معرفی سرگئی پاولوویچ کارالیوف(1)

کارالیوف (1907-1966) مغز متفکر اتحاد جماهیر شوروی در آغاز عصر فضا محسوب می‌شود.

وی اگرچه در زمینه طراحی هواپیما آموزش دیده بود، اما توانمندی اصلی خود را در طراحی موشک، ساماندهی و مدیریت، یکپارچه‌سازی و برنامه‌ریزی راهبردی به اثبات رساند. ایده‌ها و قدرت رهبری او، شوروی را در رقابت فضایی با ایالات متحده در بسیاری از زمینه‌ها پیش انداخت. کارالیوف یکی از قربانیان سرکوب بزرگ استالین در سال 1938 بود و حدود شش سال از عمرش را در زندان به‌سر برد که چند ماه آن را نیز در اردوگاه کار اجباری سیبری سپری کرد. او پس از آزادی، تبدیل به چهره‌ای شاخص در توسعه برنامه موشک‌های قاره‌پیمای روسیه شد و به‌عنوان سرپرست برنامه‌های فضایی شوروی، به  موفقیت‌های چشمگیری در پروژه‌های اسپوتنیک و وستوک دست یافت. وی تا زمان مرگ غیرمنتظره‌‌اش در سال 1966، در صدد به اجرا درآوردن طرح‌‌هایش برای رقابت با ایالات متحده بر سر رسیدن به کره ماه بود.

از کارالیوف قبل از مرگش تنها به‌عنوان  یک سرطراح یاد می‌شد و به علت ملاحظات امنیتی و اطلاعاتی، نقش برجسته او در توسعه برنامه‌های فضایی شوروی تا سال‌ها بعد از مرگش چندان در محافل عمومی مطرح نبود. وی به همراه گلوشکو و چلومی، سه سرطراح اصلی شوروی در عصر رقابت فضایی با ایالات متحده آمریکا بود.

تا دوران جوانی

سرگئی كارالیوف در 12 ژانویه 1907 در یك خانواده فرهنگی در ژیتومیر (مركز استانی در نواحی مركزی اوكراین كه بخشی از امپراطوری شوروی آن‌روز بود) متولد شد. مادرش اصالتاً اوكراینی و پدرش روسی بود. یك سال پس از تولد سرگئی، خانواده‌اش به كیف اوكراین نقل مكان كردند. در سال 1910، والدین او به دلیل مشكلات مالی از هم جدا شدند و سرپرستی سرگئی را مادرش به‌عهده گرفت و به او گفت كه پدرش مرده است. كارالیوف هرگز موفق به دیدار پدر نشد و تنها دریافت كه وی تا سال 1929 زنده بوده است.

كارالیوف در نژین زیرنظر پدربزرگ و مادربزرگش بزرگ شد و مادرش به دنبال تحصیلات عالیه، اغلب در كیف به سر می‌برد. سرگئی كودكی تنها بود و دوستان معدودی داشت، اما همیشه به عنوان یك دانش‌آموز خوب، به‌ویژه در درس ریاضیات، شناخته می‌شد.

در سال 1916، مادرش با یك مهندس برق ازدواج كرد كه وی تأثیر بسیار خوبی بر روی سرگئی گذاشت. او در سال 1917 پس از اشتغال در راه‌آهن، خانواده‌‌اش را به اودسا (شهری بندری واقع در اوكراین امروز) برد. سال 1918، مصادف با پایان جنگ جهانی اول و آستانه انقلاب روسیه، سال پرهیاهویی در روسیه بود. درگیری‌ها و شورش‌های این دوران تا سال 1920 ادامه داشت. در طول این دوره، مدارس محلی بسته بودند و كارالیوف نوجوان تحصیلاتش را در خانه ادامه داد. سال 1919، سال كمبود غذا در شوروی بود و كارالیوف در همان سال به تیفوس مبتلا شد. او و خانواده‌اش این سال‌ها را به سختی سپری كردند.

