییر رنگ ماه ) در روز 31 دسامبر سال  2009 رخ خواهد داد و می توان ماه را در کاملترین شکل ممکن مشاهده کرد.

در قرن بیستم پدیده ماه آبی در حدود 41 بار رخ داده است. این رویداد هر 2.7 سال یک بار رخ داده و ناشی از ناهمخوانی میان تقویم زمینی و چرخه قمری است. این چرخه مدت زمانی است که ماه طی 29 روز و 12 ساعت و 44 دقیقه به دور زمین حرکت می کند.

بر اساس گزارش یونیورس تودی، ماه آبی زمانی که در آخرین ماه سال رخ دهد به نام "ماه کهن" نیز شناخته می شود. پدیده ای که در روز آخر سال 2009 برای برخی از ناظران خوش اقبال در اروپا، آفریقا، آسیا و استرالیا به شکل خسوف جزئی دیده خواهد شد.

اصل ماجرا چیست؟ می‌دانید که دوره هلالی ماه 29.53 روز است، یعنی اندکی بیش از 29 روز و 12 ساعت و 43 دقیقه طول می‌کشد که ماه دوباره به همان وضعیت دیده شود، مثلا از حالت بدر به بدر دیگر برسد. این درحالی است که تقویم شمسی که استفاده از آن بخصوص در دنیای مدرن رواج یافته است، برپایه ماه‌های 30 یا 31 روزه تدوین شده است. این اختلاف، سبب می‌شود که بعضی وقت‌ها، یک ماه شمسی شاهد دو ماه بدر کامل باشد. چنین اتفاقی را BlueMoonمی‌نامند.

بلومون امسال براساس تقویم میلادی است، بدین‌شکل که ماه بدر قبلی در شامگاه 1 دسامبر اتفاق افتاد و ماه بدر بعدی در بامداد 31 دسامبر روی می‌دهد. بدیهی است که در بلومون، رنگ ماه تغییری نمی‌کند و تنها تفاوت دو ماه بدر، در اندازه و روشنایی آنها است که آن‌هم به دلیل تغییر بسیار ناچیز فاصله این دو ماه از زمین است! البته از آنجا که تقویم میلادی با تقویم هجری شمسی متفاوت است، بلومون امسال تقویم میلادی با تقویم شمسی سازگار نیست.

اگر خیلی تمایل دارید ماه آبی واقعی ببینید، روزهای اول یا آخر ماه قمری سعی کنید هلال باریک ماه را ببینید. اگر دقت کنید، می‌بینید که بقیه قرص ماه که علی‌الاصول باید تاریک باشد، به سادگی قابل تشخیص است و اگر بیشتر دقت کنید، می‌بینید که با نور آبی ملایمی روشن شده است. این پدیده که زمین‌تاب نامیده می‌شود، وقتی اتفاق می‌افتد که نور خورشید از سطح دریاهای زمین بازتاب می‌شود و به ماه می‌تابد. در شب‌های اول یا آخر ماه قمری که هلال ماه بسیار نازک است، روشنایی ماه آن‌قدر نیست که این زمین‌تاب کم‌نور را محو کند و می‌توان منظره‌ای بسیار زیبا را در آسمان دید.

در حالت کلی، رنگ ماه در آسمان، سفید با اندکی زمینه خاکستری است؛ مثل تصویر بالا که ماه بدر را برفراز لایه های جو زمین به تصویر کشیده است؛ و هر تغییر رنگی که در ماه دیده شود، ناشی از تاثیرات جوی مانند وجود ابر، گرد و غبار یا آلاینده‌های دیگر است.

نویسنده:

ذوالفقار دانشی

تنظیم برای تبیان:

ا.م.گمینی