سرگئی تحصیلاتش را در اودسا ادامه داد و همان‌جا در كنار علوم پایه، نجاری را نیز فراگرفت؛ اما علاقه اصلی او هوانوردی بود كه شاید تحت‌تاثیر حضورش در یك نمایش هوایی در سال 1913 ایجاد شد. او مطالعات مستقلی در زمینه مبانی پرواز انجام داد و نیز در یك باشگاه گلایدر محلی مشغول به كار شد. وی همچنین برنامه‌های عملیاتی یك گروه هواپیمایی ارتشی در اودسا را نیز با علاقه دنبال می‌كرد.

در سال 1923، كارالیوف به انجمن هوانوردی و ناوبری هوایی اوكراین و كرایمیا پیوست. پس از پیوستن به اسكادران هواپیماهای دریاپایه اودسا، او اولین درس‌های پرواز را فراگرفت. وی در سال 1924، به تنهایی گلایدری با نام كِی-5 را طراحی كرد. در همان سال، كارالیوف تصمیم به ثبت‌نام در كلاس‌های هوانوردی موسسه پلی‌تكنیك كیف گرفت. وی در كیف نزد عمویش زندگی می‌كرد و برای به‌دست آوردن هزینه تحصیل، به كارهای مختلفی می‌پرداخت. برنامه درسی او عمدتاً كلاس‌های گوناگون فنّی- مهندسی و ریاضی- فیزیك بود.

در سال 1925، كارالیوف در كلاس‌های ساخت گلایدر شركت كرد. او اجازه پرواز با گلایدرهای آموزشی را نیز داشت. طی حادثه‌ای در یكی از پروازها، او با شكستگی دو دنده خود مواجه شد، اما در نهایت دوره را به اتمام رساند و در ژوئیه سال 1926 در مدرسه عالی فنی باومن مسكو پذیرفته شد.

كارالیوف تا سال 1929 موضوعات تخصصی گوناگونی در زمینه هوانوردی را فراگرفت. او همراه خانواده‌اش، كه آنها هم به مسكو منتقل شده بودند، زندگی می‌كرد و علاوه بر تحصیل، فرصت‌های بیشتری برای پرواز با گلایدرها و هواپیماهای موتوردار به‌دست آورد. او همچنین در سال 1928 گلایدری طراحی كرد و سال بعد، آن را در یك مسابقه به پرواز درآورد.

در طی سال 1929، حزب كمونیست به‌دلیل نیاز فوری كشور به مهارت‌های فنی، فرمان تسریع آموزش مهندسین را صادر كرد. كارالیوف با ارائه طرح عملی ساخت یك هواپیما، موفق به اخذ مدرك دیپلم شد. استاد راهنمای او در این طرح، آندری توپولوف مشهور بود.

زندگی كاری

كارالیوف پس از فراغت از تحصیل، در یك دفتر طراحی هواپیما مشغول به كار شد. این دفتر توسط یك فرانسوی به نام پل ریچارد سرپرستی می‌شد و تعدادی از بهترین طراحان روسی در آن حضور داشتند. البته كارالیوف از اعضای برجسته این گروه به‌شمار نمی‌آمد، اما در حالی‌كه در استخدام این دفتر بود، بر روی دو پروژه طراحی شخصی خود نیز كار می‌كرد كه یكی از آنها، طرح یك گلایدر با قابلیت اجرای مانورهای آكروباتی بود. او در سال 1930، سرمهندس ساخت هواپیمای بمب‌افكن سنگین تی‌بی-3 توپولف شد.

سرانجام كارالیوف در سال 1930، موفق به اخذ گواهینامه خلبانی خود شد. در 6 اوت سال بعد، او با دختری كه از سال 1924 با وی نامزد بود، ازدواج كرد. در طی سال 1930، كارالیوف به امكان استفاده از موتورهای سوخت مایع برای پیش راندن هواپیماها علاقه‌مند شد. او در سال 1931 همراه با فردریك زاندر (یكی از پیشگامان علوم موشكی در شوروی و از طرفداران ایده سفرهای فضایی) در گروه تحقیقات پیشرانش جت (GIRD) كه اولین مركز دولتی برای توسعه راكت در اتحاد جماهیر شوروی بود، شركت كرد. در مه سال 1932، كارالیوف به‌عنوان سرپرست این گروه تحقیقاتی برگزیده شد.

ادامه دارد...

گردآوری و تنظیم: محسن مرادی